Bir gösterge sistemi olarak hamparsum müzik yazısının sosyokültürel çözümlemesi
A sociocultural analysis of the hamparsum music notation as a sign system
- Tez No: 833013
- Danışmanlar: PROF. DR. TURAN SAĞER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Müzik ve Sahne Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 170
Özet
Bu araştırmada, 19. yüzyılın ilk çeyreğinde geliştirilen Hamparsum müzik yazısının, farklı kültürel kimlikleri temsil rolü sosyokültürel perspektifte ele alınarak incelenmiştir. Osmanlı modernleşmesinin bir sonucu olan müzikte Batılılaşma sürecinde, Hamparsum müzik yazısının toplumsal belleğe Sultan III. Selim ile ilişkilendirilerek aktarılması kültürel görelilik anlayışı ile açıklanmıştır. Bu müzik yazısının toplumsal itibar kazanmasında dönemin müzik eğitim kurumları Mevlevihanelerin ve Mevlevi müzisyenlerin rolü incelenmiştir. Osmanlı Katolik Ermeni toplumunun millet olmasında Hamparsum müzik yazısının katkısı sorgulanmıştır. Hamparsum müzik yazısının, Geleneksel Türk Sanat Müziği'nin tarihsel ve kültürel kodlarını günümüze nasıl ulaştırdığını açıklamak üzere, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi Hamparsum el yazmaları koleksiyonunda bulunan on beş defter örneklem olarak seçilmiştir. Bir gösterge sistemi olarak Hamparsum müzik yazısının Türk müziği perde dizgesini, usul döngüsü ve form yapılarını hangi göstergelerle ve nasıl temsil ettiği bu defterler çözümlenerek açıklanmıştır. Tarihsel müzikolojinin bir alt disiplini olan Müzik Paleografisi'nin kullandığı yöntemler temel alınarak, Hamparsum müzik yazısı ile kaydedilmiş eserler çözümlenmiş ve bu araştırmada veri olarak kullanılmıştır. Geçmişi hatırlamamızı sağlayan bu müzik yazısının sadece bazı ezgileri değil, bir bütünün parçası olarak izlendiğinde büyük bir kültürel yapının yeniden kurgulanmasını sağlayacak tarihsel bilgileri de günümüze aktardığı sonucuna ulaşılmıştır. Hamparsum müzik yazısı Bizans, Latin ve Ermeni neumatik müzik yazılarının ilk örneği olarak kabul edilen ve 6. yüzyılda Ayasofya için yazılmış kontakion'ların (ilahilerin) sözleri üzerinde görülen müzikal imlerin, 19. yüzyılda bir kentin yenilenen kültürüne ve sosyal hayatına entegre olmuş halidir. Bu çalışma sonucunda, Hamparsum müzik yazısının bir kültürel miras olduğu ve neumatik müzik yazıları üzerine yapılan bilimsel çalışmalar kapsamında incelenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
The Hamparsum music notation was developed in the first quarter of the 19th century. In this work, the role of Hamparsum music notation in representing various cultural identities is examined from a sociocultural perspective. The transferal of Hamparsum music notation to collective memory in association with Sultan Selim III during the Westernization period that resulted from Ottoman modernization is explained in the context of cultural relativism. The role of Mevlevi Lodges – the music education institutions of the period – and Mevlevi musicians in helping Hamparsum music notation gain societal eminence is investigated. The contribution of Hamparsum music notation to the Ottoman Catholic Armenian community becoming a millet is examined. Fifteen Hamparsum manuscripts found in the Rare Books Library at the Istanbul University are analyzed to explain how the Hamparsum music notation brough the historical and cultural codes of Traditional Turkish Art Music to the present day. Through transliteration and analysis of these manuscripts, this work explains with which signs and how the Hamparsum music notation, as a sign system, represents the Turkish music pitch system, its usul cycle, and its form structures. Musical paleography (a subdiscipline of historical musicology) techniques were used to analyze some of the works that were written using the Hamparsum music notation, and further inferences were made on these transliterated works. It is concluded that this musical notation, which allows us to remember the past, conveys not only some melodies, but also historical information that will enable the reconstruction of a great cultural structure when viewed as a part of a whole. Kontakia (hymns) that were written in the 6th century for Hagia Sophia exhibit neumes on their lyrics, which are accepted as the first examples of Byzantine, Latin and Armenian neumes. These neumes were integrated into the renewed culture and social life of the city in the 19th century and formed the Hamparsum music notation. As a result of this study, it is concluded that the Hamparsum music notation is a cultural heritage, and it should be examined within the scope of scientific studies on neumatic music notations.
Benzer Tezler
- Food in film: A study on audience reception
Filmlerde yemekler: İzleyici alımlaması üzerine bir çalışma
ECE SİMİN CİVELEK
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesiİletişim Tasarımı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM SAVAŞ
- Göstergebilim açısından grafik gösterge anlamlarının incelenmesi
The Analysis of graphical indication meanings regarding semiology
SALİH DENLİ
- Çağdaş Türk mimarisinde popüler kültür yansımaları üzerine bir inceleme
A Study on the reflections of popular culture in the contemporary Tutkish architecture
EBRU GÖZDAŞOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALPER ÜNLÜ
- Askeri tersanelerde performans geliştiren bir yönetim sistemi modeli
Performance improving management model for naval shipyards
ÖZGÜR OKAN KAYIRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Gemi Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiGemi İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. YÜCEL ODABAŞI
- Elektronik modüller kullanılarak hava aracı göstergelerinin sayısal göstergeler olarak tasarımı ve uygulaması
Design and application of aircraft displays as digital displays using electronic modules
ÖMER GÜNGÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sivil HavacılıkSelçuk ÜniversitesiHavacılık Teknolojileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RÜŞTÜ GÜNTÜRKÜN