Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki duyu adları ve fiillerin çok anlamlılık bakımından incelenmesi
Examination of sensory names and verbs in secondary school Turkish textbooks in terms of polysemy
- Tez No: 833413
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BİLAL ERDEM DAĞISTANLIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Çok anlamlılık, duyu adları, duyu fiilleri, ortaokul Türkçe ders kitapları, sözlük, Polysemy, sensory nouns, sensory verbs, secondary school Turkish textbooks, dictionary
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 239
Özet
Duyu adları ve fiilleri çok anlamlılık yönünden zengin sözcüklerdir. Öğrenciler, söz varlıklarının genişleyebilmesi ve dil becerilerinde yetkin bireyler olabilmeleri için anlam yönünden zengin duyu adları ve fiilleriyle karşılaşabilmelidir. Ders kitapları, sözlükler ve diğer eğitim materyallerinde duyularla ilgili kelime dağarcığının dağılımı oldukça önemlidir. Bu çalışmada, duyu adlarından“ağız, ayak, burun, dil, el, göz, kulak”ve duyu fiillerinden“bakmak, basmak, dinlemek, dokunmak, duymak, görmek, içmek, koklamak, kokmak, yemek”sözcüklerinin çok anlamlı kullanımlarına odaklanarak, Türkçe ortaokul ders kitaplarındaki ilgili söz varlığı dağılımının incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma olarak desenlenen, doküman analizi yönteminin kullanıldığı bu çalışmada ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitapları, Güncel Türkçe Sözlük, Okullar için Türkçe Sözlük ve Gerçek Yaşam Temelli Okul Sözlüğü incelenmiştir. 2021-2022 Eğitim-Öğretim yılında kullanılan ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki yazar biyografileri, hazırlık çalışmaları, yönergeler, metinler, etkinlikler, gelecek derse hazırlık, tema sonu değerlendirme çalışmaları, dinleme/ izleme metinleri ve etkinliklerinin ses ve video dosyaları; Güncel Türkçe Sözlük, Okullar için Türkçe Sözlük ve Gerçek Yaşam Temelli Okul Sözlüğü'nde duyu adları ve fiillerinin madde başları inceleme grubunu oluşturmuştur. Bu çalışmayla duyu adları ve fiillerinin ders kitaplarındaki kullanımları çok anlamlılığı yansıtmaları bakımından analiz edilmiştir. Ortaokul Türkçe ders kitaplarında duyu adları ve fiillerinden 3 sözcüğün çok anlamlı olarak hiç kullanılmadığı; 6 sözcüğün %25'ten az, 3 sözcüğün %25-%50 arası, 3 sözcüğün %50-%75 arası, 2 sözcüğün %75 ve üzerinde çok anlamlı kullanıldığı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Sensory nouns and verbs are rich words in terms of polysemy. Students should be able to encounter meaning-rich sense nouns and verbs to expand their vocabulary and become competent individuals in language skills. The distribution of sensory vocabulary in textbooks, dictionaries and other educational materials is very important. This study aims to examine the distribution of related vocabulary in Turkish secondary school textbooks by focusing on the polysemous use of the words“mouth, feet, nose, tongue, hand, eye, ear”from sensory nouns and“look, press, listen, touch, hear, see, drink, smell, sniff, eat”from the sensory verbs. This study, designed as qualitative research and used the document analysis method, examined secondary school 5th, 6th, 7th, and 8th-grade Turkish textbooks, Current Turkish Dictionary, Turkish Dictionary for Schools, and Real Life Based School Dictionary. Author biographies, preparatory studies, instructions, texts, activities, preparation for the next lesson, end-of-theme evaluation studies, listening/watching texts and activities' sound and video files in the secondary school 5th, 6th, 7th and 8th-grade Turkish textbooks used in the 2021-2022 academic year; have formed the headlines study group of sensory nouns and verbs in the Current Turkish Dictionary, the Turkish Dictionary for Schools, and the Real Life-Based School Dictionary. This study analyzed the use of sensory nouns and verbs in textbooks in terms of reflecting polysemy. In secondary school Turkish textbooks, it is determined that from sensory nouns and verbs, 3 words were never used polysemous; 6 words were less than %25, 3 words were between %25-%50, 3 words were between %50-%75, 2 words were used %75 and more in a polysemous way.
Benzer Tezler
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki okuma etkinliklerinin eleştirel okuma bağlamında değerlendirilmesi
Evaluation of reading activities in secondary school Turkish textbooks in the context of critical reading
BETÜL YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAŞAK KARAKOÇ ÖZTÜRK
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki ana karakterlerin çoklu zekâ kuramına göre incelenmesi
Examination protagonists in the secondary school Turkish lesson coursebooks in terms multiple intelligence theory
İBRAHİM HALİL HANCIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimGiresun ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ALVER
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki hikâye edici metinlerde çocuk özneler
The children subjects in the texts of the secondary school Turkish textbooks
İPEK ILGIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimBaşkent ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET DEMİR
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki sözcük öğretimi etkinliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
Secondary school Turkish textbooks examining vocabulary teaching activities in terms of some variables
ÖMRE NUMANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OĞUZ ERGENE
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki bilinmeyen sözcüklerin içselleştirilme durumunun belirlenmesi
Determining of internalization status of unknown words in secondary school Turkish textbooks
AYŞE NUR ŞİRİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiSosyal Bilgiler ve Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN ÜLPER