Sıcak hava dalgalarının insan sağlığına etkileri
The effects of heatwaves on human health
- Tez No: 835003
- Danışmanlar: PROF. DR. BÜLENT OKTAY AKKOYUNLU, DOÇ. DR. HAKKI BALTACI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Sağlığı, Meteoroloji, Public Health, Meteorology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İş Güvenliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İş Güvenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
Bu çalışmada Türkiye'de Sıcak Hava Dalgalarının (SHD) sayısındaki ve süresindeki uzun vadeli değişimleri incelenmiş ve bu sonuçlar kullanılarak SHD'lerin insan sağlığı üzerindeki etkilileri analiz edilmiştir. Öncelikle Türkiye'de meydana gelen SHD'lerin sayıları ve süreleri ile SHD'lerin sayılarını ve sürelerini kontrol eden sinoptik mekanizmalar birlikte incelemiştir. Bu amaçla 1960-2019 dönemi için Türkiye geneline homojen dağılmış 94 meteoroloji istasyonunun günlük maksimum sıcaklık (Tmax) kayıtları alınarak her yılın Mayıs-Eylül ayları arası analizler için kullanılmıştır. Sıcak hava dalgaları, günlük maksimum sıcaklıkların %90 dilimin üzerinde bulunan ve en az üç gün ve daha fazla devam eden sıcaklıklar olarak tanımlanmıştır. Bu tanım kullanılarak yapılan analiz sonuçlarına göre, SHD'lerin sayısında ve süresinde en fazla artışın son on yılda (2010-2019) meydana geldiği belirlenmiştir. SHD sayısındaki en fazla artış, Türkiye'nin kıyı bölgelerinde (sırasıyla 0,54, 0,46 ve 0,44 SHD sayısı/on yıl ile Marmara, Ege ve Karadeniz bölgeleri) bulunmuştur. Özellikle Ege Bölgesi'nde, Asya yaz musonunun Orta Anadolu'ya kadar yayılması ve buna bağlı olarak doğudan gelen 850-hPa seviyesindeki (22ºC) yüksek sıcaklıklara sahip karasal yüzey rüzgârlarının Kuzey Afrika'dan Türkiye'nin batısına doğru uzandığı belirlenmiştir. Bu durum bulut örtüsünde anormal düşüşlere (uzun vadeli ortalamaya göre %70 azalma) neden olduğu için çok sayıda sıcak hava dalgası meydana gelmesine neden olmaktadır. Öte yandan, özellikle son yirmi yılda (2000-2019) Karadeniz üzerinde yer alan istasyonlarda SHD sürelerindeki artışlar meydana geldiği belirlenmiştir. Asya yaz musonunun Türkiye'nin kuzeydoğusuna doğru hareket etmesi, Karadeniz kıyılarına uzanan 850 hPa'da 18-22ºC aralığındaki sıcaklık bantları ve 500 hPa'da batı rüzgârlar, SHD sürelerinin uzamasına neden olan ana sinoptik koşullar olarak belirlenmiştir. Sıcak Hava Dalgaları (SHD) insan sağlığını olumsuz olarak etkileyen en önemli atmosferik olaylardan bir tanesidir. Bu nedenle bu çalışmada sıcaklık –sağlık ilişkisi de araştırılmıştır. Yapılan çalışmada SHD'lerin insan sağlığına etkilerini incelemek için Türkiye'nin en kuzeybatısında ve en güney batısında yer alan Edirne ili ile Fethiye seçilmiştir. Türkiye'nin Akdeniz bölgesi SHD'lerin sayısında en çok artışın meydana geldiği bölgelerden biri olduğu için, çalışma alanından biri olarak Fethiye seçilmiştir. Bu amaçla Fethiye'de 2019 yıllının 1 Mayıs-30 Eylül tarihleri arasında meydana gelen SHD'lerin insan sağlığına etkileri incelenmiştir. Yapılan çalışmada SHD'ler, günlük maksimum sıcaklıkların %90'lık eşik değerinin üzerinde art arda en az 3 gün veya daha fazla devam eden sıcaklıklar tanımlanmıştır. Bu tanım kullanılarak 2019 yılında uzunlukları sırasıyla 6, 7 ve 5 gün olan toplam 3 SHD (SHD 1, SHD 2 ve SHD 3) tespit edilmiştir. Bu SHD'lere, bitimlerinden itibaren üçer günlük gecikmeler eklenmiştir ve uzunlukları sırasıyla 9, 10 ve 8 gün olmuştur. İstatistiksel analizlerde logaritmik Z testi yöntemi kullanılarak 3 gün gecikmeli SHD günlerindeki hastane verileri ile referans günlerindeki hastane verileri karşılaştırılmıştır. Referans verileri olarak 2014-2018 yılları arasındaki 5 yılın 1 Mayıs-30 Eylül tarihleri arasındaki hastane verileri kullanılmıştır. Sonuç olarak 2019 yılında meydana gelen 3 SHD'de, hastane başvurularında SHD 1, SHD 2 ve SHD 3'te elde edilen Risk oran (RR) değerleri ve anlamlılıkları sırasıyla 1.09 (95% CI: 1.06-1.12), 1.11 (95% CI: 1.08-1.14) ve 1.13 (95% CI: 1.09-1.16), (p65 olmak üzere üç gruba ayrılmıştır. Yapılan analizler sonucunda en fazla artışın çocuk (
Özet (Çeviri)
In this study, firstly, the long-term changes in the number and duration of Heat Waves (HWs) in Turkey were examined and then using these results, the effects of HWs on human health were analyzed. This study firstly, investigates the frequency distribution and magnitude changes of heat waves (HWs) together with their controlling synoptic mechanisms for Turkey. For this purpose, daily maximum temperature (Tmax) records of 94 meteorological stations, which are homogenously distributed over Turkey, are used for the period 1960-2019. Tmax above the 90th percentile and at least three consecutive days are used to define heat wave (TmaxHW) for the warm period (May—September) of a year. According to the main results, total numbers of HWs are in increasing mode in Turkey, with the highest frequency in the last decade (2010-2019). The maximum increase in the number of HWs (NHWs) is shown in the coastal areas (Marmara, Aegean and Black Sea regions with 0.54, 0.46, and 0.44 NHWs/decade, respectively) of Turkey. For Aegean region, extension of Asiatic summer monsoon low to the central Anatolia and associated easterly terrestrial surface winds, high temperature gradients at 850-hPa (22ºC), a mid-level ridge extension from northern Africa to the western Turkey and related abnormal decreases in cloud cover (70% decrement when compared to long-term means) are the main reasons causing high number of heat wave events. On the other hand, the increase in HW duration is greater at the stations located over Black Sea, especially in the last two decades (2000-2019). Moving of deeper Asiatic summer monsoon low to the northeastern of Turkey, temperature advection (18-22ºC at 850-hPa) across the Black Sea coast and western winds at 500-hPa are shown as the main synoptic conditions controlling the duration of HWs in the Black Sea region of Turkey. The results could become a useful tool for weather forecasters in order to better predict the occurrence of HWs. Heatwaves (HWs) are one of the most important atmospheric events that negatively affect human health. In recent years, there have been many studies investigating the negative effects of HWs on human health in different parts of the world. In this study, HWs which occurred between 1 May and 30 September 2019 in Fethiye Province, located in southwestern Turkey, were investigated for their effects on human health. In the study, daily maximum temperatures were used for the definition of HWs, and temperatures that continued for at least 3 consecutive days or more at the 90% threshold value were considered HWs. Using this definition, a total of 3 HWs (HW 1, HW 2, and HW 3) with lengths of 6, 7, and 5 days, respectively, were identified in 2019. Three lag days were added to the end of these HWs, and their lengths were 9, 10, and 8 days, respectively. In statistical analyses, hospital data recorded on HWs days (including the 3 lag days) on reference days were compared using the logarithmic Z test method. Hospital data between May 1st and September 30th in the 5 years between 2014 and 2018 were used as reference data. As a result, in the 3 HWs that occurred in 2019, the relative risk (RR) values and their confidence intervals in HW 1, HW 2, and HW 3 at hospital admissions were 1.09 (95% CI: 1.06–1.12), 1.11 (95% CI: 1.08–1.14), and 1.13 (95% CI: 1.09–1.16), (p65. As a result of the analysis, the highest increase was observed in patients
Benzer Tezler
- İklim değişikliğine uyum kapsamında kentsel ısı zarar görebilirliğinin çok boyutlu değerlendirilmesi: Antalya örneği
Multiscale determination urban heat vulnerability within the scope of adaptation to climate change: Antalya case
ELİF AKBABA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Şehircilik ve Bölge PlanlamaGazi ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. ÜLKÜ YÜKSEL
- Kamusal açık alanlarda değişen mikro iklim koşulları ve dış mekân termal konfor: Taksim Meydanı ve Gezi Parkı örnekleri
Changing microclimatic conditions and outdoor thermal comfort in public open spaces: Examples of Taksim Square and gezi park
EDA HAFIZOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLDEN DEMET ORUÇ ERTEKİN
- A new definition of heat waves under climate change
İklim değişikliği altında sıcak hava dalgalarının yeni tanımı
CEMRE KASSARA
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Çevre MühendisliğiBoğaziçi ÜniversitesiHesaplamalı Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. MEHMET LEVENT KURNAZ
- A new approach to guide early stages of building design to improve passive performance through the time-based thermal resilience metrics
Binaların erken tasarım aşamasında pasif performansını zamana dayalı termal direnç ölçevlerine göre artırmak için yeni bir yaklaşım
AYLİN ÖZKAN
Doktora
İngilizce
2018
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ZERRİN YILMAZ
PROF. DR. TED KESIK
- Sıcaklık verilerindeki kırılma tarihleriyle iklim indekslerinin ilişkisi
Relationship between homogeneity breaking points in temperatures and climate index
MESUT DEMİRCAN