36 Numaralı Kırım Hanlığı Kadı Sicili'nin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi (H.1113-1118/M.1701-1706)
Transcription and evaluation of the Crimean Khanate Kadi Registry No. 36 (H.1113-1118/M.1701-1706)
- Tez No: 829386
- Danışmanlar: PROF. DR. FEHMİ YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Kırım Hanlığı, Kadı Sicili, XVIII. yüzyılda Bahçesaray, Selim Giray Han, Crimean Khanate, Court Records, XVIII. Bahçesaray in the century, Selim Giray Khan
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 653
Özet
Adli ve mülki birçok görevi uhdesinde barındıran Bahçesaray kadısı, davaları Kadı Sicili adı verilen defterlere kaydettirerek muhtelif konular hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlamıştır. Bu defterler sayesinde; halkın gündelik yaşayışı, şehrin etnik ve dini yapısı, yiyecek-giyecek fiyatları ve bunların isimleri, şehirdeki cami, medrese, mahalle, kasaba, kaza, köy, vakıf ve çeşitli mevkilerin adları, şehirde yaşanan asayiş sorunları hakkında bilgiyi, aile üyeleri arasında yaşanan sorunlar ile şehir halkının aralarında yaşanan problemler vb. hususlar hakkında bilgi sahibi olmaktayız. Son derece mühim bulgular elde edebildiğimiz bu defterlerden biri olan ve 36 Numaralı Kırım Hanlığı Kadı Sicili'nin Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi (H.1113-1118 /M.1701-1706) adını verdiğimiz yüksek lisans tezimizdeki bazı kayıtlardan elde ettiğimiz mühim hususlardan bazıları şöyledir: Kırım Hanı Selim Giray Han H.1113 senesinde Bahçesaray kadısına gönderdiği yarlıkta, şehirde yaşayan gayrimüslimlerin nişan taşımasını istemiş ve H.1114 yılında Selim Giray Han'ın şehrin ekmekçilerine olan borcu mahkeme huzurunda eda edilmiştir. Defterdeki dava kayıtlarında davacı ve davalı tarafın ikamet ettiği yerler belirtilmiş ve böylece Bahçesaray'da Müslüman ve gayrimüslimlerin hangi mahallelerde yaşadıkları ile bu mahallelerin hangi kazaya bağlı olduğu hakkında bilgiler elde edilmiştir. Sicilde yer alan terekeler sayesinde gayrimüslim erkek ve kadınların da şer'i mahkemelere başvurduğu müşahede edilmiş ve bunların servetleri ile Müslümanların servetleri hakkında yorum yapabileceğimiz kayıtlara ulaşılmıştır. Bahçesaray'da kullanılan tartı birimleri ve para birimlerinin neler olduğu ile şehirde ekilip biçilen ürünlerin isimleri yanında, yiyecek içecek ürünleri için belirlenen narh kayıtları hakkında bilgiler elde edilmiştir. Defterdeki kayıtlarda bazı makam ve mevki sahipleri hakkında bilgiler verilmiş buna göre Kırım'daki Darbhâne-i Âmire Emini H. 1114 yılında Moşi adlı bir Yahudi iken, H. 1113 senesinde Kilâr-ı Âmire Kâtibi'nin Abdülveli Efendi olduğu tespit edilmiştir. Etnik ve dini yapısı farklılık gösteren Bahçesaray'da din değiştirip Müslüman olanların varlığıyla ilgili kayıtlar ile, para vakıflarının isimleri ve bu vakıflarından kimlerin ne kadar borç aldığı, Kabartay'a bağlı bir köyde bulunan Hacı Giray Han Sarayı'nın varlığı hakkında bilgiler defterde mevcuttur. Yukarıdaki örneklerden anlaşıldığı üzere Kadı Sicilleri muhtevası çok geniş kayıtları ihtiva edip bir şehrin etnik, idari, dini yapısı ile kültürel ve ekonomik yönlerini ortaya çıkaran birinci elden kaynaklardır. Biz bu çalışmada 36 numaralı Kırım Hanlığı Kadı Sicili'nin transkripsiyon ve değerlendirmesini yaparak, Hanlık merkezi Bahçesaray'ın XVIII. yüzyılın hemen başlarında 1701-1706 yılları arasında muhtelif konulardaki kayıtlarını gün yüzüne çıkarıp bahsi geçen dönemdeki durumu bir nebzede olsa aydınlatmayı amaçladık.
Özet (Çeviri)
The judge of Bahçesaray, who carried out many judicial and civil duties, ensured that we had information about various issues by recording the cases in the books called Kadı Registry. Thanks to these notebooks; the daily life of the people, the ethnic and religious structure of the city, food and clothing prices and their names, the names of mosques, madrasahs, neighborhoods, towns, districts, villages, foundations and various locations in the city, information about the public order problems in the city, problems between family members and problems among city people, etc. We have information about the issues. Some of the important points we obtained from some of the records in our master's thesis, which we named Transcription and Evaluation of the Crimean Khanate Kadi Register No. 36 (H.1113-1118 / M.1701-1706), which is one of these notebooks from which we could obtain extremely important findings, are as follows: Crimean Khan Selim Giray Khan asked the non-Muslims living in the city to wear decorations in the yarlik he sent to the Bahçesaray judge in 1113 H., and in 1114 H. Selim Giray Khan's debt to the bakers of the city was paid before the court. In the case records in the book, the places where the plaintiff and the defendant resided were indicated, and thus, information was obtained about which neighborhoods Muslims and non-Muslims lived in in Bahçesaray and which district these neighborhoods belonged to. Thanks to the inheritances in the registry, it has been observed that non-Muslim men and women also applied to sharia courts, and records have been obtained that allow us to comment on their wealth and the wealth of Muslims. Information was obtained about the weighing units and currencies used in Bahçesaray, the names of the products cultivated in the city, as well as the price records determined for food and beverage products. In the records in the book, information is given about some officials and position holders. Accordingly, it has been determined that the Emini of the Darbhâne-i Âmire in Crimea was a Jew named Moşi in 1114 H., while the Clerk of the Kilar-ı Âmire in 1113 H. was Abdülveli Efendi. There are records in the book about the presence of those who converted to Islam in Bahçesaray, which has a diverse ethnic and religious structure, the names of the cash foundations and who borrowed how much from these foundations, and information about the existence of the Hacı Giray Khan Palace located in a village in Kabartay. As can be understood from the examples above, Kadı Registers are first-hand sources that contain very extensive records and reveal the ethnic, administrative, religious structure and cultural and economic aspects of a city. In this study, we transcribed and evaluated the Crimean Khanate Kadı Register number 36 and examined the history of the Khanate center Bahçesaray in the 18th century. We aimed to unearth records on various subjects between 1701 and 1706, at the very beginning of the century, and to shed some light on the situation in the said period.
Benzer Tezler
- Tibia diafiz kırıklarının suprapatellar girişli intramedüller çivi yöntemi ile tedavisinin fonksiyonel ve klinik sonuçları
Functional and clinical outcomes of tibial diaphyseal fractures treated with suprapatellar intramedullary nailing
ERGİN COŞKUN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
Ortopedi ve TravmatolojiSağlık Bilimleri ÜniversitesiOrtopedi ve Travmatoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENGİZ YILDIRIM
- Bursa Emir Sultan mezarlığındaki 18. ve 19.yüzyıl mezar taşları
18th and 19th century gravestones in Bursa Emir Sultan cemetery
GÜLŞEN ÇAKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Sanat TarihiGazi ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET İBRAHİMGİL
- Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar (2 cilt)
Sources and school of painting and sculpture during the early Christian and first Byzantine period
AHMET MEHMET KİPMEN
- A New cryptanalysis method of cellular automata based encryption systems
Hücresel otomata tabanlı şifreleme sistemleri için yeni bir şifre analiz yöntemi
ALİ MURAT APOHAN
Doktora
İngilizce
2000
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiDOÇ.DR. M. ERTUĞRUL ÇELEBİ
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE