Geri Dön

İbn Sînâ'da burhanın ilkeleri

Principles of demonstration in Avicenna

  1. Tez No: 823845
  2. Yazar: MUHAMMED TAYYİB BARIŞAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET FATİH BİRGÜL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Felsefe, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İslam Felsefesi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 76

Özet

Burhan, kesin sonuç vermek üzere kesin öncüllerden kurulan bir kıyas türüdür. Burhanın içeriğini oluşturan kesin öncüller, temelde başka bir kıyasın sonucu olmayan, bu anlamda ilke mesabesinde olan öncüllere dayanırlar. Bu çalışmada İbn Sînâ'da burhanın ilkeleri (mebâdiu'l-burhan) konu edinilmiştir. Bu ilkeler, İbn Sînâ'daki son hali ve ondan sonraki İslam mantık literatüründeki yaygın durumuyla ilksel öncüller (evveliyyât), gözlem verileri (müşâhedât), tecrübî bilgiler (mücerrebât), sezgisel önermeler (hadsiyyât), tevatürle bilinenler (mütevâtirât) ve kıyasıyla birlikte olan öncüller olmak üzere altı kısımdan müteşekkildir. Çalışmada İbn Sînâ'nın burhanın ilkeleri hangi zemin ve bağlamda ortaya koyduğu belirlenmiş, bu ilkelere dair sunduğu bilgileri onun muhtelif eserleri dikkate alınarak bütünlüklü bir şekilde sunulmuş ve ele aldığı temel meseleler vazedilmiştir. Onun, selefi Fârâbî'den istifade ettiği yerler tespit edilip ondan ayrışıp özgünlüğünü ortaya koyduğu hususlar gösterilmiş, bununla birlikte kendisinden sonra öne çıkan mantıkçılar tarafından nasıl yorumlandığı da incelenmiştir.

Özet (Çeviri)

Demonstration (burhān) is a type of syllogism that is based on certain premises in order to give a certain conclusion. The certain premises that constitute the content of the demonstration are based on premises that are not the result of any other syllogism, and in this sense, they are principles. This study focuses on the principles of demonstration (mabadi al-burhan) in Avicenna. These principles, in their final form in Avicenna and in the Islamic logic literature after him, consist of six parts: primitive premises (awwaliyyāt), observational data (mushāhadāt), experiential knowledge (mujarrabāt), intuitive propositions (hadsiyyāt), what is known by tawātur (mutawātirāt), and propositions which contain their own syllogisms. This study determines the grounds and context in which Avicenna presents the principles of demonstration, presents the information he provides on these principles in a holistic manner by taking into account his various works, and presents the basic issues he deals with. It identified the places where he benefited from his predecessor al-Fārābī, showed the points where he differed from him and revealed his originality, and also analyzed how he was interpreted by the logicians who came to prominence after him.

Benzer Tezler

  1. İbn-i Rüşd'de metodoloji

    The methodolji of Ibn Rushd

    HACI KAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    FelsefeMarmara Üniversitesi

    İlahiyat Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. H. BEKİR KARLIĞA

  2. Sınırda durmak: İslam felsefe-bilim tarihinde metabasis sorunu

    Keeping the boundaries: The problem of metabasis in the history of Islamic philosophy and science

    BAKHADIR MUSAMETOV

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Felsefeİstanbul Medeniyet Üniversitesi

    Felsefe Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İHSAN FAZLIOĞLU

  3. Fârâbî'de tanım teorisi ve tanım teorisinin burhân teorisiyle ilişkisi

    Definition theory in al-Fârâbî and its relationship with demonstration theory

    MUSTAFA ÜLKÜ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ŞEREFETTİN ADSOY

  4. İbn Sinâ'da matematik bilimler ile cedelin yöntem ve elde edilen bilgi bakımından farkı

    The difference between the mathematical sciences and the dialectical method in avicenna's philosophy in terms of method and knowledge

    EMİNE BEKAR AYDIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    FelsefeMarmara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖMER TÜRKER

  5. İbn Sina'da kesin bilgi ve kesin bilginin unsurları

    Certain knowledge and the elements of certain knowledge in avicenna

    HACER ERGİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    DinYıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HASAN YÜCEL BAŞDEMİR