Sağlık çalışanları arasında farmakovijilans ve advers ilaç reaksiyonu bildirimi hakkında bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi
Evaluation of knowledge, attitude and behaviours towards pharmacovigilance and adverse drug reaction reporting among health care professionals
- Tez No: 834026
- Danışmanlar: PROF. DR. YUSUF KARATAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eczacılık ve Farmakoloji, Pharmacy and Pharmacology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tıbbi Farmakoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 214
Özet
Farmakovijilans (FV) hastanın güvenliği ve akılcı ilaç kullanımı için çok önemlidir. Advers ilaç reaksiyonlarının (AİR'ler) spontan olarak raporlanması, tüm sağlık çalışanlarının mesleki bir yükümlülüğüdür. Bu tez, araştırma hedeflerine ulaşmak için sistematik bir derleme ve araştırma çalışmasından oluşmaktadır. Sistematik derlemenin amacı, Türkiye'de sağlık çalışanlarının FV ve AİR raporlamasına ilişkin bilgi, tutum ve uygulama düzeylerini analiz etmektir. Araştırma çalışması ise, sağlık çalışanlarının (doktor, eczacı, hemşire, diş hekimi, ebe ve paramedik) sağlık hizmeti ortamlarında FV ve AİR raporlaması ile ilgili mevcut bilgi, tutum ve uygulamaları ve engellerin değerlendirmesi amaçlanmıştır. Sistematik derlememizde Türkiye'nin farklı bölgelerinde sağlık çalışanlarının FV ve AİR raporlamasına ilişkin bilgi, tutum ve uygulamalarını araştıran literatürler gözden geçirilmiştir. Araştırma çalışmamız yüz yüze bir anket yöntemi ile Adana ili on ilçesinde, farklı sağlık kuruluşlarında sağlık çalışanları arasında yürütülmüştür. Veri toplama için, önceden test edilmiş bir anket (Cronbach alfa = 0.894) kullanılmıştır. Anketin son taslağı, 58 soru ve beş bölümden (sosyodemografik/genel bilgi, bilgi, tutum, uygulamalar ve engeller) oluşturulmuştur. Toplanan veriler SPSS'de, ki-kare, Kruskal-Wallis, Mann-Whitney, Faktör analizi ve lojistik regresyon testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Sistematik bir derlemede, Sağlık çalışanlarının yaklaşık %69,1'i TÜFAM (Türkiye Farmakovijilans Merkezi)'den haberdar olmadıkları, yaklaşık %37,5'i AİR'lerin raporlanmasının önemli olmadığını ve %87,5'i uygulamaları sırasında AİR bildirimini hiç yapmadıklarını belirtmişlerdir. FV'nin önündeki en sık vurgulanan engeller ise zaman eksikliği, belirsizlik ve nereye rapor edileceğini bilmemek olarak belirtilmiştir. Araştırma çalışmamızda; (n=412) tüm sağlık çalışanlarının çoğunluğu (%60,4) daha önce FV eğitimi almadığı ve sırasıyla, %51,9'u %71,1'i ve %92,5'i bilgi eksikliği, olumlu tutum ve uygulama eksikliklerine sahip olduğu belirlenmiştir. Sağlık çalışanlarının FV konusunda eğitim eksikliği ve yetersiz AİR raporlaması istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p
Özet (Çeviri)
Pharmacovigilance (PV) is necessary for the proper use of drugs and the safety of patients. All healthcare professionals (HCPs) have a professional responsibility to spontaneously report adverse drug reactions (ADRs). This thesis was consist of a systematic review and research study to achieve research objectives. The systematic review's objective was to assess the existing literature on the knowledge, attitudes, and practices (KAP) of HCPs concerning PV and reporting of ADR in Türkiye. While, the research study aimed to evaluate HCPs (doctors, dentists, pharmacists, nurses, midwives, and paramedics) current KAP and barriers to PV and reporting of ADR in multicenter healthcare institutions in Adana, Türkiye. A systematic review identified available literature regarding observational cross-sectional studies exploring the HCPs' KAP about PV and reporting of ADR in various geographic areas of Türkiye. Whereas, our research study included a face-to-face survey and was carried out among HCPs who were currently working in different hospitals in 10 districts of Adana, Türkiye. Data were gathered using a self-administered and previously tested questionnaire (Cronbach's alpha=0.894). The final version of the questionnaire had 58 questions divided into five sections including sociodemographic/general information, knowledge, attitude, practices, and barriers. The gathered data was examined in SPSS (version 25) via descriptive statistics, the chi-square, Kruskal–Wallis, Mann-Whitney, Factor analysis, and logistic regression tests. In a systematic review, approximately 69.1% of HCPs in Türkiye were unaware about the national PV center, 37.5% of HCPs thought that ADR reporting is not essential, and 87.5% indicated that they had never reported an ADR before in their practice. Shortage of time, uncertainty, and not knowing where to report were the most frequently mentioned obstacles to PV. In our research study, among all the included participants (n=412), the majority (60.4%) of HCPs had never obtained training on PV. Poor knowledge, positive attitudes, and poor practices were found in 51.9%, 71.1%, and 92.5% of HCPs, respectively. Lack of training and the profession of the HCPs were predictors of poor ADR reporting (p < 0.05). A significant statistical difference (p < 0.05) was also observed between HCPs and KAP scores. The main obstacles that were expected to deter HCPs from reporting ADRs were a heavier workload (63.8%), the belief that a single report of ADR has no impact (63.6%), and an absence of a professional environment (51.9%). Our systematic review identified a significant KAP gap in Türkiye toward PV activities. Similarly, our research study findings showed that most HCPs had poor knowledge and practice but had a positive attitude regarding PV and reporting of ADRs. Barriers to ADR under-reporting were also identified. The development of a compulsory unified PV education intervention for future HCPs to rationally report drug-related ADR is critical for a better healthcare system.
Benzer Tezler
- Kahramanmaraş ilinde çalışan eczacıların farmakovijilans konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi
The knowledge and attitude of pharmacists toward pharmacovigilance in Kahramanmaras
ALGÜL DİLARA DOKUMACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eczacılık ve FarmakolojiÇukurova ÜniversitesiTıbbi Farmakoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF KARATAŞ
- Eczacıların farmakovijilans ile ilgili bilgi düzeyi, tutum ve davranışlarının ölçümlenmesi ve bildirim etkinliğinin arttırılmasına yönelik çalışmalar
Studies on the measurement of pharmacovigilance knowledge, attitude and behavior among pharmacists and increasing reporting effectiveness
GİZEM OTLATICI
Doktora
Türkçe
2022
Eczacılık ve FarmakolojiBiruni ÜniversitesiFarmasötik Kimya Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM SERKAN AVŞAR
- Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı kliniğinde farmakovijilans çalışması
Pharmacovigilance study in infectious diseases clinic of Cerrahpasa Medical Faculty
BERNA KARAİSMAİLOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Eczacılık ve Farmakolojiİstanbul ÜniversitesiEnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEŞE SALTOĞLU
- Sağlık çalısanlarında farmakovijilans farkındalığı
Pharmacovigilance awareness in healthcare professionals
EMİNE DEFNE ARAL KARAKULAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eczacılık ve FarmakolojiSelçuk ÜniversitesiTıbbi Farmakoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLAGU BARIŞKANER
- Sağlık hukuku açısından farmakovijilans sistemi
Pharmacovigilance system in terms of health law
DİCLE GENÇOSMANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Hukukİstanbul Medipol ÜniversitesiSağlık Hukuku Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN Z. OMURTAG