صبغة الله الأوّل الحيدري ومنهجه في حاشيته على تفسير سورة الفاتحة للبيضاوي
Sibgatullâh el-Evvel el-Haydarî ve menhecuhu fî hâşiyetihi 'alâ tefsîri sûretil-Fâtiha lil-Beydâvî
- Tez No: 825758
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET SELİM AYDAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Arapça
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tefsir Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
İmam Şeyh Sibğâtullâh el-Evvel el-Haydarî (öl. 1195/1773), Haydarî ailesine mensup olup mîlâdî on sekizinci yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu döneminde, yaşayan büyük âlim ve müfessirlerden kabul edilmektedir. Irak'ta aklî ilimleri canlandıran ilklerden biriydi. Fıkıh, tefsir, dil, inanç, kelâm ve mantık ilimlerinde değerli eserleri vardır. Ömrünün sonlarında Beydâvî'nin Fatiha Süresi üzerine kaleme aldığı ne çok uzun ne de çok kısa, bidat ve delalet ehlinin uydurmalarından arınmış ve anlaşılmayan yerleri açıklayan bir haşiyesi vardır. İmam Sibğâtullâh el-Haydarî'nin Fatiha Süresi'nin tefsirindeki haşiyesinde takip ettiği metot; anlaşılmayan zor yerleri açıklamak, çeşitli kaynaklara dayanarak dilsel, inanç ve fıkhî yönleri açıklamaktır. Haşiyesinde rivayet tefsiri ile dirâyet tefsirini bir arada ele almaya, âlimlerin ve fakihlerin görüşlerini karşılaştırıp amelde Şâfii, inançta Eş'ârî mezhebini tercih etmeye ve inanç konularında aykırı fırkalara cevap vermeye çalışmıştır. Tezimiz bir giriş, üç bölüm ve bir sonuçtan oluşmaktadır. Birinci bölümde İmam Haydarî'nin hayatından, konumundan, ilmî çabalarından, Haydarî ailesinden ve ilmî çabalarından bahsettik. İkinci bölümde Haşiyesini betimsel olarak inceledik ve mevcut nüshalarını tanıttık. Üçüncü bölümde ise Haydarî'nin, haşiyesindeki yöntemini ve zikrettiği kaynakları inceledik. Ayrıca haşiyesinde değindiği konuları ele aldık. Sonuç kısmında ise ulaştığımız en önemli sonuçları sunduk.
Özet (Çeviri)
Imam Sheikh Sibghatullah al-Haidari, born in 1773 AD, is one of the leading scholars and interpreters who lived in Iraq and Kurdistan in the 18th century during the Ottoman Empire. He was one of the first to revive mental sciences in Iraq, and has valuable scientific implications in jurisprudence, interpretation, language, belief, speech science and logic, and has a Gloss on Sura Al-Fatiha for Al-Badawy, whose writing history is not known, and is likely to have written it late in life. The approach taken by Imam Sibghatullah al-Haidari in his Gloss to interpret Sura Al-Fatiha is detail and dwell on linguistic, verbal and doctrinal aspects, reliance on various sources, and approval of Al-Badawy's opinion in its interpretation. In his Gloss, he tried to combine interpretation with interpretation of opinion, comparing the words of scholars and jurists with the weighting of the Shafi'i doctrine, the adage of the doctrine, and responding to some of the contrary differences in doctrine matters. Our letter was formed from an introduction, three chapters and a conclusion, in which throughout the first chapter we talked about the life of Imam Al-Haidari, his status, his scientific efforts, and his Haidari family. In the second chapter, we studied his Gloss, analyzed it descriptively, and introduced it to its available copies. In chapter three, we studied his approach in his gloss and the sources he mentioned and followed the scientific questions mentioned in his Gloss. The conclusion is where we have drawn our most remarkable findings. الشيخ الإمام صبغة الله الأول ت.1195هـ/1773م ترجع نسبته إلى الأسرة الحيدرية من كبار العلماء والمفسرين الذين عاشوا في القرن الثامن عشر الميلادي في عهد الدولة العثمانية. كان من الأوائل الذين نشروا العلوم العقلية في العراق، وله آثار علمية قيمة في علم الفقه والتّفسير واللغة والعقيدة وعلم الكلام والمنطق، وله حاشية على سورة الفاتحة للبيضاوي وهو حاشية مختصرة مفيدة لحل معقدات ومشكلات البيضاوي، كتبها في أواخر حياته. المنهج الذي سلكه الإمام صبغة الله الأول الحيدري في حاشيته عبارة عن توضيح المعقدات و شرح المبهمات وبيان المجملات و حل الرموز و تفصيل المختصرات في تفسير البيضاوي، تحدث في ذلك بإسهاب في الجوانب اللغوية والكلامية والفقهية، و اعتمد على مصادر متنوعة، وقد حاول الجمع في حاشيته بين التفسير بالمأثور والتفسير بالرأي، والمقارنة بين أقوال العلماء والفقهاء رجح المذهب الشافعي فقهاً والأشعري عقيدةً، والرد على بعض الفِرق المخالفة في مسائل العقيدة. تكوّنت رسالتنا من مقدمة وثلاثة فصول وخاتمة تحدّثنا في الفصل الأول عن حياة الإمام الحيدري ومكانته وجهوده العلمية وأسرته الحيدرية وجهودها العلمية. في الفصل الثاني درسنا حاشيته وحلّلناها وصفيّا وعرّفنا بنسخها المتاحة. وفي الفصل الثالث قمنا بدراسة منهجه في حاشيته ومصادره التي ذكرها وتتبعنا المسائل العلمية المذكورة في حاشيته، أما الخاتمة فقد وضعنا فيها أبرز النتائج التي توصلنا إليها.
Benzer Tezler
- تعليقات على سورة الفاتحة من تفسير القاضي البيضاوي للشَّيخ صبغة الله الحيدري (ت: 1187ه)دراسة وتحقيق
Şeyh SabğatülAllah El-Hayderi, (Ö. 1187 AH) tarafından El-Kazi El-Beyzavi'nin Fatiha Suresi'nin yorumlanması hakkında yorumlar
ALFAROK OMAR KHEDHRE ALI ALI
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULSALAM YOUSUF ESSA AL-YACOUB
- أسلوب الالتفات في سياقات الإعجاز البلاغي في القرآن الكريم أمثلة ونماذج قرآنيّة
Kur'ân-ı Kerim'de belâgat bakımından i'câz bağlamında iltifat üslubu (Kur'ânî örnek ve misaller) / Compliment style in the context of rhetoric ijaz in the Holy Quran (Quran examples and examples)
HASAN MAHMUTOĞLU
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DilbilimSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BASHAR AL QAHWAJI
- عقد إجارة ادلوصوف يف الذمة صوره وتوظيفو يف التمويل ادلعاصر: دراسة فقهية تطبيقية
Başlık çevirisi yok
AMER ALDERSHEWI
