Morphology in design: Utilization and (Re)production of morphological knowledge through urban design competitions
Tasarımda morfoloji: Kentsel tasarım yarışmaları aracılığıyla morfolojik bilginin kullanımı ve (yeniden) üretimi
- Tez No: 833063
- Danışmanlar: DOÇ. DR. OLGU ÇALIŞKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 270
Özet
Kentsel tasarım ve kentsel morfoloji arasındaki ilişki, özellikle kentsel morfolojik çalışmaların daha iyi bir tasarım pratiği için gerekliliği şehircilikte post-modernist anlayışın yükselişiyle önemli bir tartışma konusu haline gelmiştir. Kentsel formun nasıl çalışılması gerektiği ve kentsel tasarımın nasıl daha iyi yönlendirebileceği gibi sorular geçtiğimiz yarım yüzyılda kentsel morfoloji içerisinde pek çok farklı teorinin ve metodolojinin gelişmesine vesile olmuştur. Ancak bunca çabaya rağmen iki disiplin arasında istenen uzlaşma ve işbirliği sağlanamamıştır. Literatürde bu bağdaşmazlık durumuna sebep iki ana neden gösterilmiştir: iki disiplin arasındaki teorik bağın yetersizliği ve kentsel morfolojinin çağdaş tasarımın vizyonu ve arayışları için yeterli olamayacağı algısı. Bu noktada tez yeni bir perspektif önermekte ve çağdaş kentsel tasarımın üstü kapalı morfolojik tavrını açığa çıkararak bu problemlerle yüzleşmeyi hedeflemektedir. Morfolojik çalışmaların hemen hemen tamamında görülen yapılı çevreye odaklı bakış açısının aksine, bu çalışma tasarım sürecinde ortaya konan ve iki disiplin arsındaki teorik köprüyü kurmakta yardımcı olabilecek mofolojik bilgiyi açığa çıkarma peşindedir. Diğer yandan, kentsel tasarımın önemli bir enstrümanı olan kentsel tasarım yarışmaları günden güne popülerleşmekte ve şehirlerin geleceğinde daha fazla söz sahibi olmaya başlamaktadır. Kentsel tasarım yarışamalarının Türkiye'deki kırk yıllık geçmişine baktığımızda, son yirmi yılda (çağdaş dönemde) gerçekleştirilen yarışma sayısında kayda değer bir artış olduğu görülmektedir. Bu yarışmaların farklı disiplenleri bir araya getiren, yaratıcılığı destekleyen, ve kümülatif bilgi üretme potansiyeli olan bir platform olmalarının yanı sıra idari ve özel kurumlara olan katkıları da göz önüne alındığında, popürlerliğinin artarak devam edeceğini varsaymak makul bir yaklaşımdır. Bu durum kentsel tasarım yarışmalarını sadece pratik düzlemde değil aynı zamanda teorik düzlemde de oldukça değerli bir olguya dönüştürmektedir. Ketnsel tasarım yarışmalarının çağdaş şehircilik üzerindeki bu potansiyeline dikkat çeken araştırma, onları tasarımla morfoloji arasındaki tartışmanın odağına koymuştur. Yarışmalar aracılığıyla, araştırma şu zamana kadar ana morfolojik akımlar tarafından üretilen bilgi setlerini referans alarak tasarım pratiği içerisinde ortaya konan morfolojik bilginin araştırılması ve yorumlanmasını hedeflemektedir. Araştırmanın yöntemi tasarım analizi olarak belirlenmiş olup son on senede gerçekleştrilen önemli ulusal yarışma projelerinin kavramsal ve metodolojik morfolojik yaklaşımları değerlendirilmiştir. Yarışmalar kapsamında yapılan böylesine bir tasarım analizi yalnızca kentsel tasarımın morfolojik bilgiyi kullanmakta ve üretmekteki potansiyelini kavramamıza yardımcı olmayacak, daha önemlisi, morfolojinin tasarım içerisindeki rolüne ve tasarımla morfoloji arasındaki ilişkiye yeni bir perspektiften bakılmasını sağlayacak kapsamlı bir altlık ve çerçeve oluşturacaktır. Bu noktada, yeni bir konsepte ilk adımı atan bu çalışma kentsel tasarım ve morfolojinin teorik ilişkisini kuvvetlendirmek amacıyla yapılacak gelecekteki çalışmalara rehber olabilecek potansiyele ve gayeye sahiptir.
Özet (Çeviri)
The relationship between urban morphology and urban design, especially the significance of studying urban morphology for better design practice, has been a substantial matter of discussion with the rise of the post-modernist approach in urbanism. The debate on how to study urban form and successfully guide urban design has led to the creation of different theories and methodologies over the last 50 years. Despite these efforts, the desired reconciliation between the two fields could not be achieved. Two main reasons were pointed out for this discrepancy: the lack of a theoretical link between the two fields and the conception of urban morphology as an obsolete discipline that is inadequate for the vision and style of the contemporary. The dissertation proposes to front these problems by taking on a new perspective and exposing the morphological attitude of contemporary design in form production. As opposed to the established viewpoint toward the built fabric in morphological studies, the research aims to reveal the morphological knowledge propounded in the design process, which could help build the missing theoretical link between design and morphology. As an instrument for urban design practice, urban design competitions grow on a daily basis and have a more and more significant part in the future of cities. When we look at the fourty years of urban design competition history in Turkey, there has been a considerable increase in competitions held in the last two decades. It is a platform that assembles different disciplines, promotes creativity, and generates accumulative knowledge by providing various solutions to a specific problem. By contemplating the benefits to administrative institutions as well, it is plausible to expect this acceleration to continue. This situation turns urban design competitions into a valuable, potent field not only for the practical impact they had or will have but also for the insight they can provide to the literature of urbanism. Realizing the potential of urban design competitions in contemporary urbanism, this dissertation brings them into the discussion between urban morphology and urban design. Through the medium of competitions, the research aims to analyze the morphological knowledge put forth by design practice considering the conventional knowledge sets provided so far by canonical morphological studies. The methodology of the research is design analysis, and particular projects from the prominent competitions held in Turkey over the last decade will be analyzed from conceptual and methodological aspects. Apart from the analysis of presentation boards, project reports will also be investigated for a comprehensive picture of the design process and form production. Such a design analysis made within the context of competitions will not only help us to conceive the capacity of urban design to use and produce morphological knowledge but, more importantly, it will define a new framework in the literature, providing an additional perspective toward analyzing the role of morphology in contemporary design, that could stimulate and guide future research that will consolidate the relationship between the two fields.
Benzer Tezler
- Computational design and fabrication of material-efficient multi-morphological structures
Malzeme-verimli çoklu-morfolojik yapıların hesaplamalı tasarımı ve üretimi
ALİM BATTAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVİL YAZICI
- Mimari tasarımda biçim-teknoloji ilişkisinin incelenmesi: ''Tünel Kalıp ile Mimari Biçim Oluşturma Olanakları''
Examination of relation between form and technology in architectural design: 'Possibilities of Obtaining Form With Tunnel Formwork.'
MÜRÜVVET TAMER AÇIKGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
MimarlıkGazi ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET TAYFUN YILDIRIM
- Experiencing urban morphology development in terms of urban property relations: Cases from historical peninsula
Kent morfolojisi gelişiminin mülkiyet ilişkileri bağlamında deneyimlenmesi: Tarihi yarımada'dan örnekler
EZGİ KÜÇÜK
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE SEMA KUBAT
- A study on urban morphology: The effect of bridges on the spatial configuration of Golden Horn neighborhoods
Kent morfolojisi üzerine bir çalışma: Köprülerin Haliç yerleşimlerinin biçimlenmesine etkileri
DEMET YEŞİLTEPE
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE SEMA KUBAT
- Kentsel doku ile otomobil bağımlılığı ilişkisinin sürdürülebilir ulaşım açısından değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship between urban pattern and car dependency in terms of sustainable urban mobility
KÜBRA KALOŞ ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN SERDAR KAYA