Stalin Dönemi Sovyet Sinemasında Doğu İmgesi
The Eastern Imagery in the Soviet Cinema During the Stalin Era
- Tez No: 827122
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULLAH TEMİZKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 313
Özet
Çarlık Rusya'dan miras olarak aldığı sinema kültürünü, sektörel olarak farklı bir yöne çeken Sovyetler Birliği, sinemanın eğitim ve propaganda yönüne ağırlık vererek bir iletişim aracı olarak kullanma yoluna gitmiştir. Özellikle Stalin dönemiyle birlikte sinemanın sanatsal yönünden uzaklaşılmış, sosyalist gerçekçilik anlayışı çerçevesinde toplumun, özellikle de taşranın eğitimine yönelik olarak mesaj taşıma potansiyeli yüksek filmler üretilmeye başlanmıştır. Okuma yazma oranlarının düşük olması, Çarlık döneminden kalma geleneksel hayatın devam etmesi, dini inançların ve yerel inanışların yaygın olması Sovyet idaresinin Orta Asya ile iletişimini sekteye uğratmış, bu sorunun ancak sinema vasıtasıyla aşılabileceği öngörülmüştür. Bu kapsamda Doğu'ya ve Doğu toplumlarına özel olarak, onların tarihinden ve yaşam biçimlerinden beslenen filmler yapılarak iletişim kurulmaya çalışılmıştır. Bu filmlerin çekilmesini organize edecek Doğu stüdyoları kurulmuş ancak bu stüdyolarda çalışacak yerli kalifiye iş gücü olmaması sebebiyle sektör tüm unsurlarıyla Ruslar tarafından yönlendirilmiştir. Bu özel durum, Doğu'nun Doğulu gözüyle değil, büyük oranda oryantalist edebiyattan ve sanattan beslenen bir perspektifle ele alınması sonucunu doğurmuştur. Tez bu bağlamda, Stalin döneminde Doğu'yu kalkındırmak ve Sosyalist bir topluma dönüştürmek için yapılan filmlere hâkim olan oryantalist bakış açısını ortaya koyma hedefi taşımaktadır. Çalışmada bu kaspamda, Ölüm Minaresi (Минарет Смерти – 1925), Cengiz Han'ın Torunu (Потомок Чингисхана - 1928), Turksib (1929), Tek Başına (Одна – 1931) ve Ali Şir Nevai (Алишер Навои – 1947) filmleri değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirmelerde, yapısalcı çözümleme, göstergebilimsel çözümleme, tarihsel çözümleme, ideolojik çözümleme ve psikanalitik bir çözümleme yöntemleri kullanılmıştır.
Özet (Çeviri)
Inheriting the cinematic culture from Imperial Russia, the Soviet Union diverted this legacy in a distinct direction within the industry, using cinema as a means of communication by emphasizing its educational and propagandistic aspects. Particularly during the Stalinist era, cinema deviated from its artistic dimension, and films were produced with a potential for conveying messages, aligned with the concept of socialist realism, aimed at educating society, especially rural areas. The prevalence of low literacy rates, the persistence of traditional lifestyles dating back to the Imperial era, along with widespread religious and local beliefs, hindered Soviet administration's communication with Central Asia, necessitating the anticipation that cinema could serve as a solution to this issue. In this context, efforts were made to establish communication with the East and Eastern societies by producing films inspired by their history and ways of life. Studios focused on the East were established to oversee the production of these films; however, due to the absence of qualified local workforce, the industry was entirely directed by Russians. This unique circumstance resulted in an approach to the East that largely derived from orientalist literature and art, rather than a perspective rooted in Eastern experiences. Within this framework, this thesis aims to elucidate the prevailing orientalist perspective that informed films created during the Stalinist era, with the intention of fostering development in the East and transforming it into a socialist society. The study examines films produced in this context, including 'Minaret of Death' (Минарет Смерти – 1925), 'Descendant of Genghis Khan' (Потомок Чингисхана - 1928), 'Turksib' (1929), 'Alone' (Одна – 1931), and 'Ali Shir Navai' (Алишер Навои – 1947). In these assessments, methodologies such as structural analysis, semiotic analysis, historical analysis, ideological analysis, and psychoanalytic analysis have been employed.
Benzer Tezler
- Sovyet sinemasında Kruşçev dönemi ve kültürel kimlik görünümleri
Khrushchev period and cultural identity aspects in Soviet cinema
BANU ERDOĞAN ÇAKAR
Doktora
Türkçe
2022
Sahne ve Görüntü SanatlarıKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİYAZİ AYHAN
- Kazak sinemasında kadın temsilleri (1925 - 2010 arası film örnekleriyle)
Woman acting in Kazakh cinema (With the film samples of the years 1925-2010)
DAMİRA DOSSEKEYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Sahne ve Görüntü SanatlarıAkdeniz ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMİNE UÇAR İLBUĞA
- Sovyet dönemi ve bağımsızlık sonrası Kırgız sinemasında ideolojik bir bakış
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA AKARSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Sahne ve Görüntü SanatlarıKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAYRAM KAYA
- Gürcü sineması ve Tengiz Abuladze
Georgian cinema and Tengiz Abuladze
DUYGU YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZÜHAL ÇETİN ÖZKAN
- 'Durgunluk Dönemi'nde Rus Sovyet sineması ve Leonid Ilyiç Brejnev'in kurtardığı filmler'
Russian Soviet cinema during 'Era of Stagnation' and 'Films that Brezhnev saved'
NİGAR ALİYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Radyo-TelevizyonMarmara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİME NEŞE KAPLAN