Hâşiyetu Abdurrahîm Muhammed Efendi (Ö. 1062 H.) alâ Dîbâceti'l-Beydâvî (İnceleme ve tahkik)
حاشية عبد الرحيم محمد أفندي (ت 1062 ه) على ديباجة البيضاوي(دراسةً وتحقيقاً)
- Tez No: 822907
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ Kutaiba FARHAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Tefsir, Abdurrahim Efendi, Dîbâce, Hâşiye, Tahkik, İnterpretation. Abdul Rahim Effendi. Al-Baydawi. Dibajah. Hashiyah. İnvestigation
- Yıl: 2023
- Dil: Arapça
- Üniversite: Çankırı Karatekin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 151
Özet
Bu araştırmada Abdurrahim Muhammed Efendi'nin (Ö. 1062) Hâşiye alâ Dîbâcetü'l-Beydavi isimli eserinin tahkik ve analizi yapılmıştır. Abdurrahim Muhammed Efendi 12. Hicri asrın önemli alimlerindendir. Hâşiyenin önemi, Beydâvî mukaddimesine yapılan yorumlar ve Abdurrahim Muhammed Efendi'nin kültür çeşitliliği ve bariz ilmi şahsiyetine yansıtan görüş, nakil ve istidlâlleri kaynaklıdır. Haşiyede müellifin dayandığı kaynak ve eserlerin çokluğu da kitabın önemi artırmıştır. Haşiyede Arapça, sarf, belagat yanında fıkıh, usul-i fıkıh, tefsir, ulûmu'l-Kur'ân gibi şer'î ilimlere de değinilmiştir. Hristiyan ve bazı felsefi ekollerin akidelerine dair bölümler bulunmaktadır. Araştırmada biri Veliyuddîn Efendi kütüphanesinde diğeri Esat Efendi kütüphanesinde olan iki adet yazma nüsha esas alınmıştır. Müellifin şahsi ve ilmi hayatı yazılırken betimleyici tarihsel metot kullanılmıştır. Eserin yazılmasında ise talik ve tahkik metodu tercih edilmiştir. Araştırmada ulaşılan neticelerden önemlileri şunlardır: Abdurrahim Efendi, lügat, edebiyat, kelam ve fıkıh konularını ayrıntılı bir şekilde ele alan metoduyla temayüz etmiştir. Nakil ve akıl ile istidlâl birleştirilmiş, lügat konularında hadisle istişhâd edilmiştir. Garîbu'l-Kur'ân lafızları, en iyi açıklama olarak kabul edilen Kur'ân ayetleriyle açıklamıştır. Yapılan yorumlar, müellifin bakış açısına göre değişkenlik arz etmekle birlikte uzun ile kısa arası olarak tarif edilecek tarzda orta uzunluktadır. Eserde en çok Zemahşerî'nin Keşşâf isimli eserine atıf yapılmıştır. Hadislerin sıhhatine önem vermediği için eleştirilmiş, açıklama yapılmaksızın zayıf hadislerle isitişhâd edilmiştir. Bunun yanında hâşiye Abdurrahim Efendi'nin yorum yeteneği ve birçok ilimdeki maharetine delalet eden tafsilat ve şerh sebebiyle zengindir. Abdurrahim Efendi, dilci, belagatçi, fakih, mütekellim ve müfessir olarak anılabilir.
Özet (Çeviri)
This dissertation aimed to study and investigate“Hashiyah of Abd al-Rahim Muhammad Effendi (d. 1062 AH) on al-Baydawi's Dibajah”who is one of the notables of the twelfth century AH. The importance of this footnote comes from the comments it contained on the introduction to Al-Baydawi, and the opinions, quotations and inferences it contained that reflected the diversity of Abd al-Rahim Effendi's culture and his prominent scholarly personality. His entourage includes various sciences, such as the sciences of Arabic, such as grammar, morphology, and rhetoric, and legal sciences: such as jurisprudence and its origins, the science of interpretation and the sciences of the Qur'an. It included doctrinal topics in which he responded to the beliefs of Christians, some philosophers, and others. Two written copies have been relied upon: the first is from the property of the Turkish Wali al-Din Effendi Library, and the second is from the property of the Asaad Effendi Library. The study followed the historical descriptive approach when translating the author and his scientific biography, and the method of investigation and commentary in the edited text. The most important conclusions of this study were as follows: Abd al-Rahim Effendi's approach was distinguished in dealing with linguistic, literary, verbal and jurisprudential issues with accuracy and detail. He also combined in his reasoning between Reason and Revelation So he inferred the honorable hadith on language issues, and explained the strange words in the Qur'an with the Qur'an, which is the highest degree of clarification. His comments varied between abbreviation and elongation, as needed from the author's point of view. Among its most prominent sources is a book by al-Zamakhshari, which he cited in many places, but he was criticized for not investigating the authenticity of the hadeeth. He used to mention the weak ones without referring to it, and yet the footnote is rich in explanation and detail, as evidenced by Abd al-Rahim Effendi with good commentary and mastery in various sciences, as he is a linguist, rhetorician, jurist, speaker, and interpreter.
Benzer Tezler
- حاشية العلامة إبراهيم الكردي المتوفى سنة(985ه)على تفسير البيضاوي سورة الفاتحة
Hâşiyetu '–İbrahim b. Süleyman EL-Kurdi alâ Tefsîri 'l-Baydâvî (Fâtiha Suresi) elyazmasına tahkîki incelemesi / (Research) of the footnote of Ibrahim bin Suleiman Al-Kurdi (d. 985 H) on al-Baydawi's interpretation (of Surat al-Fatihah)
BRAIHAN YOUSIF ZAINAL DABBAGH
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULSALAM YOUSUF ESSA AL-YAGOOB
- حاشية جلال الدين محمّد بن أسعد الصّديقي الدّوانيّ (ت 918ه) على تفسير البيضاويّ (سورة الفاتحة) دراسة وتحقيق
Hâşiyetu Celal al-Din Muhammed bin Asaad al-Siddiqi al-Dawani''ın alâ Tefsîri'l-Baydâvî'( Fatiha Suresi ): isimli elyazmasının tahkîki ve incelenmesi
AHMED ADNAN ZGHAIR AL-HARDANEE
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DilbilimÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HANAN AKKO
- Hâşiyetü Nasiriddîn el-Lekânî alâ Şerhi Tasrîfi'l-İzzî li Teftâzânî
Nasirüddîn el-Lekânî'nin Hâşiye alâ Şerhi Tasrîfi'l-İzzî li Teftâzânî adlı eserinin edisyon kriği
İSKENDER KARAYİĞİT
Yüksek Lisans
Arapça
2019
DinBayburt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULKADİR YILMAZ
- حاشية ملا محمد الگردي على كتاب الأنوار للأردبيلي من أول كتاب البيع إلى نهاية كتاب الرهن دراسةً وتحقيقا
Haşiyetü Molla Muhammed el-Gerdi alal Envar li'l-Erdebilli min evveli kitabi'l-bey'i ila nihayeti kitabi'l-rehn diraseten ve tahkikan
ABDULLAH SABAH HAMEED
Yüksek Lisans
Arapça
2017
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÖZDEMİR
- حاشية ملا محمد الگردي على كتاب الأنوار للأردبيلي من أول كتاب الوقف إلى نهاية كتاب قسم الفىء والغنيمة دراسةً وتحقيقاً
Haşiyetü Molla Muhammed el-Gerdi Ala'l Envar min kitabi'l-vakfi ıla nihayeti kitabi kasmi'l feyi ve'l ganime dirase ve tahkik
ZANA TAHA AHMED
Yüksek Lisans
Arapça
2017
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÖZDEMİR