Gerçek-sonrası dönemde sosyal medya dezenformasyonu ve sahte haberler: Türkiye'de COVİD-19 salgını örneği
Social media disinformation and fake news in the post-truth era: The case of the COVID-19 outbreak in Turkey
- Tez No: 726518
- Danışmanlar: PROF. DR. NURŞEN MAZICI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Gazetecilik, İletişim Bilimleri, Journalism, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gazetecilik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Gazetecilik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 190
Özet
İnternet ve sosyal medyanın ortaya çıkışı haber pratiklerini değiştirmiş, bu durumun hem okuyucular hem de haber üreticileri bakımından çeşitli sonuçları olmuştur. Herkesin birer içerik üreticisi olduğu yeni medyada haberlerin zamandan ve mekândan bağımsız olarak paylaşılabiliyor olması, hiç kuşkusuz özgürlükçü bir ortam sağlamasına rağmen yalan haberlerin sayısını ve bu haberlerin yayılma hızını da oldukça artmıştır. Bu dönemin ardından özellikle politik alanda gerçeklerin çarpıtılması ve yeniden üretilmesiyle gerçeğin değersizleştiği gerçek sonrası bir döneme girilmiştir. Geleneksel medyada yer alan eşik bekçilerinin kar ilişkisi ve sosyal medyada onların karşılığı olan algoritmalar insanların kendi filtre balonları içinde hapsolmasına neden olmakta ve sahte haberlerin yankı odalarında daha hızlı yayılması ve geniş kitlelere ulaşması sonucunu beraberinde getirmektedir. Bu durum nedeniyle kutuplaşan insanlar, kendinden farklı düşünceleri görmemektedir. Ardından insan haklarından ekonomiye; sağlıktan demokratik yaşama kadar çok ciddi sorunların yaşanması kaçınılmaz hale gelmiştir. Corona virüs pandemisi ile bu sorun daha görünür hale gelmiş, neredeyse her gün üretilen sahte haberler Facebook, Instagram, TikTok, Twitter, Reddit ve Youtube gibi kanallarda dolaşıma sokulmuş, haber siteleri ise tıklanma kaygısıyla doğrulamadığı bilgileri paylaşmıştır. Ancak, İngiliz Kültürel Çalışmaları kuramcılarından Stuart Hall'ın belirttiği gibi okuyucular metinlere karşıt okuma yapabilme yeteneğini de sahiptirler (Hall, 1980). Böylelikle, yeni iletişim teknolojileri, okuyucuları içinde bulundukları filtre balonlarını patlatma olanağı da vermiş ve birçok doğrulama platformu ortaya çıkmıştır. Bu çalışma kapsamında“BuzzSumo”adlı sosyal medya analiz aracı ile internette dolaşan yalan haberlerin aldığı etkileşim ortaya konulacaktır. Türkiye'de faaliyet gösteren“teyit.org”doğrulama platformu ile de pandemi sürecinde Hürriyet, Milliyet, Sabah, NTV, Sözcü gibi ana akım internet haber sitelerindeki Covid-19 dezenformasyonun boyutu analiz edilecektir. Covid-19 ile ilgili en çok paylaşılan sahte haberlerin (“Plandemic belgeseli”,“Soğan, sarımsak ve kelle paça çorbası Covid-19'u tedavi eder”,“Corona virüse yeni nesil cep telefonu teknolojisi 5G şebekeleri neden oldu”,“Bill Gates aşılar aracılığıyla herkese chip takacak”,“Corona virüs Çin'deki bir laboratuvarda üretildi”gibi yalan haberlerin betimsel analizi yapılacaktır. Çalışmada, Türkiye'de ilk corona virüs vakasının görüldüğü 11 Mart 2020 tarihi başlangıç alınarak çalışmanın sona erdiği Mart 2022 arasındaki iki yıllık süreçte ortaya çıkan iddialara ve okuyucular/kullanıcılar arasındaki etkileşimine yer verilecektir.
Özet (Çeviri)
The emergence of the internet and social media has changed news practices, which has had various consequences for both readers and news producers. Although news can be shared independently of time and place in the new media, where everyone is a content producer, undoubtedly provides a libertarian environment, the number of fake news and the speed of spread of these news have increased considerably. After this period, people have entered a post-truth period in which the truth became worthless, especially in the political field, with the distortion and reproduction of the facts. However, the profit relationship of the gatekeepers in the traditional media and the algorithms corresponding to them in social media cause people to be trapped in their own filter bubbles. After that, this situation resulted in fake news spreading faster and reaching wider audiences in the echo chambers. Because of this situation, polarized people do not see thoughts different from their own. Then from human rights to the economy, it has become inevitable to experience very serious problems from health to democratic life. With the coronavirus pandemic, this problem has become more visible, and fake news produced almost every day has been circulated on channels such as Facebook, Instagram, TikTok, Twitter, Reddit and Youtube, and news sites have shared information that they have not verified due to the fear of being clicked. However, as Stuart Hall, one of the British Cultural Studies theorists, states, readers also can counter-read texts. Thus, new communication technologies have also allowed readers to burst the filter bubbles they are in, and many verification platforms have emerged. Within the scope of this study, the interaction of fake news circulating on the internet will be revealed with the social media analysis tool“BuzzSumo”. On the other hand, the extent of Covid-19 disinformation on mainstream news sites (Hürriyet, Milliyet, Sabah, NTV, Sözcü, etc.) will be evaluated during the pandemic process, with the“teyit.org”verification platform operating in Turkey. Also, the most shared fake news will be analyzed, such as“Plandemic documentary”,“Onion, garlic and head and trotter soup cures Covid-19”,“Corona virus is caused by next generation mobile phone technology 5G networks”,“Everybody will be chipped by vaccines”and“Corona virus was produced in a laboratory in China”. In this study, the interaction between readers / users with fake news will be analyzed over a two years: from March 11, 2020 (When the first coronavirus case was seen in Turkey) to March 2022 (The time this study ended).
Benzer Tezler
- Language actions as political and ideological actions: A political, ideological and critical discourse analysis of the news about Turkey in western press
Politik ve ideolojik eylemler olarak dil eylemleri: Batı basınında çıkan Türkiye hakkındaki haberlerin politik, ideolojik ve eleştirel söylem analizi
SÜMEYYE BOZKURT
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Batı Dilleri ve EdebiyatıKaradeniz Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FEHMİ TURGUT
- Hakikat sonrası dönemde siyasal iletişim yönetimini yeniden düşünmek üzere niteliksel bir araştırma
A qualitative research on rethinking political communication management in the post-truth era
ONURCAN GÜDEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Halkla İlişkilerGalatasaray Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GAYE ASLI SANCAR DEMREN
- Post-truth (hakikat sonrası) dönemde halkla ilişkiler: Sosyal medya kullanıcılarının hakikat algıları üzerine bir araştırma
Public relations in the post-truth period: A research on the perception of truth of social media users
ESRA YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halkla İlişkilerErciyes ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMEL TANYERİ MAZICI
- Spor kulüplerinin dijital halkla ilişkiler aracı olarak sosyal medya faaliyetlerinin incelenmesi: Trabzonspor, Göztepe ve Galatasaray futbol kulüplerinin karşılaştırılması
Examination of social media activities of sports clubs as a digital public relations tool: A comparison of Trabzonspor, Göztepe and Galatasaray football clubs
ÖZGE TOPÇU
Doktora
Türkçe
2022
Halkla İlişkilerİstanbul Aydın ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DENİZ YENGİN
- Terörizm ve kadın: IŞİD konulu film ve diziler üzerine bir inceleme
Terrorism and women: A study on ISIS-themed films and TV series
AYLİN KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Uluslararası İlişkilerNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiUluslararası Güvenlik ve Terörizm Anabilim Dalı
DOÇ. DR. İLHAN ARAS