Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki duyu adları ve fiillerin çok anlamlılık bakımından incelenmesi
Examination of sensory names and verbs in secondary school Turkish textbooks in terms of polysemy
- Tez No: 833413
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BİLAL ERDEM DAĞISTANLIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Çok anlamlılık, duyu adları, duyu fiilleri, ortaokul Türkçe ders kitapları, sözlük, Polysemy, sensory nouns, sensory verbs, secondary school Turkish textbooks, dictionary
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 239
Özet
Duyu adları ve fiilleri çok anlamlılık yönünden zengin sözcüklerdir. Öğrenciler, söz varlıklarının genişleyebilmesi ve dil becerilerinde yetkin bireyler olabilmeleri için anlam yönünden zengin duyu adları ve fiilleriyle karşılaşabilmelidir. Ders kitapları, sözlükler ve diğer eğitim materyallerinde duyularla ilgili kelime dağarcığının dağılımı oldukça önemlidir. Bu çalışmada, duyu adlarından“ağız, ayak, burun, dil, el, göz, kulak”ve duyu fiillerinden“bakmak, basmak, dinlemek, dokunmak, duymak, görmek, içmek, koklamak, kokmak, yemek”sözcüklerinin çok anlamlı kullanımlarına odaklanarak, Türkçe ortaokul ders kitaplarındaki ilgili söz varlığı dağılımının incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma olarak desenlenen, doküman analizi yönteminin kullanıldığı bu çalışmada ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitapları, Güncel Türkçe Sözlük, Okullar için Türkçe Sözlük ve Gerçek Yaşam Temelli Okul Sözlüğü incelenmiştir. 2021-2022 Eğitim-Öğretim yılında kullanılan ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki yazar biyografileri, hazırlık çalışmaları, yönergeler, metinler, etkinlikler, gelecek derse hazırlık, tema sonu değerlendirme çalışmaları, dinleme/ izleme metinleri ve etkinliklerinin ses ve video dosyaları; Güncel Türkçe Sözlük, Okullar için Türkçe Sözlük ve Gerçek Yaşam Temelli Okul Sözlüğü'nde duyu adları ve fiillerinin madde başları inceleme grubunu oluşturmuştur. Bu çalışmayla duyu adları ve fiillerinin ders kitaplarındaki kullanımları çok anlamlılığı yansıtmaları bakımından analiz edilmiştir. Ortaokul Türkçe ders kitaplarında duyu adları ve fiillerinden 3 sözcüğün çok anlamlı olarak hiç kullanılmadığı; 6 sözcüğün %25'ten az, 3 sözcüğün %25-%50 arası, 3 sözcüğün %50-%75 arası, 2 sözcüğün %75 ve üzerinde çok anlamlı kullanıldığı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Sensory nouns and verbs are rich words in terms of polysemy. Students should be able to encounter meaning-rich sense nouns and verbs to expand their vocabulary and become competent individuals in language skills. The distribution of sensory vocabulary in textbooks, dictionaries and other educational materials is very important. This study aims to examine the distribution of related vocabulary in Turkish secondary school textbooks by focusing on the polysemous use of the words“mouth, feet, nose, tongue, hand, eye, ear”from sensory nouns and“look, press, listen, touch, hear, see, drink, smell, sniff, eat”from the sensory verbs. This study, designed as qualitative research and used the document analysis method, examined secondary school 5th, 6th, 7th, and 8th-grade Turkish textbooks, Current Turkish Dictionary, Turkish Dictionary for Schools, and Real Life Based School Dictionary. Author biographies, preparatory studies, instructions, texts, activities, preparation for the next lesson, end-of-theme evaluation studies, listening/watching texts and activities' sound and video files in the secondary school 5th, 6th, 7th and 8th-grade Turkish textbooks used in the 2021-2022 academic year; have formed the headlines study group of sensory nouns and verbs in the Current Turkish Dictionary, the Turkish Dictionary for Schools, and the Real Life-Based School Dictionary. This study analyzed the use of sensory nouns and verbs in textbooks in terms of reflecting polysemy. In secondary school Turkish textbooks, it is determined that from sensory nouns and verbs, 3 words were never used polysemous; 6 words were less than %25, 3 words were between %25-%50, 3 words were between %50-%75, 2 words were used %75 and more in a polysemous way.
Benzer Tezler
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerin çocuk edebiyatı bağlamında değerlendirilmesi
Evaluating poems in Turkish language coursebook in the context of children's literature
ZEYNEB ÖREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LATİF BEYRELİ
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin olumlu davranış kazandırma açısından incelenmesi
A study of texts in secondary school Turkish textbooks in terms of making the students gaining positive behaviour
HALİL SEVİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LOKMAN TURAN
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik ve anlaşılabilirliği
The readability and understandability of the texts in secondary school Turkish course books
KEVSER KÜBRA BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİT KARATAY
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerin metinsellik ölçütleri bağlamında çözümlenmesi ve bu şiirlerin metinselliğine ilişkin öğretmen görüşleri
The analysis of the poems in secondary school Turkish text books in the context of textuality criteria and teachers' opinions regarding these poems' textuality
FATMA DÖNER DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET TURAN SİNAN
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin değerler eğitimi bakımından incelenmesi
Examination of activities in secondary school Turkish textbooks in terms of value education
AYÇA KAHYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimUşak ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSA ÇİFCİ