Hematopoetik kök hücre yaşlanmasında cinsiyet farklılıklarının fare modelinde araştırılması
Investigation of sex differences in hematopoietic stem cell aging in mouse model
- Tez No: 827239
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜSNÜ ÜMİT LÜLEYAP
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hematoloji, Tıbbi Biyoloji, Hematology, Medical Biology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tıbbi Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tıbbi Biyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 325
Özet
Biyolojik cinsiyet; insan sağlığını, hastalıkları, yaşlanma kalitesini ve ortalama yaşam süresini etkileyen en önemli değişkenlerden biri olarak kabul edilmektedir ve giderek artan kuvvetli kanıtlar, yaşa bağlı hastalıklarda ve yaşam süresinde güçlü bir cinsel dimorfizm olduğunu ortaya koymuştur. Vücutta pek çok doku ve organda bulunan erişkin kök hücreler; ait oldukları dokunun yenilenmesinden ve doku bütünlüğünün korunmasından sorumludur ve bu nedenle, yaşlanma sürecinde merkezi bir mekanizma olarak kök hücrelerde tükenme gündeme gelmiştir. Kan ve immün sistem hücrelerinin üretiminden yaşam boyu sorumlu olan hematopoetik kök hücreler (HKH), yaşlanma araştırmalarında en kapsamlı çalışılan erişkin kök hücre tipi olmasına ve yaşa bağlı hematolojik/onkolojik hastalıklarda cinsiyete özgü önemli farklılıklar rapor edilmiş olmasına rağmen, HKH yaşlanmasında cinsiyetin rolü araştırılmamıştır. Çalışmamızda, hematopoetik sistem yaşlanmasının cinsiyete özgü farklılıkları; C57BL/6J fare modelinde ve periferik kan, kemik iliği ve dalak kompartımanlarında araştırılmıştır. Cinsiyetin; periferik kandaki olgun kan ve immün sistem hücrelerinin sayı ve sıklığında, salgıladıkları sitokinlerin düzeyinde, ek olarak, kemik iliği ve dalaktaki hematopoetik kök ve progenitör hücrelerin (HKPH) frekansında, transplantasyonda sergiledikleri fonksiyonel kapasite ile kendini yenileme potansiyelinde, mitokondri miktarında ve transkripsiyonel profilinde, yaşa bağlı değişiklikleri nasıl etkilediği incelenmiştir. Verilerimiz; biyolojik cinsiyetin, tüm hematopoetik kompartımanlarda, HKPH'lerden olgun kan hücrelerine kadar, hematopoetik sistemin her aşamasında ve HKH'lerin global gen ekspresyonu profilinde yaşlanma paternini önemli şekilde etkilediğini göstermiştir. Ek olarak çalışmamız, yaşlı dişi ve erkek HKH'lerinin; farklılaşma potansiyeli, kendini yenileme kapasitesi, metabolik gereksinimler, immün yanıt ve kemik iliği mikroçevresi açısından önemli farklılıklar sergilediğini ortaya koymuştur (P< 0,05). Sonuçlarımız, hedefe yönelik tedaviler ve yaşlanma önleyici çalışmalar dahil, hematopoetik sistemle ilişkili preklinik ve klinik araştırmalara her iki cinsiyetin de dahil edilmesinin zorunluluğunu çarpıcı şekilde vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
Biological sex has been considered one of the most significant variables affecting human health, disease status, quality of aging as well as life expectancy, and accumulating evidence has revealed a strong sexual dimorphism in age-related diseases and life span. Adult stem cells, found in many tissues and organs in the body, are responsible for the integrity and regeneration of the tissues they reside in; therefore, stem cell exhaustion has been suggested as a pivotal mechanism in aging. Although hematopoietic stem cells (HSCs), which are responsible for lifelong production of blood and immune system cells, are the most extensively studied adult stem cell type in aging research and significant sex-specific differences in age-related hematological/oncological diseases have been reported, the role of sex in HSC aging has not been investigated. We examined sex-associated differences in hematopoietic system aging in the peripheral blood, bone marrow and spleen compartments using a C57BL/6J mouse model. The effect of sex on age-related alterations in the number and frequency of mature blood and immune cells in peripheral blood, in the level of inflammatory cytokines, in addition, in the prevalence of hematopoietic stem and progenitor cells (HSPCs) in the bone marrow and spleen as well as in the functional capacity, self-renewal potential, mitochondria content and transcriptional profiles of HSCs have been analyzed. Our data showed that biological sex significantly influences the aging pattern in all hematopoietic compartments and at all stages of the hematopoietic system, from HSPCs to mature blood cells, as well as in the global gene expression profile of HSCs. Furthermore, our study revealed distinct differences between old female and male HSCs in terms of differentiation potential, self-renewal capacity, metabolic requirements, immune response, and bone marrow microenvironment (P< 0.05). Our results strikingly highlight the importance of incorporating both sexes in preclinical and clinical research related to the hematopoietic system, including targeted therapies and antiaging studies.
Benzer Tezler
- Monosit dağılım genişliği (MDW) parametresinin hematopoetik kök hücre nakli yapılan erişkin ve pediatrik hastalarda engraftman takibindeki yerinin araştırılması
Investigation of the role of monocyte distribution width (MDW) parameter in engraftment monitoring in adult and pediatric patients undergoing hematopoietic stem cell transplantation
İDİL MELİS ÇOBANOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
BiyokimyaGazi ÜniversitesiTıbbi Biyokimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESLİHAN BUKAN
PROF. DR. ZÜHRE KAYA
- Kemik iliği transplantasyonu yapılan pediatrik hastalarda immün sistemin yeniden yapılandırılmasında etki eden faktörlerin değerlendirilmesi
Evaluation of the factors affecting the reconstitution of the immune system after bone marrow transplantation in pediatric patients
ECEHAN KÜÇÜK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE METİN
- Hematopetik kök hücre transplantasyonu yapılan hastalarda bağışıklığın yeniden yapılanması
Immune reconstitution in children who underwent hematopoietic stem cell transplantation
AHMET ZİYA BİRBİLEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2014
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıHacettepe ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE BETÜL TAVİL
- Hematopoetik kök hücre kaynağı olarak umbilikal kordon kanının özellikleri ve hücre ayırma işlemleri
The Characteristics of umbilical cord blood as a hematopoietic stem cell source and cell separation procedures
DERYA ALABAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
1999
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıÇukurova ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ATİLA TANYELİ
- Allojenik hematopoetik kök hücre (HKHN) nakli yapılan çocuk hastalarda sitomegalovirüs (CMV) enfeksiyonu risk faktörleri ve tedavi sonuçlarının değerlendirilmesi
Evaluation of cmv infection risk factors and treatments in patients with allogenic hematopoetic stem cell (HSCT) transplant
İBRAHİM HAKAN KUNCAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUAR ÇAKI KILIÇ