Ebû Ubeyde'nin Mecâzü'l-Kur'ân'ının hicrî III-V. asır tefsirlerine etkisi
The impact of Abû 'Ubaydah's Majâz al-Qur'ân on the tafsirs of the III-V centuries
- Tez No: 832605
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET SUAT MERTOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 85
Özet
Bu tezde İslam'ın ilk dönemlerinde yaşamış, bir geçiş dönemi dilcisi ve müfessiri Ebû Ubeyde'nin Garîbü'l-Kur'ân ve dilbilimsel tefsir literatürünün ilklerinden sayılabilecek olan Mecazü'l-Kur'ân adlı eserinde yer verdiği dilbilimsel görüş ve rivayetlerin kaynağı ve kaynaklığı meselesi konu edilmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde Ebû Ubeyde'nin hayatı; ilmi serüveni ve kişiliği, yaşadığı dönemin fikrî, siyasî ve dînî yapısı göz önünde bulundurularak incelenmiştir. Bu bölümde yer alacak bilgilerin özellikle çalışmanın diğer bölümleriyle irtibat kurulabilecek düzeyde ve genişlikte olmasına başka bir ifadeyle efrâdını câmi ağyârını mâni nitelikte bilgiler olmasına dikkat edilecektir. Çalışmanın omurgasını oluşturacak olan bölümde ise Ebû Ubeyde'nin Mecâzü'l-Kur'ân'ındaki dilbilimsel görüş ve rivayetlerin kaynağı ve kaynaklığı meselesi ele alınmıştır. Bu bölümde ilk olarak Mecâzü'l-Kur'ân'ın kendisinden önceki döneme ait yazılı kaynaklarının günümüze ulaşmaması sebebiyle Ebû Ubeyde'nin bu eserinde referans gösterdiği isimlere yönelik kaynak değerlendirilmesi yapılmıştır. Daha sonra ise Ebû Ubeyde'nin görüşlerinden istifade edip eserlerinde bu görüşlere atıfta bulunan isimler ve eserleri tespit edilmiştir. Bu hususta alan ve dönem sınırlaması yapılarak yalnızca hicrî 3-5 asırlarda telif edilmiş tefsir eserleri dikkate alınmıştır. Bu çalışma neticesinde bir bakıma Ebû Ubeyde'nin Mecâzü'l-Kur'ân'ındaki dilbilimsel görüş ve rivayetlerin şeceresi çıkartılmış ve etki tarihi daha somut bir şekilde ortaya konulmuştur. Bu çalışmada kullanılan yöntemin, günümüzde ilk dönemlerde yaşamış olan âlimler ve bu âlimlerin telif ettikleri eserler hakkındaki yaygın kanaatlerin daha somut temeller üzerinden yeniden inşâ edilmesine katkı sunacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
In this thesis, the origin and sources of the linguistic views and narrations in Abû Ubaydah's Majâz al-Qur'ân, a work that can be considered as one of the firsts of Garîbü'l-Qur'ân and Linguistic tafsir literature, and its effects on the next periods was discussed. In the first part of the study, the life of Abû Ubaydah will be examined by considering his scientific adventure and personality, the intellectual, political, and religious structure of the period in which he lived. In the another chapter, which becomes the main part of the study, the issue of the source and provenance of linguistic views and narrations in Abû Ubaydah's Majâz al-Qur'ân and effects of these linguistic views and narrations on the next periods were discussed. In this section, firstly, due to the fact that the written sources of al-Majâz al-Qur'ân belonging to the period before it have not survived to the present day, a source evaluation was made for the names that Abû Ubaydah referred to in this work. Then the names and works that make use of the views of Abû Ubaydah and refer to these views in their works were determined. In this regard, only the works on Tafsir that were written in the 3rd and 5th Hijri centuries were taken into account by limiting the field and period. As a result of this study, in a way, the genealogy of linguistic views and narrations in Abû Ubaydah's Majâz al-Qur'ân was revealed and the history of influence was revealed in a more concrete way. It was thought that the method to be used in this study will contribute to the reconstruction of the common opinions about the scholars who lived in the early periods and the works that these scholars wrote on more concrete foundations.
Benzer Tezler
- Ferrâ'nın 'Meâni'l-Kur'ân'ı ile Ebû Ubeyde'nin 'Mecâzü'l-Kur'ân' isimli eserlerinde Kur'ân müfredâtına yaklaşımlar
Approaches to Qur'ān lexicography in the works of 'Ma'ānī al-Qur'ān' by al-Farrā and 'Majāz al- qur'ān' by abū 'Ubaydah
VAHAP BOYLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FERİHAN ÖZMEN
- Muhammed Ahmed Halefullah, Muhammed Arkoun, Nasr Hâmid Ebû Zeyd ve Hasan Hanefî'nin Kur'ân'la ilgili görüşlerinin temelleri ve kaynakları
Muhammed Ahmed Halefullah, Muhammed Arkoun, Nasr Hâmid Ebû Zeyd, and Hasan Hanefî's views, basics and sources about Quran
HASAN HÜSEYİN İSLAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
SosyolojiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İDRİS ŞENGÜL
- Kur'ân'da nazım: Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır'ın Hak Dini Kur'ân Dili eseri örneği
Nazm(coherence) in the Qur'ân: the sample of Hak Dini Kur'ân Dili of Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır
ŞABAN KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAYRETTİN ÖZTÜRK
- Erken dönem tefsir mukaddimelerinin tefsir usûlü açısından değerlendirilmesi
An evaluation of the muqaddimas to tafseers of the early era in terms of usool at-tafseer
ALİ BULUT
Doktora
Türkçe
2009
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ GALİP GEZGİN
- Ebû Ubeyde Müslim b. Ebî Kerîme ve Kuzey Afrika İbâzîliğinde Hameletü'l-İlm'in etkisi
Başlık çevirisi yok
YAHYA ERTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ORHAN ATEŞ