Dış ticaret açığı ve Türkiye ekonomisi örneğinde döviz kuru oynaklığına duyarlılığı
Sensitivity to exchange rate volatility in the case of foreign trade deficit and the Turkey's economy
- Tez No: 824956
- Danışmanlar: PROF. DR. BEDRİYE TUNÇSİPER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonometri, Ekonomi, Econometrics, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Demokrasi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
1980'li yıllarda başlayan küreselleşme hareketleri, 1990'lı yıllarda ivme kazanmış ve ekonomileri birbirine bağımlı hale getirmiştir. Böyle bir ekonomik ortamda döviz kuru oynaklıklarının dış ticaret açığı üzerindeki etkisi hem teorik hem de ampirik olarak ekonomi literatüründe en çok çalışılan konular arsında yer almaya başlamıştır. Bu çalışmalarda döviz kuru oynaklığının hesaplanmasında çeşitli yöntemler kullanılmasına rağmen; döviz kuru oynaklıklarının dış ticaret açığı üzerindeki etkisi hakkında bir görüş birliğine varılamamıştır. Literatür incelendiğinde bu ilişkinin negatif, pozitif veya hiçbir etkisinin olmadığı yönünde çalışmalar bulunmaktadır. Çalışmanın amacı; Türkiye ekonomisi üzerinde döviz kuru oynaklıklarının dış ticaret açığı üzerindeki etkisini araştırmaktır. Çalışmanın ilk bölümünde dış ticaret ve döviz kuru arasındaki ilişki teorik olarak incelenecektir. Bu amaca yönelik olarak birinci bölümün ilk kısmında dış ticaret kavramı tanımlanacak, dış ticareti açıklamaya yönelik teoriler açıklanacak ve dış ticaret politikalarının amaçlarından ve araçlarından bahsedilecek; daha sonra döviz kuru kavramı, döviz kuru türleri ve döviz kurlarını açıklamaya yönelik teoriler ve döviz kurunu belirleyen faktörler açıklanacaktır. İkinci bölümde, 1980 sonrası dönemden günümüze kadar Türkiye'de uygulanmış ve uygulanmakta olan dış ticaret ve döviz kuru politikalarının gelişimi ve döviz kuru volatilitesi dış açıklar ile birlikte teorik olarak incelenecektir. Çalışmanın son bölümünde, Türkiye'de 2003Q1-2022Q2 dönemi arasında döviz kuru oynaklığının dış ticaret açığına duyarlılığının ampirik analizi Autoregressive Gecikmesi Dağıtılmış (ARDL) modeli kullanılarak yapılacaktır. Analiz için öncelikle değişkenlerin durağanlıkları test edilmiştir. Daha sonra TÜFE bazlı (2003=100) reel efektif döviz kuru oynaklığı ve dış ticaret açığı göstergesi olarak ihracatın ithalatı karşılama oranı değişkenleri ARDL modeline dahil edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, değişkenler arasında eşbütünleşme ilişki olduğu bulunmuş ve Modelin kararlılığını kontrol edebilmek için son olarak CUSUM ve CUSUMQ grafikleri incelenmiş, değişkenler arasında herhangi bir kırılma olmadığı görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The globalization movements that started in the 1980s gained momentum in the 1990s and made the economies interdependent. In such an economic environment, the effect of exchange rate volatility on the foreign trade deficit has become one of the most studied topics in the economics literature, both theoretically and empirically. Although various methods were used to calculate exchange rate volatility in these studies; There was no consensus on the effect of exchange rate volatility on the foreign trade deficit. When the literature is examined, there are studies indicating that this relationship has negative, positive or no effect. Purpose of the study; to investigate the effect of exchange rate volatility on the foreign trade deficit on the Turkish economy. In the first part of the study, the relationship between foreign trade and exchange rate will be examined theoretically. For this purpose, in the first part of the first chapter, the concept of foreign trade will be defined, theories to explain foreign trade will be explained, and the aims and tools of foreign trade policies will be mentioned; Then, the concept of exchange rate, types of exchange rates and theories to explain exchange rates and the factors that determine the exchange rate will be explained. In the second part, the development of foreign trade and exchange rate policies and exchange rate volatility, which have been and are being implemented in Turkey from the post-1980 period to the present, will be examined theoretically together with foreign deficits. In the last part of the study, empirical analysis of the sensitivity of exchange rate volatility to foreign trade deficit between 2003Q1-2022Q2 in Turkey will be made using Autoregressive Latency Distributed (ARDL) model. For the analysis, the stationarity of the variables was tested first. Then, the CPI-based (2003=100) real effective exchange rate volatility and the export-import coverage ratio variables as an indicator of foreign trade deficit were included in the ARDL model. According to the results of the analysis, it was found that there was a cointegration relationship between the variables, and lastly, the CUSUM and CUSUMQ graphs were examined in order to control the stability of the model, and it was seen that there was no break between the variables.
Benzer Tezler
- Gelişmekte olan ülkelerin dış borç sorunu ve Türkiye'nin dış borçları
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA KARAGÖZ
- Küresel ekonomik krizler ve Türkiye'deki reel sektör üzerine etkileri: Otomotiv sektörü örneği
Global economic crisis and the effects of real sector in Turkey: Automotive sector case study
SEVİM ÖZLEM ÇAĞLAR
- Türk Cumhuriyetleri'nin ekonomik dönüşüm süreci ve bu süreçte uygulanan iktisat politikaları
The Process of economic transformation in Turkish republics and the economic policies
MEHMET DİKKAYA
