Merkez-çevre ilişkisi bağlamında Türkiye'de sekülerleşme eğilimleri (2000-2020 yılları arası nitel bir araştırma)
Secularization trends in Turkey in the context of centre-periphery relationship (A qualitative research between 2000-2020)
- Tez No: 827560
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA TEKİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Siyasal Bilimler, Sosyoloji, Religion, Political Science, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Din Sosyolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 348
Özet
Modernleşme, Batı Avrupa toplumlarının tecrübesine dayanan, çok yönlü değişim ve dönüşüm sürecini ifade etmiştir. Bu süreçte dinin bireysel ve toplumsal seviyedeki gücü modernleşmenin önündeki en büyük engel olarak görülmüştür. Modern düşünce din ve dini otoritenin kamusal alandan silinip, yerine bilimsel ölçütlere göre işleyen hukuki otorite temin etmek istemiştir. Dinden boşalacak alanı dolduracak yeni bir kavramsallaştırma ihtiyacı oluşmuş ve sekülerleşme kavramı tercih edilmiştir. Sekülerleşme, din ve dine dayalı olguları gündelik hayatın dışına çıkarma amacı taşımıştır. Diğer bir ifadeyle dinin düzenlediği siyasi, hukuki, ekonomik hayatı artık modern aklın ve hukukun tanzim etmesidir. Türkiye seküler programla kuruluş sürecinde yüzleşmiştir. Ancak merkezdeki azınlık elitler ile çevredeki çoğunluk dindarların sosyal tabandaki konumu seküler amaçları uzun yıllar sekteye uğratmıştır. Buna karşın 2000'li yıllardan itibaren yaşanan politik değişim Türkiye'de merkez-çevre ilişkilerinde belirgin bir değişime sebep olmuştur. Çevreden merkeze kayan dindarlar merkezde seküler kesimle kurdukları ilişkide kendi özsel değerleri ile yaşantılarına devam etme hususunda sorunlarla karşılaşmışlardır. Hayat tarzının değişimi dindarları seküler formlarla daha uyumlu hale getirmiştir. Böylece Türk toplumunda dindarlar nezdinde din; kurumsal gücünü korurken, bireysel ve toplumsal gücünü önemli oranda yitirdiği öne sürülmüştür. Bu çalışma merkez-çevre ilişkisinin değişimiyle dindar kesimin sahip olduğu imkanların sosyal, ekonomik, dini, kültürel, medya ve siyasi alanlarda ne tür seküler tezahürlere dönüştüğünü anlamayı amaçlamıştır. Çalışma sadece teorik çerçeve ile sınırlandırılmamış, mülakat tekniğiyle saha araştırmasını da içererek, güncel veriler sunmuştur. Çalışma İstanbul evreninde toplam 41 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Mülakatlar toplamda 6 aylık (Ekim 2020 – Nisan 2021) zaman dilimini kapsamıştır. Farklı yaş, cinsiyet, meslek gruplarından dengeli dağılım oluşturulmuştur. Türkiye'de din ve sekülerleşme ilişkisi siyasi konjonktürle bağlantılı olarak çok yönlü ele alınmaya çalışılmış, elde edilen çıktılar üzerinden sosyolojik tahliller yapılmıştır. Çalışmada sonuç itibarıyla örtük sekülerleşmenin gerçekleştiği ve ilerleyen süreçte bu durumun açık sekülerleşmeye dönüşebileceği anlaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Modernization based on the experience of Western European societies, expressed a multi-directional process of changing and transformation. In this process, the power of religion at the individual and social level has been seen as the biggest obstacle to modernization. Modern thought desired to eleminate religion and religious authority from the public sphere and to provide legal authority that operates according to scientific criteria. There was a need for a new conceptualization has occured to fill the space that will be emptied from religion and the concept of secularization has been prefered. Secularization goaled to exclude religion and all religion-based phenomena from daily life. In other word, the political, legal and economic life designed by religion in the past but is now arrenged with modern mind and law. Turkey faced with the secular program in the establishment process. Howewer, the position of the minority elites in the center and the majority religious people in the social base hindered the secular aims for many years. On the other hand, political change experienced since 2000s has caused an important alteration in the center-periphery equation in Turkey. Religionists who moved from the periphey to the center faced with the problem of preservation their essential values and identities in the relationship that they constituted with the secular segment in the center. The identiy crisis has done religionists at peace with secular forms. Thus, it is thought that religion has lost its individual and social strength in great extent while maintaining its institutional strength in the eyes of religionists in Turkish society. This study analyzed how the opportunities of the religionists turn into secular appearances in social, economic, religious, cultural, media and political areas with the changing of the center-periphery relation. The study is not limited only with the theoretical framework, but also presents up-to-date data by including field research with the interview technique. In the study, the interviews were conducted with a total of 41 participant in the universe of Istanbul. The interviews covered a period of 6 months (Oct 2020 – Apr 2021) in total. A balanced distribution was created from different age, gender and occupational groups. The relationsihp between religion and secularization in Turkey has been tried to be handled in a multi-faceted style as related political conjuncture and sociological analysis have been carried out over the obtained outputs. As a result of the study, it has been understood that implicit secularization has taken place and this situation will turn into open secularization in the future.
Benzer Tezler
- Türkiye'de çalışma ilişkilerinde dinsel otorite ve emek disiplini
Religious authority and labor discipline in working relations in Turkey
HAKAN TOPATEŞ
Doktora
Türkçe
2014
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriAnkara ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLKAY SAVCI
- Tarih sosyolojisi bağlamında Türkiye'de devlet izdüşümleri: Siyaset, ideoloji ve din üçgeninde Tek-Parti Dönemi
State projection in Turkey incontext of socology of history: Single party reign in politics, ideology and religion triangle
EBUBEKİR UĞUR
- Kazak Sovyet edebiyatında imaj ve kimlik
Image and identity in Kazakh Soviet literature
CEMİLE KINACI
Doktora
Türkçe
2014
SosyolojiAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA SEMA BARUTCU ÖZENDER
- Dünyada/Türkiye'de merkez sol görüş ve ülkemizdeki başarısızlık nedenleri
World / opinion causes of failure center left in our country and in Turkey
MAHMUT KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Siyasal BilimlerAtılım ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL İBRAHİM ÜLKER
- Madunun sesi ve temsili: Kavramsal ve teorik değerlendirmeler
Representation of subaltern and their voice: Conceptual and theorethical critiques
FATİH MEHMET AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiGaziantep ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNAN TANKUT GÜLHAN