Hüdavendigar vilayeti'nde salgın hastalıklar (1890-1920)
Epidemics in Hudavendigar province (1890-1920)
- Tez No: 807116
- Danışmanlar: PROF. DR. EMİNE GÜMÜŞSOY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: XIX. yüzyıl, Hüdavendigar, salgın hastalık, karantina, kordon, tabip, XIX. century, Hudavendigar, epidemics, quarantine, cord, doctor
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 240
Özet
Sonuçları itibari ile insanlık tarihini derinden etkileyen hastalıklar ortaya çıktığı yerle kalmayıp yayılarak toplu ölümlere sebebiyet veren salgın boyutunu almıştır. Hastalıkların kısa sürede yayılmasındaki temel sebep ise devletlerarasında yaşanan siyasi ve ekonomik gelişmelerdir. Yapılan savaşlar ve göçler bunun bir diğer sebebini oluşturmaktadır. Osmanlı Devleti bulunduğu konum nedeniyle XIX. yüzyılda Avrupa'da yaşanan salgın hastalıklardan nasibini almıştır. Söz konusu döneme damgasını vuran hastalık kolera olmuştur. Devlet kolerayı önleme konusunda çeşitli tedbirlere başvurarak hastalıkla mücadele etmeye çalışmıştır. Karantina ve sıhhiye kordonları bunların başında gelmektedir. Bunun yanı sıra tabip, seyyar tabip, gardiyan, eczacı ve aşıcı atamaları yapılarak salgın görüldüğü noktada kontrol altına alınmaya çalışılmıştır. Sağlık personeline ilave olarak oluşturulan sıhhiye kordonlarını muhafaza etmek amacıyla jandarma ve zabtiye kuvvetleri görevlendirilmiştir. Osmanlı Devleti bünyesinde yer alan Hüdavendigar Vilayeti de XIX. yüzyılda salgın hastalıkların yaşandığı bir yer olmuştur. Vilayette kolera, frengi, humma, lekeli humma, sıtma, tifo, çiçeğin yanı sıra hayvanlarda kuduz ve veba-yı bakari gibi bulaşıcı hastalıklar görülmüştür. Devlet bunları önlemek için aşıcı, seyyar tabip, baytar ve baytar müfettişleri gibi sağlık personeli görevlendirmesi yapmıştır. Görevlendirilen personel ile hastalık yaşanan noktalara maddi desteğin yanı sıra sıhhi alet edavat takviyesi yapmıştır. Vilayette hastalıkla mücadele sürecinde başarılı olan görevlilerin rütbelerinde yükseltmeye gidildiği gibi usulsüzlük ve görev suiistimallerinde ise yasal işlemlere ya da görevden alma yoluna gidilmiştir. Çalışmamızın ana kaynaklarını Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi'nde bulunan belgeler oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra vilayete ait salnameler, gazeteler, sıhhiye mecmuları ve sağlık dergileri, o dönem tabiplerince kaleme alınan makaleler, araştırma-inceleme eserleri ve ilgili tezler de yazım sürecinde başvurulan kaynaklar arasındadır.
Özet (Çeviri)
As of their results, the diseases that deeply affect the history of humanity have taken the size of epidemics that spread and cause mass deaths, not only where they emerged. The main reason for the spread of diseases in a short time is the political and economic developments between the states. Wars and migrations are another reason for this situation. Ottoman Empire, XIX. century, it had its share of epidemic diseases in Europe. In that term, the disease that left its mark was cholera. The state tried to fight the disease by applying various measures to prevent cholera. Quarantine and medical cordons are among these. In addition, it was tried to control the epidemic at the point where the disease was seen by appointing doctors, mobile doctors, guards, pharmacists and vaccinators. Gendarme and zaptieh forces were assigned to protect the medical cordons created in addition to the health personnel. Hüdavendigar province which within the Ottoman State, was also has become a place where epidemic diseases are seen in the XIX century. In addition to cholera, syphilis, fever, spotted fever, malaria, typhoid fever and smallpox seen in humans, infectious diseases such as rabies and cattle plague have been observed in animals in Hüdavendigar province. In order to prevent these, the state has assigned health personnel such as vaccinators, mobile doctors, veterinarians and veterinary inspectors. Along with the assigned personnel, goverment provided financial support as well as medical equipment to the points where the disease was experienced. In the province, the officials who were successful in the fight against the disease were promoted and in case of irregularities or misconduct, legal proceedings or deposal were made. The main sources of this work are the documents in the Presidency Of State Archıves Ottoman Archives. In addition, annuals and newspapers of the province, medical journals and health journals, articles written by the physicians of that period, research-analysis works and related theses are among the sources referenced during the writing process.
Benzer Tezler
- Hudâvendigâr vilâyeti'nde tütüncülük ve reji idaresi
Tobacco plantation and regie company in vilayet of Hudavendigar
ZÜMRÜT ÜSKÜL
- Suç cetvellerine göre Hudâvendigâr Vilayeti'nde suç ve suçlular (1912-1917)
According to crime registers, crime and criminals in the Hudâvendigâr Province (1912-1917)
NAGİHAN YILDIZ TEPRET
- H.1287 (M.1870) ? H.1297 (M.1880) yılları arasında Hüdavendiğâr vilayeti salnamelerinde Kütahya sancağı
Sanjak of Kütahya in the yearbooks of the province of Hüdavendigar between the years A.H. 1287 (1870) ? A.H. 1297 (1880)
ABDULLAH YÜKSEL
- C226 nolu İnegöl şer'iyye siciline göre İnegöl'de sosyal ve ekonomik hayat
Social and economic life in İnegöl according to the İnegol sharia register record no: C 226
BÜŞRA YAŞAR
- 1844-1845 yılları Temettuat Defterlerine göre Hüdavendigar Vilayeti Harmancık Kazası'na bağlı Şimal (Kuzey) köylerin sosyo-ekonomik durumu
According to Temettuat Book (Contact Book) dated 1844-1845, socio-economic conditions of nortnern villages in Harmancık, Hudavengidar Province
GÖKHAN KARTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihKütahya Dumlupınar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ H. MURAT ARABACI