Muhayyelât-ı Aziz Efendi anlatısının monomit kuramı bağlamında çözümlenmesi
Analysis of the narration of Muhayyelat-i Aziz Efendi in the context of monomite theory
- Tez No: 832992
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MERİÇ KURTULUŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Haliç Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 189
Özet
Giritli Ali Aziz Efendi 18. yüzyılda yaşamış önemli bir devlet adamı ve mutasavvıf olmasının yanında Türk edebiyatının önemli şair ve yazarları arasındadır. Yazdığı şiir ve nesirlerini tasavvuf havasında kaleme almıştır. Mektup ve makaleleri dışında küçük bir Divan'ı, tasavvufi olan Varidat eseri ve büyük öneme sahip Muhayyelât adlı eseri vardır. Bu çalışmada ele alınan ise 1796-97 yıllarında yazdığı fakat ilk kez 1852 yılında basılan ve basıldığı dönem itibarıyla her ne kadar eleştirilere maruz kalsa da o dönemden günümüze pek çok yazara ilham olmuş Muhayyelât adlı eseridir. Muhayyelât, ilk bakışta içerik bakımından hikâyelerinde olağanüstü olay, zaman, mekan ve kahramanlara yer vermesiyle okuru hayal dünyasıyla tanıştıran bir eser olarak karşımıza çıkar. Tüm bu olağanüstülük içerisinde ideal bir dünya sunan Aziz Efendi, gerçek ve gerçeğe yakın mekan ve zamanı da hikâyelerinde işlemeyi başarmıştır. Muhayyelât, bu yönleriyle Türk edebiyatında da çeşitli unsurlara sahip bir eser olarak yer almaktadır. Eser,“Hayal”adı verilen üç bölümden oluşmaktadır. Her hayal de kahraman kadrosu değişmekle beraber her biri kendi içinde ufak hikâyelerden oluşur. Hikâyelerin hepsinde iyi ve kötü, güzel ve çirkin gibi belli hikâye tipleri görülür. Bunlarla beraber iyi insanlar hep kazanır ve onlar için mutlaka bir mutlu son yaşanır. Bu bağlamda Muhayyelât, işlediği ideal dünya, benzer tipteki kahramanlar ve evrensel hikâye örüntüleriyle halk anlatılarına yaklaşır. Muhayyelât, bazı araştırmacılar tarafından gelenekle ilişkisi kesilmeden ele alınırken bazı araştırmacılar tarafından ise modern edebiyatın başlangıcı olarak görülmektedir. Eser, halk anlatılarındaki ortak örüntü, muhteva ve içeriğe sahip olması bakımından dikkat çekicidir. Bugüne kadar eser üzerine yapılan çalışmalarda halk edebiyatı ile yakınlığına değinilmemiştir. Bu çalışmada ise Muhayyelât'ın karanlıkta kalan bu kısımlarının ortaya çıkartılması amaçlanmaktadır. Tüm bunların ışığında Muhayyelât Halkbilimi kuramları çerçevesinde Carl Gustav Jung'un kolektif bilinçdışının ürünü olan arketipsel ögeler ve Joseph Campbell'in monomit sistematiği bağlamında çözümlenecektir.
Özet (Çeviri)
Ali Aziz Efendi from Crete is an important statesman and mystic who lived in the 18th century, as well as important poets and writers of Turkish literature. He wrote his poetry and prose in a Sufi atmosphere. Apart from his letters and articles, he has a small Divan, the mystical Varidat book, and a work called Muhayyelat with great details. In this study, the discuss is the work of Muhayyelat, which he wrote in 1796-97, but was first published in 1852, and has inspired many writers from that period to the present, although it was criticized in his lifetime. At first glance, Muhayyelat appears as a work that introduces the reader to the world of imagination by including extraordinary events, times, places and heroes in its stories in terms of content. Aziz Efendi, who offers an ideal world in all this extraordinaryness, has also managed to process real and realistic space and time in his stories. With these aspects, Muhayyelat takes place in Turkish literature as a work with various elements. The work consists of three parts called imagination. Although the hero cast of each dream changes, each one consists of small stories in itself. There are certain types of stories, such as good and bad, beautiful and ugly, in all of the stories. Along with these, good people always win and there will always be a happy ending for them.In this context, Muhayyelat approaches folk narratives with its ideal world, similar types of heroes and universal story patterns. While Muhayyelat is handled by some researchers without breaking its relationship with tradition, it is seen as the beginning of modern literature by some researchers. The work is remarkable in that it has the common pattern, content and content of the folk narratives. In the studies on the work, its closeness with folk literature has not been mentioned. In this study, it is aimed to reveal these dark parts of Muhayyelat. In the light of all this, Muhayyelat will be analyzed within the framework of folklore theories, in the context of Carl Gustav Jung's archetypal elements, which are the product of collective unconscious, and Joseph Campbell's monomyth systematics.
Benzer Tezler
- Gülzar-ı Hayal'in transkripsiyonu ve tahlili
Başlık çevirisi yok
ZEYNEP BÜTÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiYeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
DOÇ. DR. BELKIS GÜRSOY
- Ziyâeddin Seyyid Yahyâ'nın Gencîne-i Hikmet'i (metin-inceleme)
Ziyâeddin Seyyid Yahyâ's gencîne-i hikmet (text-analyze)
SENGÜL ÖZDEMİR
Doktora
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞÜKRÜ FATİH ÜLKEN
- Tanzimat Dönemi hikâyelerinde din ve inanç algısı
The perception of religion and faith in Tanzimat period stories
AZİZE BATİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET FETİH YANARDAĞ
- Türk Roman kurgusunda ikili kahramanlar
Double in Turkish novel
GÜLSÜN NAKIBOĞLU
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMED FATİH ANDI