Yukarı Fırat Bölgesi'nde kıtlık ve kuraklık (19. ve 20 yüzyıl)
Famine and drought in the upper Firat region (19th and 20th centuries)
- Tez No: 831703
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULKADİR GÜL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Çalışma konusunun sınırlılığı ve içeriği, tezin başlığında da görüldüğü gibi doğal ve beşeri faktörlere bağlı olarak Anadolu'nun kurak bölgelerinden olan Yukarı-Fırat Havzasındaki kıtlık konusu ele alınmıştır. Çalışma alanımız Erzincan, Kemah, Eğin, Dersim, Gercanis, Arabgir'e kadar uzanan geniş bir alanı kapsamaktadır. Bölgenin yağış rejiminin düzensizliği ve yetersizliği meteorolojik istatistik sonuçlarına bakıldığında Anadolu'nun en kurak bölgelerinden biri olduğu göze çarpmaktadır. Bölge ki yerleşmeler başta Fırat Nehri (Karasu) olmak üzere birçok ırmak ve su kaynağının yanında veya yakınında kurulmuşlardır. Şehir, kasaba, köy ve köy altı yerleşmeleri (Erzincan hariç), yeteri kadar tarım arazisi bulunmayan, arızalı bir coğrafya üzerinde konumlanmışlardır. Genellikle de tarım arazilerinde susuz ve ilkel teknikler ile üretim yapılmıştır. Bölgede az olmakla birlikte su kaynaklarının olduğu yerlerde bağ ve bahçeciliğin ön plana çıktığı görülmektedir. Bu yönüyle yerleşmeler, tarihi süreçte yoğun miktarda kıtlıkla karşı karşıya kalmışlardır. Afet kavramına bakıldığı zaman afeti doğal ve beşeri afet olarak ikiye ayırmak mümkündür. Çalışmaya konu olan ve afetin bir neticesi olan kıtlık genellikle doğal afetlerin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Doğal afetler depremler, çekirge istilası, sel, aşırı soğuk veya yağış rejimindeki düzensizlik gibi tabiat olaylarıdır. Bu afetlerin temel özelliği önceden tahmin edilemeyen ve sonuçları da önceden bilinemeyen doğa olayları olmalarıdır. Bu doğa olaylarından kuraklık ve akabindeki kıtlık hadiseleri bu çalışmanın ana temasını oluşturmaktadır. Kıtlıktan kastedilen ve arşiv belgelerinde kaht ü galâ olarak geçen ifade genel olarak hububat ve temel iaşe eksikliğini vurgulamaktadır. Osmanlı arşivlerine bakıldığı zaman, klasik dönem kayıtlarında doğal afetlere ait yoğun materyal bulunmazken son dönem kayıtlarında bürokrasinin de gelişmesiyle birlikte bu tür belge sayısında artışın olduğu gözlenmiştir. Bu sebepten dolayı çalışma 19. yüzyılın ortalarından 20. yüzyılın başına kadarki dönemi kapsamaktadır. Yukarı Fırat Bölgesinde yaşanan kıtlık hadiselerinin hangi iskân birimlerinde ve hangi zaman aralığında daha etkin olduğu, kıtlığın etkileri, sonuçları ve devletin afet yönetiminin nasıl olduğunun ortaya konulması hedeflenmektedir. Çalışmada arşiv kayıtlarının yanı sıra araştırma-inceleme eserlerine de müracaat edilmiştir. Metin içerisinde tafsilatlı irdelenen konunun bulguları sonuç kısmında genel hatlarıyla ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
As seen from the title of this thesis, the limitation and content of the study is the famine caused by natural and man-made factors in the Upper-Euphrates Basin, one of the arid regions of Anatolia. Our work area covers a wide area extending to Erzincan, Kemah, Eğin, Dersim, Gercanis and Arabgir. Considering the irregularity and insufficiency of the region's rainfall regime, the results of meteorological statistics indicate that it is one of the driest regions of Anatolia. Settlements in the region were established next to or near many rivers and water sources, especially the Euphrates River (Karasu). Cities, towns, villages and sub-village settlements (except Erzincan) are located on a damaged geography where there is not enough agricultural land. Generally, agricultural lands were cultivated without water and with primitive techniques. Although it is rare in the region, it is seen that vineyards and gardening come to the forefront where there are water resources. In this respect, settlements have faced intense famine throughout history. When we look at the concept of disaster, it is possible to divide it into two: natural and human-made disasters. Famine, which is the subject of the study and is a consequence of the disaster, generally occurs as a result of natural disasters. Natural disasters are natural events such as earthquakes, locust invasions, floods, extreme cold or irregular rainfall regimes. The main characteristic of these disasters is that they are unpredictable natural events with unknown consequences. Among these natural events, drought and the subsequent famine constitute the main theme of this study. The expression of famine, which is referred to as kaht ü gala in archival documents, generally emphasizes the lack of grain and basic subsistence. When the Ottoman archives are examined, it is observed that while there is no extensive material on natural disasters in the records of the classical period, there is an increase in the number of such documents with the development of bureaucracy in the records of the recent period. For this reason, the study covers the period from the mid-19th century to the beginning of the 20th century. It is aimed to reveal in which settlement units and in which time intervals the famine events in the Upper Euphrates Region were more effective, the effects and consequences of the famine, and how the state managed the disaster. In addition to archival records, the study also makes use of research and analysis works. The findings of the subject, which are examined in detail in the text, are presented in general terms in the conclusion.
Benzer Tezler
- Palu ilçesi'nin (Elazığ) coğrafi etüdü
The geographical research of Palu district (Elazığ)
MUSTAFA BAYRAK
- Malazgirt ilçesi'nin kültürel coğrafyası(maddi kültür öğelerine göre)
Cultural geography of Malazgirt district (according to material culture elements)
OSMAN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
CoğrafyaAğrı İbrahim Çeçen ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALPEREN KAYSERİLİ
- Diyarbakır'ın kentsel sit dokusu
Tissue Diyarbakır urban sites
ÖZLEM İNCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
ArkeolojiDicle ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VECİHİ ÖZKAYA
- Yukarı fırat bölgesi'nde multipl skleroz tanısı ile izlenen hastaların epidemiyolojik, demografik özellikleri ve ailesel sıklığı
Epidemiological, demographical features and familial frecuency of the patients with multi̇ple sclerosis followed in upper euphrates section
ERSİN KILIÇ
- Yazılı ve arkeolojik verilere göre M.Ö. II. ve I. binyılda Tunceli-Bingöl bölgesi
Tunceli-Bingol area according to the written and archaeological sources in the IInd and Ind millenium
SERKAN ERDOĞAN