Bursa Emir Sultan mezarlığındaki 18. ve 19.yüzyıl mezar taşları
18th and 19th century gravestones in Bursa Emir Sultan cemetery
- Tez No: 207279
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET İBRAHİMGİL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 575
Özet
Bursa'nın Yıldırım ilçesinde bulunan Emir Sultan Mezarlığında yapılmış olan araştırmalar sonucunda“Bursa Emir Sultan Mezarlığında Yer Alan 18. ve 19. Yüzyıl Mezar Taşları”konulu bir tez oluşturulmuştur. Bu tez kapsamı içerisinde ilgili mezarlıkta toplam yüz doksan dört adet mezar taşı incelenmiştir. İncelenen tüm örnekler 18. ve 19. yüzyıl mezar taşlarından oluşmaktadır. Bu mezar taşlarının dokuzu 18. yüzyıla, kalan yüz seksen beşi ise 19. yüzyıla tarihlenmektedir. Bilinen en eski tarihli örnek H.1160 - M.1747 yılına tarihlenen Katalog Örnek ve Katalog Kroki No: A99, en geç tarihli örnek ise H.1318 - M.1900 yılına tarihlenen Katalog Örnek ve Katalog Kroki No: A16,36,45 numaralı mezar taşlarıdır.İlgili mezar taşlarının altmış altısını kadın, yüz yirmi üçünü erkek ve dördünü ise bu tezde“ortak”olarak nitelendirilen, kadın ve erkeklerin üst üste gömüldüğü mezar taşları oluşturmaktadır. Bir mezar taşının ise günümüze sadece kaide kısmı kalmış olmasından dolayı kadın veya erkek kime ait olduğu bilinmemektedir.Mezar taşlarının yüz yetmiş altı tanesi taş, geri kalan on sekizi de mermer malzemeden yapılmıştır. Mezar taşlarının yüz üç tanesi sadece baş taşından ve yetmiş üç tanesi baş ve ayaktaşından oluşmaktadır. On sekiz mezar taşı ise sandukalı-lahitli mezar taşlarıdır.Mezar taşlarının gövde biçimine bakıldığında dikdörtgen, yukardan aşağıya doğru daralan dikdörtgene yakın, yukardan aşağıya doğru genişleyen dikdörtgene yakın, silindir ve akordeon şeklinde gövde biçimleri ile karşılaşılmaktadır.Ele aldığımız bütün mezar taşları kitabelidir. Yüz otuz dört örneğin kitabe dizilişi diyagonal, elli dokuz tanesi yataydır. Baş ve ayaktaşlarının yüz elli sekiz tanesi sağlam (dikili, devrik) durumdadır. Otuz altı örnek kırık veya hasarlı durumdadır.Süsleme konusu olarak bitkisel, geometrik, figürlü, nesneli ve yazılı süsleme kullanılmıştır. Bitkisel süslemelerde en çok akantus , selvi, dallar ve yapraklar, geometrik süslemelerde ay, yıldız vb. motifler, figürlü süslemelerde yılan tasviri, nesneli süslemelerde sıklıkla değişik biçimlerde vazolar, saksılar, meyve tabakları ve yazılı süslemelerde ise değişik türde yazı çeşitleri yer almaktadır. Mimari konulu süslemelere rastlanmamaktadır.Mezar taşlarında süsleme tekniği olarak oyma ve kazıma teknikleri kullanılmıştır. Oyma tekniği tüm mezar taşlarında kullanılırken kazıma tekniği bazı mezar taşlarında oyma tekniği ile beraber kullanılmıştır. Bazı mezar taşlarında ise boyama yapılarak kitabe veya başlık renklendirilmiştir.Kullanılan başlık türlerine bakıldığında erkeklerde çoğunlukla fes, kavuk, sarık ve sikke kullanılmıştır. Kadın mezar taşlarında ise çoğunlukla bitkisel tepeliklerin kullanıldığı görülmektedir.Anahtar Kelimeler1. Bursa2. Emir Sultan3. Mezar Taşları4. 18.yüzyıl5. 19.yüzyıl
Özet (Çeviri)
The topic of the thesis is“18th and 19th Century Gravestones in Bursa Emir Sultan Cemetery”and has been prepared as a result of investigation done in Emir Sultan Cemetery which is in Yıldırım district of Bursa. Within the framework of this thesis, totally one hundred and ninety four gravestones in the related cemetery were studied and analyzed. All of the investigated samples are composed of 18th and 19th century gravestones. Nine of the gravestones belong to 18th century; other one hundred and eighty five of them belong to 19th century. The oldest one is Catalog Sample and Catalog Plan Number: A99 which is dated between H.1160 and M.1747; the latest gravestone is Catalog Sample and Catalog Plan Number: A16, 36, 45 which is dated between H.1318 and M.1900.Related gravestones are composed of sixty six women, one hundred and twenty three men and also“common”gravestones. (The word of“common”is used for describing the gravestones which woman and man are buried together). However, since one of the gravestones has only plinth, it is unknown that to whom it belongs, to a woman or men.A hundred and seventy six of the gravestones are made of stone; the other eighteen of them are of marble. One hundred and three of the gravestones are composed of only head gravestone; on the other hand seventy three of them are composed of both head and foot gravestones. Eighteen of them are gravestones have sarcophagus.When the main frame of the gravestones are analyzed, it is seen that they have different shapes as rectangular, similar to a rectangular which is getting narrow from up to down or enlarging from up to down, cylinder and accordion.All the analyzed gravestones have inscriptions. One hundred and thirty four samples are diagonal, fifty nine of them, on the other hand, are horizontal. One hundred and fifty eight of the head and foot gravestones are undamaged. Thirty six of them are broken or damaged.Phytomorphic, geometric, calligraphic and objective subjects are used for the decoration of grave stones. Within the framework of phytomorphic decoration, acanthus, cypress, branches and leaves; for geometric decoration, motifs like moon, star; for figured decorations snake image; under objective decoration, planters, fruit plates, vases which are so frequent and in different shape; for calligraphic decoration different writing types are mostly used. There are not any decorations including architecture figures.Main decoration techniques used on gravestones are carving and scarping. While carving is used for all of the gravestones, for some of them scarping is used with carving. Also, some of the gravestones are colored by being painted inscriptions.When the types of head stones are analyzed, it is seen that fez, large wadded turban, turban and coin are used for man mostly. On the other hand phytomorphic head stones are mostly used for woman gravestones.Key Words1. Bursa2. Emir Sultan3. Gravestones,4. 18.th5. 19.th
Benzer Tezler
- Bursa Emir Sultan Külliyesi ve mimari özellikleri
Bursa Emir Sultan Complex and its architectural features
GÜLTEN FATMA SAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MimarlıkBursa Uludağ Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİCABİ GÜLGEN
- Bursa Emir Sultan Camii haziresinde yer alan mezar taşlarının kitabelerinin incelenmesi
Bursa Mosque is the examination of the tomb stones Emir Sultan cemetery grave inscription
BİLAL DEMİRCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
El SanatlarıGazi ÜniversitesiEl Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. H. SERPİL ORTAÇ
- 19.yüzyıl Osmanlı mimarisinde bezeme sanatının gelişimi: Bursa Emir Sultan Cami bezemeleri üzerine bir inceleme
Development of the decorative art in 19th century Ottoman architecture: A review on the decorations of Bursa Emir Sultan Mosque
DUYGU GÖK
- Ferâ'izî-zâde Mehmed Sa'îd Efendi'nin Pend-nâme-i Attar Şerhi (56-107. varaklar inceleme-metin)
Ferâ'izî-zâde Mehmed Sa'îd Efendi's Pend-nâme-i Attar Commentary (56-107. leaf analysis-text)
ZEYNEP GÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERKAN TÜRKOĞLU
- Emir Sultan Külliyesi (XV.-XVII. yüzyıllar)
Emir Sultan Kulliye (XVth-XVIIth centuries)
NİLÜFER ATEŞ
Doktora
Türkçe
2017
Sanat TarihiUludağ Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ASIM YEDİYILDIZ