Reclaiming accessible mixed-ability collaborations in human-computer interaction using the disability justice lens
İnsan bilgisayar etkileşimi alanında karma becerileri olan bireylerin işbirliklerini engellilik adaleti perspektifinden yeniden anlamlandırmak
- Tez No: 830953
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ÖZGE SUBAŞI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Psikoloji, Sosyoloji, Industrial Design, Psychology, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Koç Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tasarım, Teknoloji ve Toplum Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasarım Teknoloji ve Toplum Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 200
Özet
Bu tez, insan-bilgisayar etkileşimi (Human-Computer Interaction, HCI) alanında, karma becerileri olan bireylerin erişilebilirlik etrafındaki işbirlikleri süreçlerini ve bu süreçlerde kullandıkları işbirlikçi teknolojilerin rolünü engellilik adaleti (Disability Justice) perspektifinden anlamaya odaklanmaktadır. İnsan bilgisayar etkileşimi alanında karma beceriler üzerine yapılmış çalışmalar öncelikle kolektif olarak erişilebilirlik için çalışmanın, ilişkiselliğe dayalı bir dayanışmanın (interdependence) önemini, çoğunlukla bir engelli grubunun (örneğin görme farklılıkları olan bireyler) engelli olmayan kişilerle olan etkileşimine odaklanarak açıklamaktadır. Bu bakış açısını genişletmek amacıyla, Engelli Adaleti alanından gelen araştırmacılar farklı engel grupları arasındaki dayanışma ve kolektif özgürleşmenin önemini vurgulamaktadırlar. Bu tez, insan-bilgisayar etkileşimi alanındaki karma becerileri olan bireylere odaklanan çalışmalarda gelinen noktayı ortaya koymayı ve beş farklı çalışma üzerinden farklı engelleri olan bireyler arasındaki etkileşimlere dair bir perspektif sunmayı hedefliyor. Buradan yola çıkarak, bu tezin araştırma soruları şunlardır (1) Karma becerileri olan bireyler erişilebilirliğin organizasyonu etrafında nasıl etkileşim kurar? (2) Bu süreçte işbirlikçi teknolojiler hangi şekillerde kullanılır? (3) Karma becerileri olan bireylerin erişilebilirlik etrafında adalet ve dayanışmaya dayalı işbirliklerini desteklemek için işbirlikçi teknolojiler geliştirmek için gereken tasarım içgörüleri nelerdir? Bu soruları cevaplamak için, sosyal yapılandırmacı epistemoloji ve nitel araştırma metodolojisini temel alan bu tez, 5 çalışma üzerine inşa edildi. Çalışmalara dahil olan katılımcılar ve çalışmalarda kullanılan yöntemler olabildiğince farklı seçilerek, tezin çıktıları çeşitli hale getirildi. İlk çalışmada, dijital entografi yöntemi kullanılarak bir Facebook grubunda karma becerileri olan bakımverenlerin arasındaki etkileşimlere odaklanıldı. İkinci çalışmada, bir yüksek öğretim kurumundaki karma yeteneklere sahip karar vericiler arasındaki etkileşimlere odaklanıldı ve derinlemesine mülakat yöntemini kullanıldı. Üçüncü çalışmada, otoetnografi metodu kullanılarak engelli bir tasarım araştırmacısının deneyimleri sunuldu. Dördüncü çalışmada, çevrimiçi bir çalışma alanında birlikte çalışan karma becerileri olan bir sosyal girişimci grubunun etkileşimlerine odaklanıldı. Son olarak beşinci çalışmada ise, insan-bilgisayar etkileşimi alanında karma becerileri olan bireylere odaklanan çalışmalara ilişkin bir literatür taraması sunuldu. Tezin bulguları, karma becerileri olan bireylerin erişilebilirlik etrafında gerçekleştirdikleri etkileşimlerine ve bu süreçlerde işbirlikçi teknolojilerin nasıl kullanıldığına dair çeşitli yolları ortaya çıkarmaktadır. Bu yollar şunlardır: 1) engellilik ve erişilebilirlik etrafında yaşanan deneyimleri yeniden tanımlamak 2) görünürlüğü ve önceliklendirme şekillerini yeniden düşünmek için deneyim paylaşmak 3) aktivizm, güç müzakeresi, ve çatışmaları çözme yoluyla topluluk oluşturmak. Bu 3 kategoride, bu tez işbirlikçi teknolojiler için pratik tasarım çıktıları sunuyor. Sonuç olarak bu tez, engellilik adaleti perspektifinden karma becerileri olan bireylerin etkileşimlerinin önemini vurguluyor ve insan bilgisayar etkileşimi alanında karma becerileri olan bireylere odaklanan araştırmalarına katkıda bulunuyor.
Özet (Çeviri)
The thesis aims to understand the role of collaborative technologies for the organization of access by mixed-ability collaborators using disability justice perspectives within Human-Computer Interaction (HCI) research. The developed design implications for collaborative technologies are to support accessible, and justice-oriented mixed-ability collaborations, and interactions. Existing mixed-ability studies in HCI mainly highlight collective access and interdependence by focusing on how a group of disabled people (e.g., people with visual impairments) interact with a group of non-disabled people. To expand this view, the Disability Justice scholars point to the importance of further aspects such as cross-disability solidarity and collective liberation. This thesis overlays state of the art in mixed ability studies in HCI and provides five studies to debate a perspective of cross-disability interactions. The driving research questions of this thesis are: (1) How do mixed-ability communities interact around access, (2) in which ways collaborative technologies are used in this process? and (3) what are the design implications for collaborative technologies to support justice and solidarity-based negotiation of access for the mixed-ability collaborators? To answer these questions, this thesis builds on 5 studies. All the studies build on social constructivist epistemology and qualitative research methodology. The selective sampling and the study setups applying different techniques in each study makes the thesis as diversified as possible. The first study focuses on interactions between mixed-ability caregivers on a Facebook group using digital ethnography, the second study focuses on interactions between mixed-ability gatekeepers in a higher education institution and uses in-depth interviews, the third study uses self-ethnography, and I present my experiences as a disabled design researcher, fourth study focuses on interactions of a mixed-ability social entrepreneur group works on an online workspace and fifth study shows a literature review of mixed-ability interactions in HCI. The findings of the thesis show how mixed-ability communities used collaborative technologies for their interactions around access. Three categories are: 1) redefining lived experience around disability and access 2) sharing experience for shaping visibility and challenging priorities 3) building community through engaging in activism, negotiating power, and conflict resolution. Based on these three categories, this thesis provides practical implications for collaborative technologies. Overall, this thesis highlights the importance of cross-disability mixed-ability interactions from the perspective of Disability Justice and contributes to the mixed-ability research in HCI.
Benzer Tezler
- Peyzaj ve küresel iklim değişikliği etkileşiminin görsel anlatım biçimleri üzerinden değerlendirilmesi
Assessing landscape and global climate change interaction through forms of visual representation
İZGİ UYGUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLŞEN AYTAÇ
- Reclaiming the city square; social production of public space- Sultanahmet–Beyazit–Taksim Republican squares
Şehir meydanı savunusu; kamusal mekanın toplumsal üretimi-Sultanahmet–Beyazıt–Taksim Cumhuriyet meydanları
MERİÇ DEMİR KAHRAMAN
Doktora
İngilizce
2017
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN TÜRKOĞLU
- Havalimanı zemin inceleme ve zemin iyileştirmesi
Airport ground inspection and ground improvement
BİLAL ÖZÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
İnşaat MühendisliğiSakarya Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AŞKIN ÖZOCAK
- Toplumsal mekân olarak sokağın yeniden üretimi: İstanbul'un yenilenen sokakları üzerine bir değerlendirme
The re-production of the streets as social spaces: An evaluation of renewed streets in İstanbul
CANAN ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU ERBAŞ GÜRLER
- Reclaiming authenticity and sincerity in the digital age: Patricia Lockwood's No One Is Talking About This (2021) and Jennifer Egan's The Candy House (2022)
Dijital çağda özgünlük ve samimiyetin yeniden kazanılması: Patricia Lockwood'un No One Is Talking About This (2021) ve Jennifer Egan'ın The Candy House (2022) romanları üzerine bir inceleme
CEMRE AYDOĞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Amerikan Kültürü ve EdebiyatıBaşkent ÜniversitesiAmerikan Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DEFNE TUTAN