Zihinsel engelli çocuğu olan boşanmış annelerin boşanma sürecine ilişkin yaşantılarının incelenmesi
Investigation of divorce experiences of divorced mothers with mentally handicapped children
- Tez No: 827719
- Danışmanlar: PROF. DR. VELİ DUYAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyal Hizmet, Social Work
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 507
Özet
Araştırmanın amacı zihinsel engelli çocuğu olan boşanmış annelerin boşanma sürecindeki deneyimlerine ilişkin algılarının kendi bakış açılarıyla belirlenmesi; fiziksel, sosyal, bilişsel, duyuşsal, tinsel boyutlarıyla değerlendirilmesi; boşanmadan önce aile yaşamının incelenmesi, boşanma fikrinin oluşmasına ilişkin deneyimlerle birlikte boşanma sürecinde ve boşanma sonrasında yaşadıkları güçlüklerin ve geliştirdikleri başetme stratejilerinin keşfedilmesidir. Nitel desende fenomenolojik yaklaşımla gerçekleştirilen araştırmanın çalışma grubunu zihinsel engelli çocuğu olan, boşanmış, on sekiz yaşını doldurup on dokuz yaşından gün almış engelli olmayan 30 kadın oluşturmaktadır. Veriler yarı-yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmelerde elde edilmiştir. Araştırmanın verileri MAXQDA 2020 nitel veri analiz programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizi sonucunda annelerin boşanma öncesi yaşantıları, annelerin boşanma sürecinde yaşantıları, annelerin boşanma sonrası yaşantıları olmak üzere üç tema ortaya çıkmıştır. Araştırmaya göre, zihinsel engelli çocuğu olan ailelerde duygusal yakınlığın olmaması, bakım yükünün fazla olması, cinsiyetçi iş bölümü, eşin psikolojik baskısı, eşin ilgisiz ve sorumsuz davranışları, şiddet ve maddi sorunlar eşlerin birbirleriyle ilişkilerini olumsuz etkilemektedir. Annenin kendini çocuğuna adaması, babanın çocuğun özel durumunu kabullenmemesi ve“evden kaçması”, ilgisiz ve sorumsuz davranması, çocuğun eğitim ve tedavi süreçlerinde yaşanan anlaşmazlıklar, eşler arasındaki ilişkide kaynağını zihinsel engelli çocuktan alan sorunlardır. Çocuğun bakım yükü nedeniyle annenin çalışamaması, çocuğun engeli nedeniyle ortaya çıkan ek masraflar, babanın düzensiz gelir elde etmesi, para yönetimi ve harcamalar konusunda bilinçsiz davranışları ailenin ekonomik sorunlarını derinleştirmektedir. Annelerin yarısı depresyon, kaygı, anksiyete gibi psikiyatrik sorunlar yaşamışlardır. Babanın sorumsuz davranışları, ilgisizlik, aldatma, şiddet, evden ayrı yaşama, terk, alkol kullanımı, akrabaların aile içi ilişkilere karışması, ekonomik sorunlar, kıskançlık, fikir uyuşmazlıkları, suçlama, yabancılaşma, kumar, pornografi boşanmaya yol açan faktörlerdir. Boşanma birden fazla faktörün etkisiyle gerçekleşmektedir. Ailelerin yarısına yakını ergenlik çağında çocukları olan aileler döneminde boşanmıştır. Annenin zihinsel engelli çocuğunun iyilik halini ve gelişimini düşünmesi, yalnız bırakılması, suçlanması, çocuğunun engelli olma durumundan kaynaklanan sosyal ve ekonomik haklardan yararlanmak istemesi, babanın çocuğun zihinsel engelli olma durumunu kabullenememesi, zihinsel engelli çocuğu olduğu için evi terk etmesi, zihinsel engelli çocuğa yönelik şiddet uygulaması, sorumsuzluğu, hayal kırıklığı yaşaması boşanmada kaynağını zihinsel engelli çocuktan alan faktörlerdir. Zihinsel engelli çocuğun varlığı ailede boşanmayı geciktirici bir faktördür. Bakım veren olarak anne kendini ihmal etmekte, baba ise çocuğuna yabancılaşmaktadır. Anneler boşandıktan sonra daha çok olumlu duygular yaşamakta, kendilerini genellikle mutlu, huzurlu, özgür, gururlu, rahat, memnun ve değerli hissetmektedirler.
Özet (Çeviri)
The aim of the study is to determine the perceptions of divorced mothers with mentally retarded children regarding their experiences in the divorce process from their own perspectives and to evaluate them in terms of physical, social, cognitive, affective and spiritual dimensions. The study group of the research, which was carried out with a phenomenological approach in a qualitative design, consists of 30 divorced, non-disabled women who have completed the age of eighteen. Data were obtained through in-depth semi-structured interviews using a semi-structured interview form. The data of the research were analyzed using the MAXQDA 2020 qualitative data analysis program. The analysis of the data revealed three themes: mothers' experiences before divorce, mothers' experiences during the divorce process, and mothers' post-divorce experiences. According to the research, lack of emotional intimacy, high care burden, sexist division of labor, psychological pressure from the spouse, irrelevant and irresponsible behavior of the spouse, violence, and financial problems negatively affect spouses' relationships with each other. The mother's devotion to her child, the father's refusal to accept the child's special situation and running away from home, his irrelevant and irresponsible behavior, and disagreements in the child's education and treatment processes are the problems that originate from the mentally disabled child in the relationship. The mother's inability to work due to the child's care burden, the additional expenses arising due to the child's disability, the father's irregular income, money management, and unconscious behaviors regarding expenditures increase the family's economic problems. Half of the mothers experienced psychiatric problems such as depression and anxiety. Fathers' irresponsible behavior, indifference, cheating, violence, living away from home, abandonment, alcohol use, involvement of relatives in family relations, economic problems, jealousy, conflicts of opinion, blame, alienation, gambling, and pornography lead to divorce. Divorce occurs under the influence of multiple factors. Almost half of the families divorced during the period of families with children in adolescence. Mothers' thoughts about the well-being and development of their mentally disabled child, being left alone, being blamed, wanting to benefit from social and economic rights arising from the child's disability, father's inability to accept the child's mental disability, leaving home because she has a mentally disabled child, violence against the mentally disabled child, irresponsibility, and disappointment are the factors that take their source from the mentally retarded child in divorce. A mentally retarded child is a factor that delays divorce. As a caregiver, the mother neglects herself and the father alienates his child. After divorce, mothers experience more positive emotions and generally feel happy, peaceful, free, proud, comfortable, satisfied, and valuable.
Benzer Tezler
- Özürlü çocuğa sahip ebeveynlerde depresyon durumunun değerlendirilmesi
Evaluating the depression status of parents with disabled children
ZAHİDE KÜLLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Halk SağlığıErciyes ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ÖZTÜRK
- Bağımsız yaşam becerisi gösteremeyen özel gereksinimli bireylerin ailelerindeki kaygı düzeylerinin incelenmesi
An examination of anxiety levels in families of individuals with special needs who lack independent living skills
ASLIHAN ARIKAN KAYNAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiUygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELAMİ VAROL ÜLKER
- Zihinsel engelli çocuğu olan babaların ebeveynlik deneyimleri
Parenting experiences of fathers with mentally disabled children
FATMANUR YOLALANER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sosyal HizmetSelçuk ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATÜMATÜ ZEHRA ERCAN
- Zihinsel engelli çocuğu olan ailelerin çocuklarının cinsel gelişimi ve eğitimine yönelik bilgi düzeylerinin ve tutumlarının incelenmesi.
Investigating knowledge level and attitudes of families with mentally retarded children towards their sexual development and education.
GÜLŞAH ÇERÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİĞDEM MÜGE SİYEZ
- Zihinsel engelli çocuğu olan ebeveynlerin stresle başa çıkma düzeylerinin ve yaşam doyumlarının incelenmesi
The investigation of coping strategies and life satisfaction levels of parents with mentally retarded children
SEÇİL SARIKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiAile Eğitimi ve Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERDA AYSAN