Urbanisation and language shift: A sociolinguistic analysis of the rural to urban transformation in the language of rural migrants, and the change strategies at work
Kentleşme ve dil değişimi: Kırsal alanlardan kentlere göç edenlerin dil değişimlerinin toplum dilbilimsel analizi ve dönüşümde etken değişiklik stratejileri
- Tez No: 82002
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜRAY KÖNİG
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Sosyoloji, Linguistics, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 285
Özet
IV ÖZET Bu araştırma kırsal alanlardan kentlere göç eden insanların dil değişimlerini, söz konusu değişikliklere etki eden faktörleri ve sosyal değişkenlerin değişimdeki etkinlik düzeylerini saptamaya yönelik bir çalışmadır. Dil değişimi coğrafi ve sonuç olarak toplumsal bir hareketliliğin doğal bir sonucu olaral değerlendirilmektedir. Bu bağlamda, göçen insanların kırsal alandan şehire gelişleriyle başlayan şehirleşme süreçlerinin onların coğrafi tabanlı bölge dilinden sosyal sınıf tabanlı kent diline kaymalarında etken öge olduğu varsayımından yola çıkılmıştır. Kırsal ağızların kentleşme sürecindeki etkileşim sürecini ortaya çıkarmak maksadıyla iki ayrı izleme yöntemi kullanılmıştır. Bunlardan birincisi, göçmenlerin sosyal ağ bütünleşme indeksleri ve kentleşme indekslerinin birey bazında ortaya çıkarılması olmuştur. İlgili gurubun her bireyinin kente göçmeleriyle birlikte başlayan toplumsal değişiklerini belirlemek amacıyla alınan verilerden 7 tanesi toplumsal değişkenler olarak kullanılmıştır. Bunlar, cinsiyet, yaş, eğitim durumu, kentte kalma süreleri, medya etkisi, meslek gurubu ve kırsal dilin kullanımına dair kararlılık düzeyleri olarak saptanmıştır. Göçmenlerin grup içinde temas ettikleri kişi sayısı ve temas düzey ve tiplerini ifade eden ağ bütünleşme indeksi ile yine bireylerin temas halinde oldukları kişilerin özelliklerinin belirleyici olduğu ve bireyin kentleşme profilini gösteren kentleşme indeksinin, ayrı ayrı, farklı toplumsal değişken gruplarının dilbilimsei değişkenlikleriyle korelasyon testleri yapılmıştır. Erkeklerin toplumsal temaslarının çoğunluğunun ev-aile ortamı dışında toplumsal zeminde gerçekleşiyor olması gerek ağ bütünleşme indekslerinin gerekse kentleşme indekslerinin dil değişimlerinin doğrudan yansıtıcı göstergeleri olması saptamasını getirmiştir. Bununla birlikte söz konusu dilbilimsei değişkenin (kırsal dil özelliği) grup dışı genel toplum tarafındanalgılanma şeklinin (yadırganma veya hor görülme düzeyi) bu pozitif korelasyonun katsayısını etkilediği gözlenmiştir. Kadınlarla ilgili olarak kentleşme indeksleri ile dil değişimleri arasında ciddi bir korelasyon bulunurken, ağ bütünleşme indeksleri dil değişimlerini yansıtıcı olarak değerlendirilmemiştir. Bunun en büyük nedeni olarak kadınların kişisel temaslarının büyük ölçüde aile, sülale ve komşuluk ilşkileriyle sınırlı olması ve ağ bütünleşme indekslerine yüksek rakamlarla yansıyan bu grup içi yoğunluğun gerçekte ağ yapılarının açık olmasından ziyade, sadece grup içi yoğunluğu yansıttığı sonucuna ulaşılmıştır. Dış temaslarının daha az olmasına, genel toplum normlarının standartlaştırıcı etkisine daha az maruz kalmalarına rağmen kadınların kırsal dilden standart dile kayma oranlarının erkeklere göre daha yüksek çıkması cinsiyet unsurunun sosyal faktör olarak diğer faktör gruplarından çok daha etken olduğunu kanıtlamıştır. Kırsal dil özelliklerinin grup üyelerinin dilbilimsel repertuvarlarında muhafaza edilmesi veya kullanımdan düşmelerinde genel toplumun o kullanımlara gösterdiği tepkinin yoğunluğunun etken olduğu gözlemlenmiştir. Bu bağlamda, o yöreye has bir özellik olmasına rağmen kentsel ölçünsüz dilde de yer bulmuş yöre dil özelliklerinin daha yüksek oranlarda grup üyelerinin konuşma dilinde korunduğu saptandı. Konuşmacıların dil değişimlerinde yaş faktörü yaş grupları arasındaki değişim farklarıyla önemli bir gösterge olarak ortaya çıkarken, kentte kalış sürelerinin göçmenlerin dil değişimi üzerinde etken olmadığı, ancak kente gelme yaşının standart dile geçişte gerek hız gerekse değişim oranı olarak büyük bir etkisi olduğu ortaya çıkmıştır. Genç kızlar standarda kayma sürecinin öncülüğünü yaparken, özellikle düşük ve orta düzey eğitimli ve/veya sürekli iş sahibi olmayan genç erkeklerde kırsal dil kullanımının şaşırtıcı ölçülerde yüksek olduğu gözlendi. Bu gurubun kırsal dille ilgili tercihinin kökeninde bu kullanımın erkeksi özelliği ve gruba bağlılık özellikleri kadar, bu genç erkeklerin uyum sağlamada ve kendilerine içinde arzu ettikleri bir yer bulmada başarısız oldukları kentsel normların bir göstergesi saydıkları standart dile karşı gizli bir protesto yattığı da değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The transformation of rural dialects into standard (or non-standard as well) urban varieties which shall be referred to as“urbanisation of rural dialects”is at the very heart of the process of language change and language planning for countries like Turkey. This research embodies the quantitative analysis of six linguistic variables that have been selected as monitoring devices to measure the extent of change in the migrants' language use reflecting their dialect diffuseness. Apart from these phonological variations mentioned above, lexical variation of the migrants as an extra indicator of their dialect maintenance, since the time of departure from their rural setting to present urban environment, has been employed to monitor the change during their urbanisation process. In every case, linguistic variation has been approached through two basic analytical procedures, which deal with aggregated scores and individual scores respectively. In the first case, informants are divided into subgroups according to age, sex, and other parameters and the mean linguistic scores of the subgroups are compared using the statistical techniques of analysis of variance (ANOVA) and multiple classification analysis (MCA). Multiple classification analysis was actually inspired of the addive model of Labov. The assumption underlying the additive model is that the effects of each factor present in an environment accumulate additively. As the relative frequency of rule application is expressed as a percentage, each variable constraint is also associated with a quantity stated either as a positive or negative percentage, that measures the effect of that specific constraint. In the second case, the individual linguistic scores were correlated with two network indices which were indicative of both the number and of the some of the attributes of the people with whom each informant had personal relationships. Spearman rank-order correlation tests were used.HI In this study, the integration index has been regarded as an indicator of the migrants' process of transition from an insulated network of kins-folk and pre-migration acquaintances to a more heterogeneous integrated network, and treated as an independent variable. It should be noted, however, that our main concern in this research was not merely with the investigation of a few rural variation per se, but rather with their capacity as sensitive indices of the whole process of adaptation of rural population in the urban milieu. In the present study, the social variables like, sex, age.education, duration of residence in the urban environment, work categories, media exposure, commitment to the rural dialect are considered to be predictors of the migrants' dialect change. In order to test the data, multiple classification analysis (analysis of variance) will be used. Analysis of variance, as known, is a statistical method used to determine whether mean differences within groups are meaningful or not. Through multiple classification analysis, factorial and relative effects of our social variables on the realisation of the linguistic variables will be inspected. Furthermore, the correlation tests between linguistic and social variables will be carried out. In the final part of the analysis the linguistic analysis does not rely on group scores: the informants are treated individually, and the analysis aims at assessing the extent of individual variation.. In order to do this, the individual linguistic scores are correlated with two network scores, namely, network integration index and the network urbanization indices. Our ultimate aim will be to provide a methodical account of the rural- to-urban transition phenomenon and to put forward ongoing change strategies among the migrants which presumably start as they move to urban life. So this study can be characterised as a study of the shift from collecting facts (data) about geographically distributed rural varieties of language to analysing the distribution of features of urban varieties as these features correlate with social and linguistic factors.
Benzer Tezler
- Orhan Kemal'in Gurbet Kuşları ve Latife Tekin'in Sevgili Arsız Ölüm romanlarında köyden kente göç ve yoksulluk
The migration from the village to the city and poverty at the novels of Orhan Kemals Gurbet Kuşları and Latife Tekins Sevgili Arsız Ölüm
TURGAY GÜMELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
SosyolojiYeditepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. AYŞE MELDA ÜNER
- Global goals, local voices: A multinational comparative sentiment and topic analysis of public transportation in the context of SDGs
Küresel hedefler, yerel sesler: Sürdürülebilir kalkınma amaçları bağlamında toplu taşımaya yönelik ülkelerin karşılaştırmalı duygu ve konu analizi
ASLIGÜL AKSAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE CAMGÖZ AKDAĞ
- 'Batılı olmayan' distopya: Ōe Kenzaburō, Tawada Yōko, Murakamı Ryū
'Non-western' dystopia: Ōe Kenzaburō, Tawada Yōko, Murakami Ryū
NURAY AKDEMİR
Doktora
Türkçe
2022
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN CAN ERKİN
- Türk romanında kentleşme ve kentlileşme: 1950-1980
Urbanization and urbanized in Turkish novel: 1950-1980
SERVET TİKEN
Doktora
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN ERBAY
- Yenice (Mersin) halk kültüründe geçiş dönemleri
Transition periods in Yenice (Mersin) folk culture
GİZEM TÜDEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıMersin ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN ÇIBLAK COŞKUN