Türkiye dağları ve dağlık alanlarının sınıflandırılması
The classification of mountains and mountainous areas in Turkey
- Tez No: 827614
- Danışmanlar: PROF. DR. BARBAROS GÖNENÇGİL, DOÇ. DR. TOLGA GÖRÜM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Türkiye Dağları, Jeomorfometri, Çok Ölçekli Analiz, Piksel-tabanlı Sınıflandırma, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Mountains of Turkey, Geomorphometry, Multiscale Analysis, Pixel-based Classification, Geographic Information Systems
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 260
Özet
“Dağ nedir, nerededir?”,“Dağların sınırları belirlenebilir mi?”ve“Dağların diğer coğrafi nesnelerle sınır ilişkileri tanımlanabilir mi?”Kantitatif olarak coğrafi fenomenlerin tanımlanması ve bu sorulara evrensel bir yanıt alınması önünde bazı zorluklar bulunmaktadır. Jeomorfoloji yer şekillerinin oluşum, gelişim ve özellikleri ile ilgilenirken coğrafi bilginin ele alınış biçiminin uğradığı değişimle birlikte jeomorfik nesnelerin biçimselleştirilmesi gündeme gelmiştir. Biçimselleştirme, özellikle genel ve özel jeomorfometri ve coğrafi bilgi sistemleriyle harmanlanmış olarak yer şekillerine nesnel ve otomatik bir yaklaşımla tanımlamalar ve sınırlamalar getirmektedir. Bu tanımlamaların avantajı, kullanılan sayısal yükseklik ya da arazi modelleri ve bunların türevleri olan morfolojik değişkenlerin daha az hata ve belirsizlikler içermesidir. Bu tez çalışmasının coğrafi kapsamı Türkiye dağ ve dağlık alanlarıdır. Farklı karakterdeki levhaların çarpışma alanında yer alan Türkiye, jeolojik zamanlar içinde maruz kaldığı Paleotektonik ve Neotektonik hareketler ile farklı dağ oluşum evrelerinin görüldüğü bir morfolojik karakter sergilemektedir. Ana fizyografik karakterin dağlar olduğu ülkemizde dağ ve dağlık alanların oranı ve sınırları kantitatif olarak tanımlanmamıştır ve şimdiye kadar buna yönelik jeomorfometrik bir yaklaşım olmamıştır. Bu tez çalışmasında sayısal yükseklik modelleri tarafından temsil edilen yüzey formunun karakterizasyonu ile ilgili teknikler ve konular makro morfolojik yer şekli olan dağ ve dağlık alanlar özelinde ele alınmaktadır. Piksel tabanlı ve çok ölçekli oluşturulan temel veri matrisi, coğrafi bilgi sistemlerinde oluşturulan modelleme ile çeşitli analizlere tabi tutulmuştur. Ayrıca değişen ölçeklerde ve eşiklerde dağ tanım ve sınıflandırmasının nasıl değişim gösterdiği ortaya konmuştur. Oluşturulan karakterizasyonun iki ana amacı vardır: Makro yer şekillerinin tanımlanmasındaki metodolojinin çerçevesini belirlemek, dağ ve dağlık alanı kantitatif olarak tanımlayan en optimum modeli belirlemek. Oluşturulan modele göre dağlar Türkiye'nin %61'ini kaplamaktadır. Bu kapsamda tez çalışması, dağ ve dağlık alan karakterizasyonunu jeomorfometrik olarak tanımlamak için bir model geliştirmenin yanında, makro morfolojik bir yer şekli olan dağlara ontolojik açıdan yaklaşıp başta sorduğumuz sorulara coğrafi epistomoloji açısından yaklaşmaktadır. Bu yönüyle tez geleneksel jeomorfoloji çalışmalarından ayrılmaktadır.
Özet (Çeviri)
“What is a mountain and where is it?”,“Can the boundaries of mountains be determined?”and“Can the boundary relations of mountains with other geographical objects be defined?”There are some difficulties in quantitatively defining geographical phenomena and obtaining a universal answer to these questions. While geomorphology deals with the formation, development and characteristics of landforms, the formalization of geomorphic objects has come to the fore with the change in the way geographical knowledge is handled. Formalization, especially in combination with general and specific geomorphometry and geographic information systems, provides definitions and constraints to landforms in an objective and automated approach. The advantage of these descriptions is that the digital elevation or terrain models used and their derivative morphological parameters contain fewer errors and uncertainties. The geographical scope of this thesis is the mountains and mountainous areas of Turkey. Turkey, located in the collision zone of plates of different character, exhibits a morphological character with different stages of mountain formation due to Paleotectonic and Neotectonic movements during geologic time. In Turkey, where the main physiographic character is mountains, the proportion and boundaries of mountains and mountainous areas have not been quantitatively defined and there has not been a geomorphometric approach to this until now. In this thesis, the techniques and issues related to the characterization of the surface form represented by digital elevation models are addressed in the context of macro morphological landforms of mountains and mountainous areas. The basic data matrix, which is pixel-based and multi-scale, is subjected to various analyzes with the modeling created in geographic information systems. In addition, it is revealed how the definition and classification of mountains change at different scales and thresholds. The characterization has two main purposes: To determine the framework of the methodology in the description of macro landforms and to determine the most optimum model that quantitatively defines mountain and mountainous area. According to the model, 61% of Turkey is mountainous. In this context, in addition to developing a model to define mountain and mountainous area characterization geomorphometrically, the thesis approaches mountains, which are a macro morphological landform, from an ontological perspective and approaches the questions we asked at the beginning in terms of geographical epistomology. In this respect, the thesis differs from traditional geomorphology studies.
Benzer Tezler
- Paleoclimatology and glacial geochronology of the Western Taurus (Sw Türkiye) using comparative, relative and numerical methods
Karşılaştırmalı, göreceli ve sayısal yöntemler ışığında Batı Toroslar'ın (Güneybatı Türkiye) paleoklimatolojisi ve buzul jeokronolojisi
ONUR ALTINAY
Doktora
İngilizce
2024
Coğrafyaİstanbul Teknik ÜniversitesiKatı Yer Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AKİF SARIKAYA
- Lapseki ilçesinin beşeri ve ekonomik coğrafyası
The human and economical geography of Lapseki
NUSRET KOCA
Doktora
Türkçe
2003
CoğrafyaAtatürk ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. HAKKI YAZICI
- Bulanık-Malazgirt Havzası'nın (Muş) fiziki coğrafyası
Physical geography of Bulanık-Malazgirt Basin (Muş)
KEMAL KIRANŞAN
- Azerbaycan'ın kalkınmasında coğrafi etkilerin önemi
The effects at geographical conditions on the development of Azerbaijan
BÜNYAMİN ÇİL