Türk halk anlatılarında İslami unsurlar ve motiflerin bağdaştırılması
Harmonizing Islamic elements and motifs in Turkish folk narratives
- Tez No: 825154
- Danışmanlar: DOÇ. DR. OĞUZHAN AYDIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 437
Özet
Türk milletinin kolektif hafızasının bir parçası olan halk anlatıları, kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze kadar ulaşan kültür ürünleridir. Bu bakımdan Türk halk anlatıları, kültürel kimliği yansıtan önemli bir kaynaktır. İslam öncesi dönemde Türk boylarının eski Türk inançlarına sahip olduğu bilinmektedir. Gök Tanrı inancına dayanan ve onun etrafında şekillenen bu inanç sistemi; İslam dininin Türk topluluklarıyla temasıyla birlikte yeniden şekillenmeye başlamış ve böylece kültürel bir değişim gerçekleşmiştir. Bu değişim, İslâmî değerlerin Türk milletinin geleneksel inançlarına etki etmesiyle halk anlatılarına da yansımıştır. Başta İslam dininin kutsal kitabı olan Kur'ân-ı Kerîm ve peygamber kıssaları olmak üzere dinin temel kavramları, inanç ve ahlaki değerleri gibi birçok unsur, anlatı kahramanlarının davranışları üzerinde etkili olmuştur. Bunun yanı sıra Türk halk anlatılarında, İslam öncesi Türk kültürüne ait dinî inançların da izleri bulunmaktadır. Bu ise Türklerin İslam dinini kabul edip benimserken kültürel ve dinî değerlerini, İslam diniyle bir sentez oluşturup koruma veya sürdürme çabası içinde olduklarını göstermektedir. Bu çalışma, destan, efsane, hikâye, masal ve fıkra üzerinden iki inanç sisteminin etkileşimi sonucunda ortaya çıkan dinî kültürel değişimleri analiz etmekle beraber bu değişiminin sonuçlarını anlamayı amaçlamaktadır. Birçok iç ve dış etkene veya şartlara bağlı olarak iki sistemin etkileşimi sonucunda ortaya çıkan netice, Türk halk anlatılarda hem İslâmî unsurların hem de eski Türk inançlarıyla ilgili motiflerin birleşerek bir sentez oluşturduğu ve bunun Türk milletinin kültürel kimliği üzerinde etkili olduğudur.
Özet (Çeviri)
Folk narratives, which are part of the collective memory of the Turkish nation and have been passed down from generation to generation, are cultural artifacts that have reached us today. In this respect, Turkish folk narratives are an important source reflecting the cultural identity. It is known that in the pre-Islamic era, Turkish tribes adhered to ancient Turkic beliefs. This belief system, based on the belief in the Sky God (Gök Tanrı) and revolving around this central deity, began to undergo a transformation with the contact of Turkish communities with the Islamic religion, resulting in a cultural change. This change is reflected in folk narratives as Islamic values and principles, including the core concepts of Islam such as the Quran and stories of prophets, have influenced the behavior of narrative heroes. Additionally, traces of pre-Islamic Turkish cultural and religious beliefs can be found in Turkish folk narratives. This demonstrates that as the Turks embraced and adopted the Islamic religion, they made efforts to create a synthesis with Islamic beliefs to preserve and sustain their cultural and religious values. This study aims to analyze the religious and cultural changes that have emerged as a result of the interaction between two belief systems through epic tales, legends, stories, folktales, and anecdotes. Depending on various internal and external factors and conditions, the outcome of this interaction between the two systems is the synthesis of both Islamic elements and motifs related to ancient Turkic beliefs in Turkish folk narratives. This synthesis has had a significant impact on the cultural identity of the Turkish society.
Benzer Tezler
- Bektaşî velâyetnâmelerinin motif yapısı
The motif structure of Bektashi velayetnames
UYGAR KURUM
Doktora
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Niğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK ÇOLAK
- Menderes Havzası'nda kutsal mekânlar, ritüeller (uygulamalar) ve mistik anlatılar
Sacred places, practices (rituals) and mystic narratives in the Menderes Basin
BİRCAN CANGUL
Doktora
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Aydın Adnan Menderes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANER IŞIK
- Türk halk anlatılarında islami unsurlar ve senkretizm
Islamic elements in turkish folk narratives and syncretism
YUSUF KENAN BEZGİN
Doktora
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZHAN AYDIN
- Evliyâ Çelebi'nin acayip ve garip dünyası
Evliya Çelebi's strange and wondrous world
YELİZ ÖZAY
Doktora
Türkçe
2012
Halk Bilimi (Folklor)İhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. NURAN TEZCAN
- Sözlü kültür geleneğinde İslami unsurlar
Islamic elements in oral cultural tradition
HALİL BUNSUZ
Doktora
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Selçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİNAN GÖNEN