Cumhuriyet dönemi tefrika romanlarında iç içe geçmiş edimler olarak tercüme, telif ve adaptasyon: Metinler, eyleyiciler ve söylemler (1928-1960)
Translation, indigenous writing and adaptation as intertwined practices in the serial novels of the Republican period: Texts, agents and discourses (1928 -1960)
- Tez No: 821079
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MÜGE IŞIKLAR KOÇAK, DR. ÖĞR. ÜYESİ AHU SELİN ERKUL YAĞCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çeviribilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 347
Özet
Tefrika yayımcılığı, gazete ve dergi gibi süreli yayınlarda bölümler hâlinde veya ayrı ayrı fasiküller hâlinde yayımlanan eserleri ifade eder. Bu yayımcılık türü Türk edebiyatında 19. yüzyılın ortalarından hemen hemen 20. yüzyılın sonlarına kadar devam etmiş, oldukça yaygın, etkili ve popüler bir yayımcılık biçimiydi. Türkiye odaklı çeviri tarihi çalışmalarında tercüme tefrika romanları kapsayıcı bir bakış açısıyla ilk defa sorunsallaştıran bu araştırma çeviri tarihi çalışmalarında karanlıkta kalmış bir konu olan tefrika romanlarda tercümenin oynadığı rolü açığa çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu amaçla, ilk olarak tercüme tefrika romanların edebiyat ve çeviri tarihinde belirleyici ve başat bir rol oynadığı bulgusundan yola çıkarak 1928-1960 yılları arasında Cumhuriyet, Akşam ve Vakit gazetelerinde yayımlanmış olan tercüme ve telif tefrika romanların kataloğu hazırlanmıştır. Katalogdan elde edilen veriler, söz konusu zaman aralığında birçok edebiyat eyleyicisinin tefrika romanlar üzerine ürettiği söylemlerden faydalanılarak bağlamsallaştırılmış ve bu yolla Türk“edebiyat çoğuldizgesi”içerisinde tercüme tefrika roman“repertuvarı”(Even-Zohar, 1991) oluşturulmuştur. Bir romanın tefrika edilmesinin kitap olarak yayımlanmasından üretim, tüketim ve alımlanma açısından farklı bir edim olduğunu ve bu farklılığın çeviri metinlerin okura sunuluş şekilleri, tercüme tefrika romanları üreten eyleyicilerin çeviri uygulamaları ve edebî çevrelerinin tefrika romanlar hakkındaki söylemleri izlenerek açığa çıkarılabileceğini ve incelenebileceğini savunan bu doktora tezinde, ayrıca tefrika romanların belirli bir dönem ve derlem dâhilinde bütüncül bir bakışla incelenmesine olanak sağlayan bir yöntem önerisinde bulunulmaktadır. Çalışmada tercüme tefrika romanların çeviri tarihyazımı açısından tarihsel olarak çok önemli ve merkezî bir konumda bulunduğu, 1860-1960 yılları arasında kitap formatında yayımlanan tercüme ve telif romanların önemli bir bölümünün kitap olarak yayımlanmadan önce ilk olarak süreli yayınlarda tefrika edildiği ve aslen tefrika edilmek üzere yazıldığı ya da çevrildiği ortaya konmuştur. Ayrıca çalışmada tercüme tefrika romanlarda telif ve tercüme arasındaki sınırların bulanıklığı ve anonimlik gibi başat özellikler açığa çıkarılarak sorunsallaştırılmış ve bu konuları aydınlatmayı amaçlayan iki eyleyici odaklı vaka çalışması yürütülmüştür.
Özet (Çeviri)
Serialization refers to works published in installments in periodicals such as newspapers and magazines or works published separately in fascicles. It was a widespread, influential and popular form of publishing in Turkish literature from the mid-19th century until almost the end of the 20th century. This doctoral thesis, which problematizes translated serial novels from an encompassing perspective for the first time with a focus on Turkey, aims to reveal the role of translation in serial novels, a subject that has yet to be explored in translation history research. To this end, firstly, based on the finding that translated novels play a decisive and dominant role in the history of literature and translation, a catalog of translated and indigenous novels published in Cumhuriyet, Akşam and Vakit newspapers between 1928 and 1960 was prepared. The data obtained from the catalog was contextualized by making use of the discourses produced by many literary agents on serialized novels in the period in question. In this way, a“repertoire”of translated serialized novels was conceptualized within the Turkish“literary polysystem”(Even-Zohar, 1991). This dissertation argues that the serialization of a novel is a different act from its publication as a book in terms of production, consumption and reception and that this difference can be revealed and examined by observing the ways in which translated texts are presented to the reader, the translation practices of the agents, and the discourses of the literary circles about translated novels, and also proposes a methodology that enables a holistic analysis of translated novels within a specific period and corpus. The study reveals that translated serialized novels are historically critical and central to the historiography of translation and that a significant portion of the translated and indigenous novels published in book form between 1860 and 1960 were first serialized in periodicals before being published as books and were initially written or translated to be serialized. In addition, the study problematizes the dominant features of translated novels, such as anonymity and the blurred boundaries between indigenous and translated works. It conducts two agent-oriented case studies aiming to illuminate these issues.
Benzer Tezler
- Kemal Râgıb Enson'un romanlarında yapı, tema ve anlatım
Structure, theme and narration in the novels of Kemal Râgib Enson
PINAR YEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıMersin ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN YÜREK
- Kemal Tahir'in romanlarında ve hikâyelerinde yapı-tema
Structure-theme in Kemal Tahir's novels and stories
MUSTAFA DERE
Doktora
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT KOÇ
- Suat Derviş'in hayatı, edebi kişiliği ve romanlarında gotik özellikler (korku edebiyatı)
Life of Suat Derviş, literature personality and gothic features (horror literature) in her novels
BİLCAN TUNÇTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıBitlis Eren ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET BAKIR ŞENGÜL
- Selâhattin Enis'in romanlarında şahıslar dünyası
The world of personalities in Selahattin Enis' novels
HÜMEYRA ECEVİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıBursa Uludağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALEV SINAR UĞURLU
- Kemal Tahir'in tefrika halinde kalmış romanları üzerine bir inceleme
An exeminitation of the feulletion on Kemal Tahir
ÖZGÜR GÜNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıFatih ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. SEZAİ COŞKUN