Türkiye'de din ve siyaset ekseninde kadın hareketleri: Kadın ve demokrasi derneği (KADEM) örneği
Women's movements on the axis of religion and politics in Turkey: The case of the women and democracy association (KADEM)
- Tez No: 834717
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HİCRET KİRAZ TOPRAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Sosyoloji, Religion, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi
- Enstitü: İslami Araştırmalar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 159
Özet
Modern dünyada bir toplumsal hareket formu olan kadın hareketleri 18. yüzyıldan 1960'lara dek kadınların eşit hak talebiyle örgütlenmiş ve siyasal alanda çeşitli kazanımlar elde etmiştir.1960'lı yıllara gelindiğinde kadınların yeni hakların gündelik hayatta karşılık bulmadığını fark etmesi sosyopolitik ve sosyokültürel alanlarda dönüşüm yaşanmasını gerekli kılmıştır. Böylece yeni toplumsal hareket teorilerinin ifade ettiği gibi kadınlar toplumsal alanın aktif aktörleri olarak kimlik savaşı vermeye başlamıştır. Fakat dönemin kadınları çeşitli yönlerden eleştirilmişlerdir ve bu eleştiriler postmodern teorilerle birleştiğinde farklı kadın hareketleri ortaya çıkmıştır. Dünyada kadın hareketlerinin seyri böyle bir arka plana sahipken Türkiye'de ise benzer durumlar farklı tarihlerde farklı şekillerde yaşanmıştır. Osmanlı'nın son dönemlerinden 1970'lere değin geçen dönemde kadınlar başta Batıcılık, Osmanlıcılık ve Milliyetçilik ideolojilerinin stereotipleriyle mücadele etmiştir. Ardından 1970'li yıllarda sol gruplar içinde anti feminist bir kimlikle kadın hareketleri ortaya çıkmıştır. 1980'li yıllarda ise Türkiye'de 2. dalga feminizmin esintileri ile radikal ve heyecanlı feminist gruplar ortaya çıkmıştır. 1990'lara gelindiğinde kadın hareketlerinde çeşitlenmeler meydana gelmiştir. Bu çeşitlerden biri de Müslüman kadın hareketleridir. Türkiye'deki Müslüman kadınlar din, siyaset ve feminizmle ilişkisi bakımından farklı dönemlerden geçerek dönüşmüştür. Dönüşümün son ayağını kadının insan hakları söyleminin yükseldiği 2000'li yıllar oluşturur. 2000'li yılların çeşitli söylemleri içinde kendine yer edinmeye çalışan ve kadının insan haklarını önceleyen kadın örgütlerinden biri Kadın ve Demokrasi Derneği (KADEM)'dir. Dernek feminist literatürün bazı kavramlarını ve Türk örf ve geleneklerinin bazı değerlerini dini söylemlerle harmanlayarak oluşturduğu eklektik bir söylem içinde Müslüman Türk kadınının sesi olmaya çalışmaktadır. Bununla beraber KADEM'in eklektik yapısı ve yakın durduğu siyasal-ideolojik ve dini zemin tartışmalara sebep olmaktadır. Bu çalışmada Türkiye'deki kadın hareketlerinin din ve siyaset konusuyla yakından ilişkili olduğu ön görüsüyle bu yakın ilişkiyi ortaya koymada en güncel ve özgül örneklerden biri olan KADEM'i doküman ve söylem analizine tabii tuttuk. Böylece Türkiye'deki siyaset, kadın ve din ilişkisine dair genel bir perspektif sunmaya çalıştık.
Özet (Çeviri)
Women's movements, a form of social movement in the modern world, were organized from the 18th century to the 1960s with the demand for equal rights for women and achieved various gains in the political sphere. By the 1960s, women's realization that new rights did not find a response in daily life necessitated a transformation in sociopolitical and sociocultural spheres. Thus, as new social movement theories suggest, women began to fight for their identity as active actors in the social sphere. However, the women of the period were criticized in various ways, and when these criticisms were combined with postmodern theories, different women's movements emerged. While the course of women's movements in the world has such a background, similar situations have been experienced in Turkey in different ways at different dates. From the late Ottoman period to the 1970s, women struggled against the stereotypes of the ideologies of Westernism, Ottomanism and Nationalism. Then, in the 1970s, women's movements emerged within leftist groups with an anti-feminist identity. In the 1980s, radical and enthusiastic feminist groups emerged in Turkey with the inspiration of 2nd wave feminism. In the 1990s, women's movements diversified. One of these diversifications is the Muslim women's movement. Muslim women in Turkey have transformed through different periods in terms of their relationship with religion, politics and feminism. The last leg of the transformation is the 2000s, when the discourse on women's human rights was on the rise. One of the women's organizations that prioritized women's human rights and tried to gain a place in various discourses of the 2000s is the Association for Women and Democracy (KADEM). The association tries to be the voice of Muslim Turkish women in an eclectic discourse that blends some concepts of feminist literature and some values of Turkish customs and traditions with religious discourses. However, KADEM's eclectic structure and the political-ideological and religious background it stands close to cause controversy. In this study, with the assumption that women's movements in Turkey are closely related to religion and politics, we subjected KADEM, which is one of the most recent and specific examples in revealing this close relationship, to document and discourse analysis. Thus, we tried to present a general perspective on the relationship between politics, women and religion in Turkey.
Benzer Tezler
- Türkiye Cumhuriyeti'nde müzik kurumlaşması ve kültürel kimlik değişimi
Musical institutionalization and cultural identity change in Turkish Republic
GÜRSEL YURTSEVEN
Doktora
Türkçe
2018
MüzikYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURAN SAĞER
- 1980-2000 arası Türkiye'de sosyolojinin gündemleri ve oluşum dinamikleri
Discussions and formation dynamics of sociology in Turkey between 1980–2000
MUHAMMED SALİM DANIŞ
Doktora
Türkçe
2021
SosyolojiAfyon Kocatepe ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KARAKAŞ
- Türkiye'de din ve siyaset ekseninde bir parti incelemesi: Milli Nizam Partisi
The axis of religion and politics in Turkey in terms of political parties: National Order Party
ASLIHAN ÖZLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEM KARAKILIÇ
ÖĞR. GÖR. ÇAĞLAR EZİKOĞLU
- İslami marş ve ezgilerde araçsallaşma sorunu
The problem of the instrumentalization of the Islamic marches and melodies
SÜMEYYE AYDIN
Doktora
Türkçe
2019
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERKAN PERŞEMBE