Geri Dön

The role of the Arabic language in istinbāṭ al-ḥukm within the context of criminal law: a general framework for inquiry into the linguistic categories of uṣūl al-fiqh of the Ḥanafī school of law

Cezâ hukûku çerçevesinde hüküm istinbâtında Arap dilinin rolü: Hanefî usûl-u fıkhının lafız kısımları için bir teori

  1. Tez No: 824640
  2. Yazar: AHMET TOPAL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. JAMES DİCKİNS
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Din, Hukuk, Linguistics, Religion, Law
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: University of Leeds
  10. Enstitü: Yurtdışı Enstitü
  11. Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 371

Özet

İslam hukuku alimleri İslam hukukunun kaynaklarını doğru yorumlamak için kelimeleri ve sözleri kategorilere ayırmışlardır. Bu kategoriler İslam hukuku çalışmaları için o denli mühimdir ve neticeleri itibarıyla o kadar girifttir ki, bu kategorilerin şu veya bu şekilde neredeyse tüm kanun yapımlarında rol oynadıklarını görmekteyiz. Bu kategoriler sadece İslam hukuku kaynaklarının yorumlanmasında objectifliği sağlamakla kalmaz, aynı zamanda herbir mezhep içinde tutarlığı da sağlarlar. İslam hukuk çalışmalarında her ne kadar İslam hukukunun aslı ve onun siyasi ve sosyal alanlardaki etkileri konusunda birçok çalışma yapılmış olsa da, usûl-ı fıkhın önemli bir parçasını teşkil eden dil kategorilerinin kapsamlı bir analizden geçmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Dil kategorilerini konu edinen mevcut çalışmalar, zaten Klasik Arapça metinlerinde var olan dil kategorilerini, değişen başarı oranlarıyla tekrar etmekten öteye gitmemektedir. Diğer bazı çalışmalar ise, bunun aksine, usûl-ı fıkha bir takım yabancı teorileri uygulamaktadır ve bu durum dil kategorilerinin ve onların kanun yapımındaki rollerinin anlaşılması hususunda bir takım problemlere yol açmaktadır. Bu eser, ilk kez, usûl-ı fıkh eserlerinde yer alan dil kategorilerinin açık bir teori (genel çerçeve) sunmadıklarına işaret etmektedir ve dil kategorilerinin bu teoriyi ortaya çıkarmada işe yarayacaklarını iddia etmektedir. Bunun da ötesinde, bu eser, dil kategorilerinin, usulcülerin bu eserde 'dilin içsel doğası' olarak isimlendirilen problemi aşmak için sarfettikleri entellektüel çabanın neticesinin ta kendisi olduğunu iddia etmektedir. Bu eser bir giriş ve dört ana bölümden müteşekkildir. Giriş kısmı (1. Bölüm) dil kategorilerine genel bir bakış sunmakta ve onların kanun yapımındaki öneminden bahsetmektedir. 2. Bölüm, diğer bazı şeylere ek olarak, 'pratik isim-verme şekli' olarak isimlendirdiğim isim-verme şekli ile aşılan dilin içsel doğasınını konu edinmektedir. Ebū el-Berakāt el-Nesefī'nin etkili eseri, Menār el-Envār, onun iki meşhur şerhi ve bir haşiyesi ile beraber Hanefi mezhebi içinde öne çıkan diğer bazı usûl-ı fıkıh eserlerine dayanarak, 3. Bölüm dil kategorilerinin kapsamlı bir analizini sunmaktadır. Buna binaen, bu kategoriler için yine bu bölümde bir teori inşa ediyorum ki bu teorinin, usülcülerin dil analizinin sonucunu (yani dil kategorilerini) anlamlı hale getirdiğini savunuyorum. Bu teori ışığında 4. Bölüm bu dil kategorilerini İslam Ceza hukukunda bir hukûkî mesele olan sirkat (hırsızlık)'a uygulamaktadır. 5. Bölüm bu dil kategorilerinin sirkata uygulanmasının dilsel bir analizini sunmaktadır. 6. Bölüm ise sonuç bölümüdür.

Özet (Çeviri)

Scholars of uṣūl al-fiqh (Islamic Jurisprudence) have classified words (and utterances) into linguistic categories to properly interpret the sources of Islamic Law. These linguistic categories are of such broad relevance to the study of Islamic legal studies and so intricate in their ramifications that we find these categories in one form or another to be almost perennially present in each process of law-making. They not only function to reduce the subjectivity of interpreting the texts of the sources of Islamic Law but also provide the legal system with its inner consistency within each school of law. Although much effort has been devoted in Islamic Legal Studies to the analysis of the origins of Islamic Law and its effects on social and political spheres, there is a need for a thorough analysis of the linguistic categories, which constitute an important part of uṣūl al-fiqh. Existing studies dealing with the linguistic categories do not go beyond perpetuating, with various degrees of success, the linguistic categories already found in Classical Arabic texts, without providing any clear theory that would make such a linguistic analysis meaningful. Other studies, by contrast, seem to apply some frameworks to uṣūl al-fiqh, that are not intrinsic to the science – an approach that brings with it several problems in understanding the linguistic categories and their function in the process of law-making. The present work points out, for the first time, the lack of an explicit general framework for the linguistic categories in classical uṣūl al-fiqh manuals, and it argues that the linguistic categories can reveal the general framework behind these categories. It further argues that the linguistic categories are nothing but the outcome of the uṣūlīs' intellectual process of explaining the way human beings deal with what is termed in the present work 'the inherent nature of language'. This work consists of one introductory and four main chapters followed by a conclusion. The introductory chapter (Chapter 1) sets out an overview of the linguistic categories and their importance in the process of law-making. Chapter 2 discusses, among other things, the inherent nature of language, which is dealt with what I call 'the practical way of name-giving'. Drawing mainly on the celebrated scholar Abū al-Barakāt al-Nasafī's influential work, Manār al-Anwār, with its two well-known commentaries and one gloss along with other primary sources in uṣūl al-fiqh within the Ḥanafī school of law, Chapter 3 provides a thorough analysis of the linguistic categories, on the basis of which I construct a general framework which, I argue, makes the outcome of uṣūlīs' analysis of language (namely, the linguistic categories) meaningful. Chapter 4 applies these linguistic categories, in the light of the general framework, to a legal matter in Islamic Criminal Law, namely sirqa (theft). Chapter 5 provides a linguistic analysis of the application of the linguistic categories to sirqa. Chapter 6 is a conclusion.

Benzer Tezler

  1. İbn Aşûr'ûn et-Tahrîr ve't-Tenvîr adlı eserinde sarf ve nahiv merkezli tercihleri

    The grammatical and morphological selections of Tahir İbn Ashur in his tafsir 'Al-Tahrir wa-al-Tanwir'

    ABOUBACAR MOHAMADOU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DilbilimSakarya Üniversitesi

    Temel Bilimler Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. OSMAN GÜMAN

  2. Kıraatlerin ahkâm tefsirlerine yansıması ve etkileri

    The reflection and effects of the qiraats on the commentaries of ahkam (Rulings)

    AYŞENUR KOÇAK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinDokuz Eylül Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EMRAH DİNDİ

  3. Mu'tezilî düşüncenin temellendirilmesinde Arap dilinin rolü (Keşşâf örneği)

    The role of the Arabic language on the establishment of Mu'tazilian thinking (Kashshaf exemplary)

    TURAN BAHŞİ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DilbilimAkdeniz Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YASİN PİŞGİN