İlkokul fen bilimleri ders kitaplarında kullanılan analojilerin betimlenmesi ve sınıf öğretmenlerinin analojilerin kullanımına ilişkin görüş ve önerileri
Description of analogies used in primary school science lessonbooks and opinions and suggestions of class teachers on the use of analogies
- Tez No: 835333
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CANAY PEKBAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
Öğrenmenin aktif biçimde gerçekleşmesi, öğrenen kişinin bilgiyi anlamlandırabilmesiyle yakından ilişkilidir. Bilginin anlamlandırılabilmesi için anlaşılabilir, hatırlanabilir ve eski bilgilerle arasında ilişki kurulabilir olması gerekmektedir. Fen Bilimleri derslerinde soyut kavramların fazla olması somut işlem döneminde olan ilkokul öğrencilerinin fen kavramlarını anlamasını zorlaştırmaktadır. Günümüzde soyut kavramların öğretimi geleneksel yaklaşımlarla çok etkili olamayacağından fen öğretiminde farklı yaklaşımlar kullanılmaktadır. Öğrencilerin özellikle soyut kavramları anlamlandırmalarını sağlayan bu yaklaşımlardan biri de analojilerle fen öğretimidir. Bu anlamda analojiler, bireylerin sahip oldukları ön bilgilerle edinecekleri yeni bilgiler arasında ilişki kurmayı sağlaması ve geleneksel yöntemlerden farklı olarak yeni bir anlayışı ortaya koyması açısından önemlidir. Analojilerden yararlanılarak uygulanan fen öğretimi, fen konularının anlaşılmasını oldukça kolaylaştırmaktadır. Öyle ki öğretmenler analojilerin nasıl kullanılması gerektiği ile ilgili bilgi sahibi olmayabilirler. Bu noktada öğretmenlerin sıklıkla kullandıkları ders kitapları onlara rehber olma konusunda birincil kaynaktır. Analojilerin ders kitaplarında nasıl kullanıldığının tespit edilmesi kadar bunların etkin kullanımına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesi de fen öğretimi açısından önemli bir durumdur. Bu araştırma, ilkokul Fen Bilimleri ders kitaplarında bulunan analojilerin tespit edilerek nasıl kullanıldığını incelemeyi; analojilerin fen öğretiminde kullanımına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerini ve önerilerini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda çalışmada temel nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışmada ders kitaplarında yer alan analojilerle ilgili mevcut durumu ortaya çıkarmak için veri kaynağı olarak Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ilkokullarda okutulan 3. ve 4. sınıf Fen Bilimleri ders kitapları kullanılmıştır. Ayrıca araştırmaya gönüllü olarak katılan dört sınıf öğretmeni araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. Söz konusu çalışma grubunu seçmek için nitel araştırmalarda kullanılan ölçüt ve kolay ulaşılabilir örnekleme tekniğinden yararlanılmıştır. Ders kitaplarında bulunan analojilerin durumunu ortaya çıkarmak için kullanılan“ders kitapları inceleme formları”ve sınıf öğretmenlerinin analojilerin kullanımına dair görüşlerini tespit etmek amacıyla kullanılan“yarı yapılandırılmış görüşme formları”bu araştırmanın veri toplama araçlarını oluşturmaktadır. Araştırmanın sonuçlarına ulaşmak için Milli Eğitim Bakanlığının ilkokullarda kullanılmasına onay verdiği iki farklı yayınevine ait dört adet Fen Bilimleri ders kitabı incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda üçüncü sınıf ders kitaplarında 24 analoji, dördüncü sınıf ders kitaplarında 17 analoji olmak üzere ilkokul Fen Bilimleri ders kitaplarında kullanılan toplam analoji miktarının 41 olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca Fen Bilimleri ders kitaplarında yer alan analojilerin öğrenme alanlarına homojen olarak dağılmadığı, nicelik ve nitelik açısından yeterli düzeyde olmadığı ve ağırlıklı olarak“öğretmen merkezli analojiler”türünde analojilerin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Analojilerin etkin kullanımına dair sınıf öğretmenlerinin büyük çoğunluğu İlkokul Fen Bilimleri ders kitaplarında mevcut olan sözel-resimsel, soyut kavramları somutlaştıran, öğrenci merkezli analoji çeşitlerinin yetersiz olduğunu belirtmiş ve analojilerin sınırlılıklarının açıklanmadığını, zenginleştirilmiş veya genişletilmiş analojilere yer verilmediğini, analog açıklanmasının yapılmadığını, analojilerde benzeyen-benzemeyen özelliklerin tespit edilmediğini ifade etmişlerdir. Araştırmaya katılan öğretmenler, Fen Bilimleri öğretimi kapsamında analojilerle ilgili farkındalığın artırılması ve analoji kullanımının teşvik edilmesi amacıyla;“hazırlanan ders kitaplarında daha fazla miktarda analoji çeşidine yer verilebileceği, analojilerin oluşturulması ve kullanılmasıyla ilgili yardımcı kılavuz kitaplar düzenlenebileceği, ders kitaplarında kullanılan analojilerin görsel ve sınırlı yönleri ile birlikte verilerek zenginleştirilebileceği, analojilerin kullanımı konularında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hizmet içi seminerler verilebileceği”şeklinde önerilerde bulunmuşlardır.
Özet (Çeviri)
Active learning is closely related to the learner's ability to make sense of information. In order for information to be meaningful, it must be understandable, memorable, and related to previous information. Presence of too many abstract concepts in science lessons makes it difficult to understand science concepts for primary school students who are in the concrete operational stage. Today, different approaches are used in science teaching, since the teaching of abstract concepts cannot be very effective with traditional approaches. One of these approaches, which allow students to make sense of abstract concepts, is teaching science by analogy. In this sense, analogies are important in terms of enabling individuals to establish a relationship between the prior knowledge they have and the new knowledge they will acquire, and to reveal a new understanding that is different from traditional methods. Science teaching, which is applied by using analogies, makes it very easy to understand science subjects. However, teachers may not have knowledge about how to use analogies. At this point, the textbooks that teachers often use are the primary sources as guide for them. Determining the opinions of primary school teachers about their effective use as well as determining how analogies are used in textbooks is also important in terms of science teaching. This research is aimed to examine how the analogies are used by identifying them used in which primary school 3rd and 4th grade science textbooks and to determine the opinions and suggestions of primary school teachers regarding the usage of analogies in science teaching. In this context, basic qualitative research method was used in the study. In this study, 3rd and 4th grade science textbooks taught in primary schools affiliated to the Ministry of National Education were used as data sources to reveal the current situation regarding the analogies in the textbooks. In addition, four primary school teachers who voluntarily participated in the research constituted of the study group. In order to select the study group, the criteria that are used in qualitative researches and the easily accessible sampling technique were used. The“textbook review forms”used to reveal the status of analogies in the textbooks and the“interview forms”used to determine the opinions of primary school teachers on the use of analogies were the data collection tools of this research. To reach the results of the research, four Science textbooks belonging to two different publishing houses approved by the Ministry of National Education for use in primary schools were examined. As a result of the research, it was determined that the total amount of analogies used in primary school Science textbooks was 41, including 24 analogies in the third grade textbooks and 17 analogies in the fourth grade textbooks. In addition, it was concluded that the analogies in the Science textbooks were not distributed homogeneously across the learning areas, were not at a sufficient level in terms of quantity and quality, and were predominantly of the“teacher-centered analogies”type. Regarding the effective use of analogies, the majority of classroom teachers stated that the verbal-pictorial, student-centered analogy types that embody abstract concepts in the primary school science textbooks are insufficient, and that the limitations of analogies are not explained, enriched or expanded analogies are not included, analogue explanations are not made, similar-dissimilar differences in analogies are not explained. They stated that the features were not detected. Teachers participating in the research, in order to raise awareness about analogies and encourage the use of analogies within the scope of science teaching; They made suggestions such as“more types of analogies can be included in the prepared textbooks, auxiliary guidebooks can be prepared on the creation and use of analogies, the analogies used in the textbooks can be enriched by giving them visual and limited aspects, and in-service seminars can be given by the Ministry of National Education on the use of analogies.”
Benzer Tezler
- 3., 4. ve 7. sınıf Fen Bilimleri ders kitaplarındaki metafor ve analojilerin tespiti ve kullanılabilirliğine yönelik öğretmen görüşleri
Teachers' opinions on the detection and usability of metaphors and analogies in 3rd, 4th, and 7th grade science textbooks
ZELİHA KARABULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH AYDIN
- İlkokul Fen Bilimleri ders kitabındaki ünite değerlendirme sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisinin bilişsel süreç boyutu, soru türleri ve konu alanlarına göre incelenmesi
Investigation of Primary School Science textbook unit evaluation questions according to Revised Bloom's Taxonomy cognitive process dimension question types and subject areas
BURCU DEMİRÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İHSAN SEYİT ERTEM
- Temel eğitim programları ve ders kitaplarının dijital okuryazarlık bağlamında incelenmesi
Investigation of primary education curricula and textbooks in the context of digital literacy
NİLGÜN ALTUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLGÜN ALPAN
- İlkokul ve ortaokul fen bilimleri dersi 'Madde ve doğası' konu alanı üniteleri ile lise kimya ders kitaplarının Terim Frekansı-Ters Doküman Frekansı (TF-IDF) analizleri
Term Frequeney-Inverse Document Frequency (TF-IDF) analysis of primary and secondary school science course 'Matter and its nature' subject area units and high school chemistry textbooks
MAKBULE BEGÜM DÜZGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET YAVUZ
- İlkokul 3.ve 4. sınıf fen bilimleri ders kitaplarında yer alan etkinliklerin bilimsel süreç becerileri açısından incelenmesi
Assessing the activities in the science textbooks for the 3rd and 4th grades of primary schools in therms of scientific process skills
AYCAN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAğrı İbrahim Çeçen ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PINAR URAL KELEŞ