19. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde tifo ve tifo ile mücadele
19th century typhoid and the struggle against typhoid in the Ottoman State
- Tez No: 825822
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM AYKUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Hastalık, Tifo, Salgın, Osmanlı Devleti, XIX. Yüzyıl, İllness, Typhoid, Epidemic, Ottoman Empire, 19th Century
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 279
Özet
Tifo, 19. Yüzyıl boyunca tüm Dünya'da ve özellikle Osmanlı Devleti'nde yaygın bir şekilde görülmüştür. Tifo, Ebert mikrobunun neden olduğu su ve gıda kaynaklı bir hastalıktır. Tifo, endemik, epidemik ve bulaşıcı özellikler göstermektedir. Tifo, yetersiz beslenme, çevre koşulları düzgün olmayan, temiz kullanma ve içme sularına erişimin olmadığı, hijyen eksikliği olan toplumlarda ortaya çıkmaktadır. Özellikle Osmanlı Devleti'nde; altyapı sorunları, yetersiz beslenme, temiz su ihtiyacının karşılanamaması ve hijyen eksikliği gibi nedenlerden kaynaklı olarak ortaya çıkmıştır. Tez kapsamında incelenen arşiv belgelerinde, tifo kaynaklı 1336 kişinin hayatını kaybetmiş, 2468 kişinin ise hastalandığı görülmüştür. Hastalığın en yoğun görüldüğü aylar Mart, Nisan, Mayıs ve Eylül ayları olmuştur. İncelenen belgelerde Tifo kaynaklı ölümlerin yaşandığı aylara ilişkin bilgilere, çok az yer verilmiştir. Askeri birlikler, okullar ve hapishaneler tifonun en sık görüldüğü kurumlar olmuştur. Tercüman-ı Hakikat ve Sabah gazeteleri, tifoya ait haberlerin tamamına yakınının kaynağıdır. 1850-1914 yıllarına ait basın kaynaklarına göre 4937 kişi tifo nedeniyle hayatını kaybetmiş, 161 kişi ise tifodan etkilenmiştir. Tifo kaynaklı ölümlerin en çok yaşandığı aylar Mart, Nisan ve Mayıs'tır. Hastalığın çok yoğun yaşandığı aylar ise Mart ve Temmuz'dur. Arşiv belgelerinde ve basında yer alan haberlerde sıkça kullanılan muğlak ifadeler nedeniyle hasta ve ölüm sayısının oldukça fazla olduğu anlaşılmaktadır. Devlet tifoyla mücadele kapsamında koruyucu sağlık tedbirleri almıştır. Hem askeri birliklerin hemde halkın tifo aşısıyla aşılanması zorunlu kılınmıştır.
Özet (Çeviri)
Typhoid fever was widely seen all over the world and especially in the Ottoman Empire during the 19th century. Typhoid fever is a water and food borne disease caused by the Ebert microbe. Typhoid fever shows endemic, epidemic and contagious characteristics. Typhoid occurs in societies with malnutrition, poor environmental conditions, lack of access to clean drinking water, and lack of hygiene. Especially in the Ottoman Empire; It emerged due to reasons such as infrastructure problems, malnutrition, inability to meet the need for clean water and lack of hygiene. In the archive documents examined within the scope of the thesis, there were 1336 deaths caused by typhoid and 2468 people got sick due to this illness. March, April, May and September were the months when the illness was the most widely seen. There were not much information about the months in which typhoid related deaths appeared. Military units, schools and prisons were the institutions where typhoid was most common. When press sources were analyzed, it is understood that 4937 people died due to typhoid and 161 got affected by it. Tercüman-ı Hakikat and Sabah newspapers are the sources of almost all the news of related to typhoid. The months with the highest number of typhoid-related deaths are March, April and May. The month when the illness was suffered intensely is March and July. It is understood that the number of patients and deaths is quite high due to the vague expressions frequently used in archive documents and press news. The state has taken preventive health measures within the scope of combating typhoid. It is mandatory for both military units and the public to be vaccinated with typhoid vaccine.
Benzer Tezler
- 19. yüzyılda Kastamonu vilayetinin sağlık sistemi ve karşılaşılan sorunlar
Health system of Kastamonu province in the 19th century and problems encountered
BORA YILMAZ
- 19. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde cülûs
Enthronement in 19th century Ottoman State
GÜLFEM MERVE TÜTÜNEKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihKaradeniz Teknik ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALAADDİN YALÇINKAYA
- Mecmûa-ı Fünûn'a yansıyan Tanzimat Dönemi eğitim anlayışı
The understanding of education in the Tanzimat Era as reflected in the mecmûa-i Fünûn (Journal)
BÜŞRA KILIÇOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimBursa Uludağ ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH DEMİREL
- Kitapçı Arakel'in yayın katalogları
Bookseller Arakel's publishing catalogs
BARIŞ YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
BibliyografyaHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. S. DİLEK YALÇIN ÇELİK
- 798 numaralı Temettuat Defterine göre Kırşehir mahalle ve köylerinin Müslüman ahalisi (transkripsiyon ve değerlendirme)
Muslim people of Kirşehir neighborhoods and villages according to Temettuat Book no. 798 (transcription and evaluation)
LÜTFİYE ORUÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLSER YARDIM