Ahsenü'l-Haber min-Kelâmi Seyyidi'l-Beşer (Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Efendi) [inceleme-metin-sözlük]
Ahsenu'l-Haber min-Kelâmi Seyyidi'l-Beşer (Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Efendi) [review-text-dictionary]
- Tez No: 823351
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED İKBÂL GÜLER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 270
Özet
Kırk hadisler edebî, içtimaî ve dinî birçok özelliği bünyesinde barındırdığından dolayı zamanla Türk-İslâm edebiyatının temel taşlarından biri hâline gelmiştir. Her geçen yüzyıl daha olgun örnekler vererek gelişme gösteren bu tür, altın çağını 16, 17 ve 18. yüzyılda yaşamıştır. III. Ahmed devri (M. 1703-1730) başta olmak üzere 18. yüzyılın ilk yarısı, kırk hadis tercümeleri bakımından oldukça zengin bir dönem olmuş ve III. Ahmed'e ithafen birçok kırk hadis tercümesi kaleme alınmıştır. Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Efendi tarafından yazılıp III. Ahmed'e tahta çıkışı esnasında (H. 1115 / M. 1703) sunulan Ahsenü'l-Haber min-Kelâmi Seyyidi'l-Beşer adlı mensur kırk hadis tercümesi de bu edebî mahsullerdendir. Çalışmanın içeriğini; kırk hadis tercüme geleneği, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Efendi'nin hayatı ve edebî kişiliği, Ahsenü'l-Haber min-Kelâmi Seyyidi'l-Beşer adlı eserin nüshaları ve ulaşılan üç nüshasının tavsîfi, nüshalara ait soyağacı, mevcut üç nüsha ile yapılan tenkitli metin neşrinin transkripsiyonlu yazımı, eserin muhteva ve imlâ hususiyetleri bakımından incelenmesi ve esere ait sözlük çalışması oluşturmaktadır. Çalışmanın temel amacı ise tenkitli metin neşri yoluyla okuyucuya -mümkün olduğu kadar- müellifin kaleminden çıkmış metnin aynısı olan bir metin vermek (Ateş, 1942: 255) ve Osmanlı Türkçesi ile yazılan bu eseri Latin asıllı Türk alfabesine aktararak eserin okunmasını kolaylaştırmak ve eseri bilim dünyasının istifadesine sunmaktır. Dört bölümden oluşan bu çalışmanın birinci bölümünde kırk hadis tercüme geleneği, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Efendi'nin hayatı ve edebî kişiliği, Ahsenü'l-Haber min-Kelâmi Seyyidi'l-Beşer'in nüshaları, eserin mevcut üç nüshasının tavsîfi ve nüshalara ait soyağacı yer almaktadır. Çalışmanın ikinci bölümünü eserin incelemesi ve imlâ hususiyetleri açısından değerlendirmesi oluşturmaktadır. Üçüncü bölümde eserin mevcut üç nüshası ile yapılan tenkitli metin neşrinin transkripsiyonlu hâli; dördüncü bölümde ise esere ait sözlük çalışması bulunmaktadır. Ahsenü'l-Haber min-Kelâmi Seyyidi'l-Beşer üzerinde yapılan çalışmalar neticesinde eserin bir kırk hadis tercümesi olmasının yanı sıra hadis râvîlerinin hayat hikâyelerine ayrılan geniş kısımlardan ötürü bir biyografi hüviyeti de taşıdığı sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Forty hadiths have become one of the cornerstones of Turkish-Islamic literature over time, as they contain many literary, social and religious features. This species, which developed by giving more mature examples with each passing century, lived its golden age in the 16th, 17th and 18th centuries. The first half of the 18th century, especially during the reign of III. Ahmed (1703-1730), was a very rich period in terms of forty hadith translations. Many forty hadith translations were written dedicated to III. Ahmed. Written by Şa'bân-zâde Abdullah Vâsıf Efendi and written by the prose translation of forty hadiths called Ahsenu'l-Haber min-Kelâmi Seyyidi'l-Beşer, which was presented to III. Ahmed during his accession to the throne (H. 1115 / M. 1703), is one of these literary products. Content of the study; forty hadith translation tradition, life and literary personality of Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Efendi, copies of Ahsenu'l-Haber min-Kelâmi Seyyidi'l-Beşer and description of three copies reached, pedigrees of copies, criticism made with three copies. The transcription of the text publication, the examination of the work in terms of its content and orthographic features, and the dictionary study of the work. The main purpose of the study is to provide the reader with a text that is the same as the text that came out of the author's pen (Ateş, 1942: 255) by means of critical text publication and to facilitate the reading of the work by transferring this work, which was written in Ottoman Turkish, to the Latin-origin Turkish alphabet, and to make the work available to the scientific world is to present. In the first part of this four-part study, the tradition of translation of forty hadiths, the life and literary personality of Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Efendi, the copies of Ahsenu'l-Haber min-Kelâmi Seyyidi'l-Beşer, the description of the existing three copies of the work, and the copies belonging to the copies pedigrees are included. The second part of the study consists of the examination of the work and its evaluation in terms of orthographic features. In the third part, the transcripted version of the critical text publication made with the existing three copies of the work; in the fourth section, there is a dictionary study of the work. As a result of the studies on Ahsenu'l-Haber min-Kelâmi Seyyidi'l-Beşer, it has been concluded that the work, besides being a translation of forty hadith, also carries a biography identity due to the large sections devoted to the life stories of hadith narrators
Benzer Tezler
- Okçuzâde Mehmed Şâhî'nin Ahsenü'l-Hadîs'i (İnceleme-metin)
Ahsenu'l-Hadith of Okcuzade Mehmed Shahi (Study on-text)
YILMAZ ÖKSÜZ
Doktora
Türkçe
2016
DinCumhuriyet Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİM YILDIZ
- Bir Yusuf ve Züleyhâ metni: Metin / indeks
Text of Yusuf and Züleyhâ: Text / index
AMANİ DWEİDRİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıYıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SİBEL ÜST ERDEM
- Şerif'in Yusuf u Züleyha'sı
Şeri̇f's Yusuf and Züleyha
HALİL AY
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERSEN ERSOY
- Giritli Sırrı Paşa'nın Ahsenü'l Kasas isimli eseri ve tefsir ilmindeki yeri
Başlık çevirisi yok
İSMAİL KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HİDAYET AYDAR
- Fütûhî - Kıssa-i Yûsuf: Metin-inceleme
Fütûhî Kissa-i Yûsuf: (text- examination)
DİLEK YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıManisa Celal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KENAN ERDOĞAN