Hayatı ve eserleriyle Santûrî Edhem Efendi
With his life and works Santur master Edhem Efendi
- Tez No: 820762
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇETİN KÖRÜKÇÜOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Okan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Müzik Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 241
Özet
Türkiye'de siyasal, ekonomik, sanatsal pek çok değişimin yaşandığı 19. yüzyılda, bu değişimin etkilerinin en bâriz şekilde görüldüğü alanlardan birisi de müziktir. Gazeteci Aka Gündüz'ün, santur icrâsını“santurun yarı tanrısı”,“Cemil şah tanburda ne idiyse, Etem şah da santurda o idi”gibi ifadelerle nitelendirdiği Santûrî Edhem Efendi, sazındaki ustalığının yanı sıra, pek çok makam, form, usûl kullanarak bestelediği, dönemin ruhunu yansıtan eserleri ve terkîb ettiği iki adet makam ile bu yüzyılın önemli mûsıkîşinaslarından biri olarak sayılmaktadır. Edhem Efendi; müstesnâ bir konumda sürdürdüğü mûsıkî faaliyetlerinin yanı sıra, trajik hayat hikâyesi ile de dikkat çeker. Öyle ki, su baskını nedeniyle tüm arşivinin yok olması, oğlunun şehâdeti, sağ tarafına felç inmesi gibi ancak birkaç ömre sığabilecek felâketler onun başına gelir ve en sonunda yanarak ölür. Bu araştırmada; hakkındaki yazılı bilgiler yok denecek kadar az olan Santûrî Edhem Efendi ile ilgili çeşitli kaynaklarda bulunan bilgiler bir araya getirilerek, hayatı ve sanatsal faaliyetleri detaylandırılmaya çalışılmıştır. Birinci Bölümde; Giriş ve Amaç başlığı altında, böyle bir çalışmaya neden ihtiyaç duyulduğundan bahsedilmiş, bu konuda yapılan araştırmalar daha geniş şekilde anlatılmıştır. İkinci Bölümde; Santûrî Edhem Efendi'nin ömrünün ve sanat hayatının büyük kısmını geçirdiği 19. yüzyıldaki Türk Mûsıkîsi ile ömrünün son 26 yılını geçirdiği 20. yüzyılın ilk çeyreğindeki Türk Mûsıkîsi incelenmiştir. Üçüncü Bölümde santur sazı ele alınmış, bu sazın tarihi, yapımı ve çalış tekniği ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Santur ile ilgili yapılmış olan eğitim ve metod çalışmalarından bahsedilmiştir. Edhem Efendi döneminde oldukça ilgi gören bir saz iken sonraki dönemlerde neden rağbet görmediği incelenmiştir. Dördüncü Bölümde; Edhem Efendi'nin hayat hikâyesine ve sanatsal faaliyetlerine yer verilmiştir. Günümüz mûsıkî camiasındaki tanınırlığı ve bilinirliğinin, Türk Mûsıkîsi'ne yaptığı katkılara eşdeğer olmadığı konusundaki düşünceler, ayrı bir başlık altında bu düşünceyi destekleyici mahiyette örnekler ile ifade edilmiştir. Beşinci Bölümde bestekârın eserleri incelenmiş ve bu eserlere ait istatistiki bilgiler verilmiştir. Bölümde yer verilen bilgilere kaynak olarak, Hüseyin Sadeddin Arel'den İstanbul Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü'ne intikal etmiş olan, bestekârın kendi el yazması defterindeki eserler esas alınmıştır. Bu istatistikler ışığında eserleri, diğer kaynaklarda zikredilen bilgilerle kıyaslanmış ve başlıklar hâlinde sunulmuştur. Bazı Devlet Korolarının konserlerinde şimdiye kadar icrâ edilmiş olan Santûrî Edhem Efendi eserleri listelenmiştir. Yine bu bölümde, terkîb etmiş olduğu iki adet makama ait eserlerden hareketle, bu makamlara ait makam tahlilleri yapılmıştır. Anahtar kelimeler : Türk Mûsıkîsi, Santur, Santûrî Edhem Efendi, Şehnâz Longa. Tarih : Haziran, 2023
Özet (Çeviri)
In the 19th century, when many political, economic and artistic changes were experienced in Turkey, one of the areas where the effects of this change were seen most clearly is music. Santûrî Edhem Efendi described as“the demigod of the santur”and“What Cemil şah was in the tanbur, so Etem şah was in the santur”by journalist Aka Gündüz, in addition to his mastery in his instrument, he used many maqams, forms and styles in his works that reflect the spirit of the period.and along with the two maqams he composed, he is counted as one of the important musicians of this century. Edhem Effendi; In addition to his musical activities in an exceptional position, he also draws attention with his tragic life story. So much so that disasters that can only fit in a few lifetimes, such as the destruction of his entire archive due to the flood, the martyrdom of his son, the paralysis on his right side, befall him and he eventually burns to death. In this study; The life and artistic activities of Santûrî Edhem Efendi, about whom there is almost no written information, have been tried to be detailed by bringing together the information found in various sources. In the First Chapter, under the title of Introduction and Purpose; It was mentioned why such a study was needed, the researches on this subject were explained in detail. In the Second Chapter; Turkish Music in the 19th century, where Santûrî Edhem Efendi spent most of his life and artistic life, and Turkish Music in the first quarter of the 20th century, where he spent the last 26 years of his life, were examined. In the Third Chapter, the santur instrument is discussed and information about its history, construction and playing technique is given. The training and method studies about Santur are mentioned. While it was a very popular instrument during the Edhem Efendi period, it was examined why it did not attract attention in the following periods. In the fourth chapter, Edhem Efendi's life story and artistic activities are included. The thoughts that his recognition in today's music community is not equivalent to his contributions to Turkish Music are expressed with examples that support this idea under a separate title. In the fifth chapter, the works of the composer are examined and statistical information about these works is given. The information given in this section is based on the works in the composer's own manuscript notebook, which was transferred from Hüseyin Sadeddin Arel to the Institute of Turkic Studies at Istanbul University. In the light of these statistics, his works were compared with the information mentioned in other sources and presented in titles. The works of Santûrî Edhem Efendi, which have been performed so far in the concerts of some State Choirs, are listed. Again in this section, based on the works belonging to two makams that he has composed, the makam analysis of these makams has been made. Key words : Turkish Music, Santur, Santuri Edhem Efendi, Şehnâz Longa. Date : June, 2023
Benzer Tezler
- 18. yüzyıl bestekarı Vardakosta Ahmed Ağa'nın Türk müsikisindeki yeri ve önemi
Başlık çevirisi yok
SEVTAP ŞENOĞLU
- Hayatı ve eserleriyle Cumhuriyet Tarihi yazıcılığında Prof. Dr. Hamza Eroğlu
Prof. Dr. Hamza Eroğlu, his life and works in writing Republican History
RIDVAN BAL
- Faik Reşad'ın hayatı ve eserleri
Başlık çevirisi yok
SÜHEYLA SEÇKİN YÜKSEL
Doktora
Türkçe
1997
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALEMDAR MUSTAFA YALÇIN
- Baki Süha Ediboğlu'nun hayatı ve eserleri üzerine bir inceleme
An examination on the life and works of Baki Süha Ediboğlu
FATİH KÜLAHÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
BiyografiEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM ŞAHİN
- Cemâleddin Çauşeviç (1870-1938) - Hayatı ve eserleri
Cemâleddin Çauşeviç (1870-1938) - Life and achievements
ADNAN KAJEVIC
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
TarihSakarya Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERDAR ÖZDEMİR