Lukács estetiğinde biçim ve birleşme
Form and unification in Lukács aesthetics
- Tez No: 821077
- Danışmanlar: PROF. DR. METİN BAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Lukács, Estetik, Sanat, Gerçekçilik, Mimesis, Yansıtma Kuramı, Lukács, Aesthetics, Art, Realism, Mimesis, Theory of Reflection
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 227
Özet
Bu çalışmada Georg Lukács'ın Estetiğin Özyapısı (Die Eigenart des Ästhetischen) adlı yapıtında açıkladığı estetik kuramının, yirminci yüzyılın felsefe ve sanat alanlarındaki belirleyici tartışmalar çerçevesinde ve Lukács'ın felsefesinin seyri bakımından önemi ekseninde bir incelemesi sunulmaktadır. Bu bağlamda, Lukács'ın Roman Kuramı adlı yapıtından başlayarak, düşünme serüveni boyunca yayımladığı diğer yapıtlarında estetik kuramının temellerini oluşturan kavramların ve tartışmaların izi sürülmüş, böylece estetiğin Lukács'ın felsefesindeki yeri belirlenmeye çalışılmıştır. Söz konusu kavramlar ve tartışmalar ele alınırken, Lukács'ın epistemoloji ve ontoloji üzerine çalışmaları da dikkate alınmış, özellikle de sanatın bir genesis'ini ortaya çıkarma çabasına yönelik olarak bu alanlardaki düşüncesinin etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. İnsan etkinliği olarak sanatın insanın nesnel dünyayla ilişkisinde hangi aşamalar ve gelişmelerin sonucu olarak ortaya çıktığı, bu çerçevede gerçeklikle ilişkisi ve bu ilişkide bütünsellik kavramının etkisi bu çalışmanın ana eksenlerinden birini oluşturmuştur. Modern insanın yaşamı ve yaşamın özünü örtüştürme çabasının sanatsal ifadesi olarak romana ilişkin değerlendirmelerinden başlayan bu incelemede, dışavurumculuk tartışması olarak bilinen ve Lukács'ın gerçekçi sanata ilişkin görüşlerini geniş ölçüde ifade ettiği tartışmalara da bu bağlamda yer verilmiştir. İnsanın tarihsel ve toplumsal gelişim süreçleri içinde maddi nesnel dünya karşısındaki bilincinin öz bilince dönüşümü, hem emek kategorisinin hem de Lukács'ın“şeyleşme”kavramının açıklanması yoluyla sergilenmektedir. Lukács'ın gerçekliği yansıtmanın üç biçimi olarak sunduğuv günlük yaşam, bilim ve sanatın ortaklıkları ve ayrımlarının belirlenmesi yine bu tarihsel-toplumsal çerçeve içinde anlaşılabileceği için, toplumsal varlık olarak insanın ontolojisine ilişkin bakış açısı, estetik kuramını anlamada bir temel hat olarak ele alınmıştır. Lukács'ın estetiğin ilkelerini ortaya çıkarma yönündeki çalışmaları içinde kimi kavramların kapsam ve sınırlarının süreç içerisinde bir değişime uğrayıp uğramadığının incelenmesi de bu çalışmanın amaçları arasındadır. Bununla birlikte, Lukács'ın felsefesini, birbirinden kesin biçimde ayrılabilen dönemler olarak değil, belirli soruların, bu sorulara verilen cevapların ve bu soruları anlama çabası içinde ortaya çıkan içsel bağıntıların süregiden ve zaman içinde berraklaşan bir düşünme yolculuğu olarak gördüğümüz için, kavramların kapsam ve sınırlarındaki değişimler bu genel amaç bağlamında değerlendirilmiştir. Lukács'ın estetik yansıtmanın temeline yerleştirdiği mimesis kavramı ve bu eksende sanat etkinliğinin kaynağını anlama girişiminde tarihsel ve toplumsal gelişimin hangi kategorilerle anlaşılabileceği sorusu büyük önem taşır, yansıtma kuramını estetiğin alanına taşımakla genişleten Lukács'ın bakış açısına yönelik eleştiriler de bu çerçevede ele alınmıştır. Bu incelemenin sonucunda bugünün dünyasında sanatta gerçekçilik beklentisinin ne ölçüde geçerli olabileceği sorusu belirginleşmektedir, bu çalışmada Lukács'ın Marksist bir estetik kuramı oluşturma girişiminin sanata ilişkin güncel sorunlara hâlâ cevap olabileceği yönünde bir sonuca ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, an investigation of Georg Lukács' theory of aesthetics, explained in his work titled The Specifity of the Aesthetic (Die Eigenart des Ästhetischen), is presented within the framework of the significant debates in the fields of philosophy and art in the twentieth century, and on the axis of its importance in terms of the course of Lukács' philosophy. In this context, starting from Lukács' The Theory of the Novel, the concepts and discussions that form the basis of his aesthetic theory in his other works published during his thinking journey were traced, thus the place of aesthetics in Lukács' philosophy was tried to be determined. While approaching these concepts and discussions, Lukács' studies on epistemology and ontology were also taken into account, and the impact of his ideas regarding these areas were attempted to be explored, especially in the effort to reveal a genesis of art. One of the main axes of this study is to understand how art, as a human activity, emerged as result of which stages and developments in the relationship of human with the objective world, its relationship with reality in this framework, and the effect of the concept of totality in this relationship. Starting from the evaluation of the novel as an artistic expression of modern human beings' life and the effort to coincide life with its essence, this study includes the expressionism debate, in which Lukács widely expressed his views on realistic art within this context. The transformation of human consciousness faced with the material objective world into selfconsciousness in the historical and social development processes is exhibitedvii through the explanation of both the category of labour and Lukács' concept of“reification”. Since ascertaining the commonalities and distinctions of daily life, science and art, presented by Lukács as three forms of reflecting reality, can be understood within this historical-social framework, the perspective on the ontology of human as a social being has been taken as a basic line in understanding the theory of aesthetics. This study also aims to examine whether the scope and boundaries of some concepts have changed in the process of Lukács' studies to reveal the principles of aesthetics. However, as we consider Lukács' philosophy not as periods that are separable with certain lines, but as an ongoing and clarifying expedition of thought through specific questions, the answers to these questions, and the internal relations that emerge in the effort to understand these questions, changes in the scope and boundaries of concepts evaluated in the context of this general purpose. The concept of mimesis, which Lukács placed on the basis of aesthetic reflection, and the question of by which categories can historical and social development be understood in the attempt to understand the source of artistic activity on this axis, is of great importance; thus criticisms of the perspective of Lukács, who expanded the reflection theory by carrying it into the field of aesthetics, were also discussed within this framework. As a result of this examination, the question of how valid the expectation of realism in art can be in today's world becomes clear; in this study, it has been concluded that Lukács' attempt to create a Marxist theory of aesthetics can still be an answer to current problems related to art.
Benzer Tezler
- Approche lukacsienne du roman Français: Balzac, Flaubert, Zola
Fransız romanına lukaçça yaklaşım: Balzac, Flaubert, Zola
ŞAKİR ALPASLAN YASA
Yüksek Lisans
Fransızca
2003
Fransız Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EKREM AKSOY
- Politics and aesthetics in David Greig's Dunsinane and Europe
David Greig'in Dunsinane ve Avrupa oyunlarında politika ve estetik
ÖZGÜR SÜREK
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
İngiliz Dili ve Edebiyatıİzmir Demokrasi Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLEK İNAN
- Oktay Akbal'ın romanlarında eleştirel gerçekçilik
Critical realism in Oktay Akbal's novels
PINAR ÇAKIR
Doktora
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞEYMA BÜYÜKKAVAS KURAN
- İletişim açısından modernist edebiyat: Franz Kafka'nın yapıtlarında modernliğin sunumu
Başlık çevirisi yok
KÜRŞAD KIZILTUĞ