Türkiye'de haber doğrulama ekosistemi ve kullanıcıların doğrulama platformlarını kullanım pratikleri
Fact-checking ecosystem in Turkey and user practices of using fact-checking platforms
- Tez No: 830601
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM TORUK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Gazetecilik, Journalism
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gazetecilik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Gazetecilik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 311
Özet
Yalanın normalleştiği, sahte haber üretiminin yaygınlaşıp hızlandığı günümüz toplumunda kişilerin hakikatle ilişkisinde kopukluklar meydana gelmektedir. Bu kopukluğun önemsenmediği, yalanla gerçeğin iç içe geçtiği bu hakikat sonrası toplum, yeni iletişim teknolojilerinin de yardımıyla sahte haberlerin ve bu haberlerin etkilerinin artmasına neden olmaktadır. Özellikle dijital teknolojilerin iletişim alanındaki yansımalarının sorumlu tutulduğu bu durum, sahte haberle mücadele için yine bu teknolojilerin yardımıyla çeşitli önlemler almayı gerekli kılmıştır. Bu noktada sahte haberle mücadelede doğrulama platformları ortaya çıkmıştır. İnsanların doğru karar alması noktasında önemli bir tehdit olan sahte habere karşı bir savunma olarak geliştirilen ve sahte haberin yıkıcı etkilerine karşı bir kalkan olarak görülen doğrulama platformlarının incelendiği bu çalışma, Türkiye'deki doğrulama ekosistemini farklı açılardan değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla ilk olarak doğrulama platformlarının içeriklerine odaklanılmış ve içerik analizi yöntemiyle Türkiye'de faaliyet yürüten 7 doğrulama platformunun içerikleri incelenmiştir. Ele alınan 6 aylık dönemde incelenen iddiaların büyük bir bölümünün yanlış olarak bulgulandığı araştırmada, Türkiye'de en fazla sahte bilgi üretilen konuların ise çatışma ve kültür/sanat/eğlence olduğu tespit edilmiştir. Sahte haberin kaynağının en çok sosyal medya olduğu ve bu tür haberlerin bu medya ortamlarında yayıldığı da araştırmanın diğer sonuçlarıdır. Türkiye'de doğrulama ekosistemini değerlendirmek için çalışma kapsamında yapılan diğer bir analiz ise saha araştırmasıdır. 406 doğrulama platformu kullanıcısının katılımıyla gerçekleştirilen çevrim içi anket çalışmasında kullanıcıların yeni medya okuryazarlığı seviyesi ile sosyal medya güven ve teyit alışkanlıkları analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda sahte haberle mücadelede önemli bir beceri olan yeni medya okuryazarlığı seviyesindeki artışın teyit seviyesinde de bir artışa neden olduğu ortaya çıkmıştır.
Özet (Çeviri)
In today's society, where lying has become normalized and fake news production has become widespread and accelerated, disconnects occur in people's relationships with the truth. This post-truth society, where this disconnect is ignored, and lies and truth are intertwined, leads to an increase in fake news and its effects with the help of new communication technologies. This situation, in which the reflections of digital technologies in the field of communication are held responsible, has made it necessary to take various measures to combat fake news with the help of these technologies. At this point, verification platforms have emerged in the fight against fake news. This study aims to evaluate the verification ecosystem in Turkey from different perspectives by examining verification platforms, which have been developed as a defense against fake news, which is an essential threat to people's correct decision-making, and seen as a shield against the destructive effects of fake news. For this purpose, the study first focuses on the content of verification platforms and analyzes the content of 7 verification platforms operating in Turkey through content analysis. The study found that most of the allegations analyzed in the six months analyzed were false, while the topics that produced the most fake information in Turkey were conflict and culture/arts/entertainment. Other study results show that the source of fake news is primarily social media and that such news is spread in these media environments. Another analysis conducted within the scope of the study to evaluate the verification ecosystem in Turkey is a field survey. Four hundred six users of verification platforms participated in the online survey, which analyzed users' level of new media literacy and their habits of trusting/confirming news spread on social media. As a result of the research, it was revealed that an increase in new media literacy, which is a crucial skill in combating fake news, leads to an increase in confirmation.
Benzer Tezler
- E-itibar yönetimi: Doğrulama işaretlerinin itibara katkısı
E-reputation management: The contribution of verification badges on reputation
CAN ALPER BALİBEYOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
İletişim BilimleriGalatasaray Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİME YÜCEL BOURSE
- Fact-checkers and journalists' perspectives on their normative roles in Turkey
Türkiye'deki teyitçi ve gazetecilerin Türkiye'deki normatif rollerine ilişkin bakış açıları
ECE NİL FEYZİOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
GazetecilikKadir Has Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZEN BAŞ
- Dijital medyada haber ve doğruluk ilişkisi: Anadolu Ajansı (AA) Teyit Hattı örneği
Relationship between news and accuracy in digital media: An example of Anadolu Agency (AA) Check Line
ŞEYMA BÖYÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
GazetecilikAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DERYA NACAROĞLU
- Yeni medyada 'Yalan haber' ve hakikat sonrası çağ: Doğrulama platformu olarak Teyit.org örneği üzerine bir inceleme
Fake news in new media and post truth era: A case study on Teyit.org as a fact-checking organisations
MURAT ULUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Gazetecilikİstanbul ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLNUR TANDAÇGÜNEŞ
- Gerçek-sonrası dönemde sosyal medya dezenformasyonu ve sahte haberler: Türkiye'de COVİD-19 salgını örneği
Social media disinformation and fake news in the post-truth era: The case of the COVID-19 outbreak in Turkey
AYŞEGÜL DAHİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
GazetecilikMarmara ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURŞEN MAZICI