Evaluation of biological activities ofMmelia azedarach species and its importance in phytotherapy
Melia azedarach türünün biyolojik aktivitelerinin değerlendirilmesi ve fitoterapideki önemi
- Tez No: 820351
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ESRA EROĞLU ÖZKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eczacılık ve Farmakoloji, Pharmacy and Pharmacology
- Anahtar Kelimeler: Tıbbi bitkiler, Melia azedarach, biyolojik aktiviteler, fitokimyasal içerik, Melia azedarach'ın fitoterapideki önemi, Medicinal plants, Melia azedarach, biological activities, phytochemical composition, importance of Melia azedarach in phytotherapy
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Farmakognozi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fitoterapi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 70
Özet
GENİŞLETİLMİŞ ÖZET Eswiei, Khawla (2023). Melia azedarach türünü biyolojik aktivitelerinin değerlendirilmesi ve fitoterapideki önemi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eczacılık Fakültesi, Farmakognozi Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul. Amaç: Bu çalışmanın amacı, Melia azedarach'ın biyolojik aktiviteleri ve kimyasal bileşimi ile ilgili güncel literatürleri kapsamlı bir şekilde gözden geçirerek, fitoterapideki mevcut kullanımını incelemek ve potansiyelini belirlemektir. Kapsam: Bu çalışma Melia azedarach'ın kimyasal bileşimini, biyolojik aktivitesini, farmakolojik özelliklerini, etki mekanizmalarını ve fitoterapideki terapötik uygulamalarını inceleyen çalışmaları kapsamaktadır. Yöntem: Bu çalışma Google akademik, PubMed, Science Direct, Thyme, Wiley, Web of Science, Springer ve Taylor and Francis veri tabanları kullanılarak Melia azedarach, chemical composition, biological activities, phytotherapy anahtar kelimeleri ile yapılan taramaların sonuçlarında bulunan literatürlerdeki bilgilerin derlenmesiyle hazırlanmıştır. Bulgular: Bu literatür tarama sonuçlarında yaklaşık 350 yayına ulaşılmış ve bunlar içerisinden ilgili 55 yayın tezin yazımında kullanılmıştır. Bu yayınlar Melia azedarach türünün kimyasal bileşimi ve biyolojik aktiviteleri ile ilgili yapılan çalışmalardan oluşmaktadır. Tartışma ve Sonuç: Geleneksel tıbbın temelini oluşturan tıbbi bitkiler, gelişmemiş ya da gelişmekte olan ülkelerde yaşayan 3.3 milyardan fazla insanın düzenli olarak tedavide kullandığı ürünlerdir. Ayrıca, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), dünya nüfusunun %80'den fazlasının ana sağlık ihtiyaçları için hala geleneksel tıbba güvendiğini tahmin etmektedir. DSÖ, sağlık sisteminde geleneksel tıbbın önemini vurgulamış ve bitkisel ilaçlar için stratejiler, kılavuzlar ve standartlar oluşturmuştur. Tıbbi bitkiler sadece geleneksel kullanımla sınırlı değildir, aynı zamanda modern ilaçların geliştirilmesinde zengin bir içerik kaynağı olarak da değerlendirilmektedir. Kimyasal olarak sentezlenen ilaçlara karşı olumsuz etkilerin ve mikrobiyal direncin gelişmesi nedeniyle, bilim insanları etnofarmakognoziye yönelmiştir. Tıbbi bitkiler, farklı kısımlarında bulunan biyoaktif bileşiklerden kaynaklanan doğal iyileştirme özellikleri sayesinde fitoterapide kritik bir rol oynar. Bu bileşikler, anti-inflamatuar, antimikrobiyal, antioksidan ve immünomodülatör özelliklere ve terapötik etkilere sahiptir. Bu aktiviteler, tıbbi bitkilerin genellikle sinerjik olarak etkileşen aktif bileşiklerin kombinasyonunu içermelerinden kaynaklanır. Ancak, bitkisel çözümlerin birbirleriyle veya ilaçlarla etkileşimleri olabilir. Bu nedenle uzman görüşü ve takibi ile kullanılmaları gerekmektedir. Bu tür bitkilerden biri olan Melia azedarach L. (Chinaberry), Meliaceae familyasına ait, yaygın olarak“Çin ağacı,”“boncuk ağacı”,“Hint Kirazı”,“Hint Lalesi”ve“Pers çitlembiği”olarak bilinen, Güneydoğu Asya (Hindistan, Pakistan, Çin, Burma, Bangladeş) ve Avustralya'ya özgü bir ağaçtır. Meliaceae familyasında genellikle ağaçlar veya çalılar, nadiren alt çalılar olur, dünya çapında yayılış gösteren yaklaşık 50 cins ve 550'den fazla tür içeren çiçekli bir bitki grubudur. Melia azedarach bitkisi, büyük ve bileşik yapraklarıyla dikkat çeker ve boyları 15 metreye kadar ulaşabilir. Bitki, yaz aylarında çiçek açar ve çiçekleri salkım şeklinde dizilir, sonrasında boncukları andıran sarı meyvelere dönüşür. Bu nedenle Türkçede“tesbih ağacı”olarak isimlendirilmiştir. Zorlu çevresel koşullara karşı yüksek toleransı olması, büyüme hızı ve verimli tohum üretimi sayesinde süs bitkisi olarak sıcak-ılıman ve tropikal bölgelerde (Hindistan, Pakistan, Nepal, Sri Lanka, Doğu Timor, Endonezya, Lübnan, Filistin, Suriye, Tunus, Cezayir, Kıbrıs, Yunanistan, Arjantin, Çin, Uganda, Kenya, Brezilya, Avustralya, Güney Fransa, Kuzey İtalya, Hırvatistan ve Portekiz) yetiştirilmektedir. Bu tür, yüksek kaliteli kereste ürettiği için ekonomik açıdan ilgi çekicidir ve sıklıkla mobilya, tarım araçları, botlar, araçlar, kontrplak, oyuncaklar ve müzik aletleri yapmak için kullanılır; ayrıca zorlu iklim ve toprak koşullarına dayanabilme özelliği nedeniyle süs ağacı olarak yaygın bir şekilde kullanılır. Ayrıca, bu tıbbi bitkinin farklı kısımlarının özleri farmakolojik ve toksikolojik özelliklere sahiptir. Bu bitkinin terapötik kullanımları Ayurveda, Siddha ve Yunani Tıbbı Sistemlerinde belgelenmiştir. Bu sistemlere göre kök kabuğu ve meyve cilt kurutucu, tonik, müshil, yumuşatıcı ve antihelmintik özelliklere sahiptir. Gövde kabuğu acı, tonik, cilt kurutucu, sara karşıtı ve solucan düşürücüdür. Yapraklar antiinflamatuar ve antihelmintik etkiye sahiptir. Tohum yağı uyarıcı, böcek öldürücü ve antiseptiktir. M. azedarach'ın çeşitli kısımları, gövde kabukları, yaprakları, meyveleri ve tohumları, mide rahatsızlığı, kusma, kanlı ishal, cüzzam, vitiligo, böbrek taşı, bağırsak tıkanıklığı gibi çeşitli hastalıkların tedavisinde halk arasında uzun yıllar kullanılmıştır. Bitkinin yaprakları, meyveleri, kabuk, tohum ve kökleri ile yapılan araştırmalarla bu drogların antifungal, antimalaryal, antibakteriyel, hepatoprotektif, antioksidan, anti-fertilite, anthelmintik, antipiretik ve sitotoksik aktiviteler gösterdiği belirlenmiştir. Bitkinin bu biyolojik etkinlikleri içeriğindeki yüksek oranda bulunan limonoid bileşiklerinin (azedaralid, nimbolinin, nimbolidin, sendanin, sendenal, melianon, azadiraktin ve gedunin) yanı sıra diğer fenolik asitler, terpenoidler (diterpenoidler, triterpenoidler, tetranortriterpenoidler, seskiterpenoidler), fenolik bileşikler, flavonoidler (kaempferol, kaempferol-3-O-β-rutinoside, rutin, apigenin-5-O-β-D-galaktopiranosid), ligninler, antrakinonlar, poliketidler (amoorastatin ve amorastaton), hidroksikumarin türevleri, steroidler (6-β-Hidroksi-4-stigmasten-3-on, β-Sitosterol-β-D-glikozit, kampesterol, 4-Stigmastanen-3-1,4-kampesten-3-on-β-sitosterol, dokosterol, stigmasterol, β-sitosterol) ve alkaloidlerin varlığına dayandırılmaktadır. Örneğin alkaloidler, bitkinin iç kabuğunda bulunur ve genellikle antihelmintik etkiden sorumludur. Ancak, bu bileşiklerin kompozisyonu bitkinin coğrafi kökenine bağlı olarak değişebilir. Günümüze kadar yapılan çalışmalar bitkiden izole edilen ve tanımlanan bileşenleri özetlemektedir. Bu bileşenler arasında kersetin, kaempferol, rutin, mirisetin, ve izoramnetin (flavonoidler), kampesterol, stigmasterol (fitosteroller), fitol (diterpen), heptadekan, β-sitosterol, heksadekanoik asit, tokoferol, β-karoten, 1-eikosanol (triterpen), terpen alkol ve skualen bulunmaktadır. Ayrıca, β-D-glukopiranoz, daükosterol, liminoid glikozit, melianol, meliakarpin, meliasin, (±) pinoresinol, hidroksil-3-metoksisinnamaldehit ve azadiraktin-A ve azadiraktin-B gibi terpenoidler de yer almaktadır. M. azedarach, geçmişten günümüze geleneksel tıbbi kullanımları olan çok yönlü bir bitkidir. Modern araştırmalar, bitkinin farklı kısımlarında çeşitli biyoaktif bileşenlerin varlığını ortaya koymuş ve çeşitli biyolojik aktivitelerini göstermiştir. M. azedarach yaprak ekstreleri antiviral ve antifertilite aktivitelerine sahiptir, meyve ekstresi ise ovisidal, larvasidal ve antioksidan aktiviteye sahiptir. Sulu ekstresi indirgeyici potansiyele sahiptir. Protein tirozin fosfataz enziminin etkilerini inhibe ederek antidiyabetik potansiyele sahip olduğu rapor edilmiştir. Bitkinin metanolik ham ekstresinden gümüş nanopartiküllerin yeşil sentezi yapılmış ve antimikrobiyal, antibakteriyel, antidiyabetik ve yara iyileştirici aktiviteler saptanmıştır. M. azedarach'ın metanolik ekstresi üzerinde MCF-7 hücre hatlarında antikanser aktivitesi bildirilmiştir. Özellikle Melia azedarach kabuğunda bulunan 2, 3-Dihidrobenzofuran ve 5-hidroksipipekolik asit gibi bileşiklerin diyabetik retinopati, artrit ve trombosit agregasyonunu önleme gibi potansiyele sahip olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca, yine bu türden elde edilen pirazol-5(2H)-on adlı bir flavonoidin de antiinflamatuar, ateş düşürücü ve analjezik etkilere sahip olduğu saptanmıştır. Melia azedarach yaprakları, kabuğu ve çiçeklerinin memelilere zehirli olduğu bildirilmiştir. Zehirlenmeler çoğunlukla domuzlar (en yaygın etkilenenler), sığır, koyun, keçi, kümes hayvanları, köpekler ve hatta insanlarda görülmüştür. Bu zehirlenmelerin çoğu M. azedarach'ın meyvelerinin tüketilmesinden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle bitkinin kısımlarının ve/veya ürünlerinin kullanımı memeliler de dahil olmak üzere birçok organizmalar için zehirli olabileceğinden çok dikkatle kullanılmalıdır. Toksik bileşikler mide ve bağırsak tahrişine ve karaciğer ile böbreklerde dejenerasyona neden olabilir. Bu bitkiden elde edilen fenolikler ve fitosterollerin kozmetik ve ilaç uygulamaları için önemli olduğu çalışmalarla belirtilmektedir. Bununla birlikte, kompleks fenolik bileşiminin anlaşılması için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır ve içeriğindeki kimyasal bileşiklerin biyolojik aktivite üzerindeki etkilerini aydınlatmak için ileri çalışmalara ihtiyaç vardır. Bu çalışmanın bulguları, M. azedarach'ın fitoterapideki terapötik potansiyelini vurgulamaktadır. Melia azedarach'ın fitoterapideki öneminin nedenlerinin başında, çeşitli bakteri, mantar ve parazit türlerine karşı gösterdiği antimikrobiyal aktivite gelmektedir. Antimikrobiyal özelliklerinin yanı sıra, Melia azedarach'ın antioksidan ve anti-inflamatuar etkinliklerinin olması da fitoterapideki yeri açısından önemlidir. Melia azedarach'ın en önemli biyolojik aktivitelerden biri olan antibakteriyel etkinliğiyle ilgili birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar, bitkinin çeşitli bakteri suşlarının büyümesini engelleme yeteneğine sahip olduğunu göstermiştir. Bu aktivite, bitkinin doğal bir antimikrobiyal ajan olarak potansiyelini gösteren“azadiraktin”,“gedunin”ve“meliakarpin”gibi limonoidlere bağlanmaktadır. Antibiyotiklere karşı direncin artması alternatif tedavi seçeneklerinin araştırılmasını gerektirdiğinden, bu bulgu fitoterapi alanında büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, Melia azedarach dikkate değer bir antifungal aktivite sergilemiştir. Araştırmalar, mantar enfeksiyonlarının tedavisinde potansiyel kullanımını vurgulayarak, mantar patojenleri Aspergillus niger ve Candida suşları ile mücadelede etkinliğini göstermiştir. Ayrıca çalışmalar, Melia azedarach'ın çeşitli viral patojenlerin gelişimini inhibe ettiğini göstermiştir. Bu aktivite,“meliasin”bileşiği ile ilişkilendirilmiştir ve antiviral ajanların geliştirilmesinde öncü madde olarak düşünülmektedir. Melia azedarach'ın antileishmanial aktivitesi üzerine yapılan çalışmalar mevcuttur. Leishmania parazitinin neden olduğu Leishmaniasis, dünyanın birçok yerinde yaygın olarak görülen bir parazit hastalığıdır. Melia azedarach'tan elde edilen ekstreler Leishmania parazitlerine karşı önemli aktivite göstermiştir; bu aktivite“azadiraktin”bileşiği ile ilişkişlendirilmiştir. Ayrıca Melia azedarach'ın çeşitli parazitlere karşı anti-helmintik etkinlik göstermesi, bu enfeksiyonlarla mücadelede olası bir rolü olabileceğini düşündürmektedir. Melia azedarach'ın bir diğer dikkate değer biyolojik aktivitesi de“antioksidan”kapasitesidir. Oksidatif stres, kardiyovasküler bozukluklar, nörodejeneratif durumlar, Alzheimer ve kanser dahil olmak üzere çeşitli hastalıklarda çok önemli bir rol oynar. Çeşitli çalışmalarda gösterildiği gibi Melia azedarach, serbest radikalleri temizleme ve oksidatif stresi azaltma kapasitesine sahiptir. Antioksidanlar, reaktif oksijen türlerinin neden olduğu hasara karşı hücreleri korumada çok önemli bir rol oynar ve böylece potansiyel olarak oksidatif stres ile ilişkili çeşitli hastalıkların önlenmesine veya yönetimine katkıda bulunur. Çalışmalar, M. azedarach'ın antioksidan aktivitesinden içeriğindeki fenolik bileşikleri sorumlu tutmaktadır. Melia azedarach'ın anti-inflamatuar etkileri ile ilgili olarak da birçok çalışma yapılmıştır. Enflamasyon, çeşitli hastalıkların patogenezinde yer alır ve bitkinin özleri, proinflamatuar enzimlerin inhibisyonu, inflamatuar sitokinlerin düzenlenmesi, antioksidan özellikler ve bağışıklık tepkilerinin modülasyonu yoluyla enflamasyonu azaltma yeteneği göstermiştir. Bu anti-inflamatuar aktivitenin, kronik inflamatuar durumların ve ilgili bozuklukların yönetilmesinde etkileri olabilir. Melia azedarach ekstreleri ağrıyı hafifletme ve ateşi düşürme potansiyeli de göstermiştir. Bu etkiler, çeşitli enfeksiyonlarla ilişkili ağrı ve ateşle ilgili durumların yönetiminde önemlidir. Ayrıca yapılan araştırmalar, Melia azedarach ekstrelerinin kanser hücrelerine karşı sitotoksik etkilerine de odaklanmıştır. Çalışmalar, bitkinin ekstrelerinin çeşitli kanser hücre hatlarına karşı seçici sitotoksisite sergilediğini ve bu da onu yeni antikanser ajanları geliştirmek için potansiyel bir aday haline getirdiğini gösteriyor. Melia azedarach bitki özleri, ağrıyı hafifletme ve ateşi düşürme potansiyeli göstermiştir. Bu etkiler, çeşitli enfeksiyonlarla ilişkili ağrı ve ateşle ilgili durumların yönetiminde özellikle değerlidir. Ayrıca araştırmalar Melia azedarach ekstrelerinin kanser hücrelerine karşı sitotoksik etkilerine de odaklanmıştır. Bitkiden elde edilen ekstrelerin çeşitli kanser hücre hatlarına karşı seçici sitotoksisite gösterdiği belirlenmiştir. Yeni antikanser ajanların geliştirilmesinde potansiyel aday olabileceği düşünülerek antikanser etkiden sorumlu bileşiklerinin araştırılması gerekmektedir. M. azedarach ekstrelerinin biyolojik aktiviteleri ve fitokimyasal bileşiminin aydınlatılmış olması fitoterapide kullanımının optimize edilmesi açısından önemlidir. Bu araştırma, M. azedarach'ın fitoterapideki önemine dair giderek artan bilgi birikimine katkıda bulunurken, gözlenen etkilerden sorumlu olan belirli biyoaktif bileşenleri ortaya çıkarmak için daha fazla araştırma yapılması gerektiği ortaya çıkmıştır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Eswiei, Khawla (2023). A review on the evaluation of the biological activities of the Melia azedarach and its importance in phytotherapy. Istanbul University, Faculty of Pharmacy, Department of Pharmacognosy. Master Thesis. Istanbul. Medicinal plants have been widely recognized and utilized for centuries due to their therapeutic properties and potential in treating various ailments. These plants offer a vast array of bioactive compounds that can exert beneficial effects on human health. One such plant of considerable interest is Melia azedarach (Meliaceae family) commonly known as the Chinaberry tree. Melia azedarach have a lengthy history of being used traditionally as medicine by numerous civilizations worldwide. Studies have revealed that Melia azedarach possesses antimicrobial, anti-inflammatory, antioxidant, anthelmintic, antitumor, analgesic, and antipyretic and cure wounds. These properties are attributable to the existence of various phytochemicals in the plant, such as alkaloids, flavonoids, and phenolic acids. The findings of this study emphasize the therapeutic potential of Melia azedarach in phytotherapy. By understanding its biological activities and phytochemical composition, the utilization of Melia azedarach can be optimized for the development of natural medicines. This research contributes to the growing body of knowledge on the importance of Melia azedarach in phytotherapy and highlights the need for further investigation and exploration of its potential applications, elucidate the underlying mechanisms of action, and identify specific bioactive components responsible for the observed effects.
Benzer Tezler
- Evaluation of biological activities of some endemic plants in Bolu
Bolu'da bulunan bazı endemik bitkilerin biyolojik aktivitelerinin değerlendirilmesi
HİLAL KÖYLÜOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2008
BiyolojiAbant İzzet Baysal ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ARZU UÇAR TÜRKER
- Olea europaea L. ve Vitis vinifera L. ekstraktlarının biyolojik aktivitelerinin değerlendirilmesi ve ara ürün formülasyonunun geliştirilmesi
Evaluation of biological activities of olea europaea l. and vitis vinifera l. extracts and interval product formulation development
HATİCE GENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
BiyolojiAnadolu Üniversitesiİleri Teknolojiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. A. TANSU KOPARAL
- Seçilen Ganoderma izolatlarının biyolojik aktivitelerinin değerlendirilmesi
Evaluation of biological activities by selected Ganoderma isolates
GÖKSU CEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
BiyolojiEskişehir Osmangazi ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA YAMAÇ
- EGFR kinaz inhibitörleri olarak triazol/tiyadiazol halkaları içeren bazı yeni benzimidazol türevlerinin sentezi ve biyolojik aktivitelerinin değerlendirilmesi
Synthesis and evaluation of biological activities of some new benzimidazole derivatives containing triazole / thiadiazole rings as EGFR kinase inhibitors
İSMAİL ÇELİK
Doktora
Türkçe
2020
Eczacılık ve FarmakolojiAnkara ÜniversitesiFarmasötik Kimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLGÜN KILCIGİL
- Yeni bazı indol türevi bileşiklerin sentezi ve biyolojik etkilerinin değerlendirilmesi
Synthesis and evaluation of biological activities of some novel i̇ndole derivatives
HANIFA FATULLAYEV
Doktora
Türkçe
2020
Eczacılık ve FarmakolojiAnkara ÜniversitesiFarmasötik Kimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PERVİN BETÜL TEKİNER GÜLBAŞ