Sivil havacılıkta bilişim teknolojilerinin pilot profiline etkileri
The impacts of information technologies on pilot profile in civil aviation
- Tez No: 835862
- Danışmanlar: PROF. DR. FATİH RUKANCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bilgi ve Belge Yönetimi, Information and Records Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 213
Özet
Sivil havacılık sektörü, dünya genelinde faaliyetlerini bir asırdan fazla süredir kümülatif olarak arttırmaktadır. İkinci Dünya Savaşı ve sonrasında yapılan yatırımlar ve teknolojik atılımlar sayesinde uçaklarda kokpit ve bilgi yönetim sistemleri geliştirilmiş, hava/yer iletişim sistemleri güçlendirilmiş, bilgi kaynaklarına erişim ve karar alma süreçlerinde misenformasyon ve dezenformasyon riskleri ortadan kaldırılmıştır. Bununla birlikte uçakların sürati, menzili, boyutları, yolcu kapasiteleri ve kalite standartları arttırılmış ve güvenlik parametreleri iyileştirilmiştir. Günümüzde sivil havacılık özellikle sürat, emniyet, zaman avantajı gibi nedenlerle ön plana çıkmış, küresel ölçekte kullanımı yaygınlaşmıştır. Ayrıca küreselleşme olgusu ve artan rekabet yoğunluğuna bağlı olarak görece ekonomik bir ulaşım seçeneği haline gelmiştir. Pilot geçmişte olduğu gibi günümüzde de uçuş operasyonlarının temel aktörü durumundadır. Pilotların uçuşun tüm safhalarında ihtiyaç duydukları bilgilere bilişim teknolojileri ve otomasyona dayalı kokpit sistemleri vasıtasıyla doğru, kesintisiz ve gerçek zamanlı olarak ulaşabilmesi güvenlik-maliyet-zaman üçgeninde optimizasyon sağlanması amacıyla tartışılmaz bir gerekliliktir. Diğer taraftan özellikle tecrübeli kaptan pilotların binlerce saatlik uçuş tecrübesi, bilgi ve birikimleri sonucu sahip oldukları açık/örtük bilgileri uçaktaki otomasyona dayalı sistemlerden elde edilen bilgilerle bir bütün halinde değerlendirerek en hızlı ve doğru kararları almaları gerekmektedir. Pilotların sahip oldukları örtük bilgilerin ise kurumsal hafızaya katma değer sağlayacak şekilde açık bilgiye dönüştürülmesi, kayıt altına alınması ve bu sayede gelecekteki uçuş operasyonlarının daha güvenli ve yüksek standartlarda sürdürülmesi hedeflenmelidir. Yıllar içerisinde teknolojik gelişmelere paralel olarak uçuşta yer alan personel sayısı, pilotların görev fonksiyonları, kokpit iş yükü, ihtiyaç duyulan bilgi kaynakları ve türleri değişime uğramıştır. Gelecekte bilişim teknolojilerindeki gelişmelere ilave olarak yapay zekâ teknolojilerinin de artan etkisiyle uçuş operasyonlarındaki karar alma süreçlerinde otomasyon sistemlerinin daha fazla ön planda olacağı ve geleceğin sivil havacılık sektöründe köklü değişiklikleri beraberinde getirebileceği öngörülmektedir. Bu kapsamda, gelecekte geliştirilen farklı uçuş konseptleri doğrultusunda pilotun uçuş operasyonlarındaki rolünde, görev tanım ve fonksiyonlarında önemli değişimler olabileceği değerlendirilmektedir. Pilotlar açısından değişmeyecek temel unsurların başında ise yaşam boyu öğrenme gereksinimi gelmektedir. Havacılık sektörünün doğası gereği dinamik yapısı, bilginin değişim hızı, operasyonel ihtiyaçlar doğrultusunda pilotların uçak tip değişiklikleri, kokpit ve diğer uçak sistemlerindeki gelişmeler pilotları sürekli olarak bilgi arama davranışına yöneltmektedir. Pilotlar bilgi gereksinimleri doğrultusunda doğru ve güvenilir bilgi kaynaklarına hızla erişerek bilgilerini güncel tutmaktadır. Bu noktadan hareketle çalışmada“Pilotların bilişim teknolojilerini ve otomasyona dayalı kokpit sistemlerini kullanarak gerçek zamanlı bilgiye erişebilmeleri, bu bilgileri sahip oldukları açık/örtük bilgilerle bir bütün halinde değerlendirerek uçuş emniyetine katkı sağlamasının yanısıra pilotun gelecekteki rolü, görev tanım ve fonksiyonlarını da önemli ölçüde etkileyecektir.”varsayımı oluşturulmuştur. Araştırmada kuramsal altyapının oluşturulması maksadıyla literatür taraması yapılmıştır. Bu aşamada sivil havacılıkta dünya ve Türkiye genelindeki tarihsel süreçlere, sivil havacılık sektöründeki gelişmelere, bilişim teknolojileri temelli kokpit sistemlerine ve pilotların gereksinim duyduğu bilgi kaynaklarına yer verilmiştir. Araştırmada katılımcılarla gerçekleştirilen yapılandırılmış görüşmelerden elde edilen bilgi ve veriler analiz edilerek değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bilgi ve veriler doğrultusunda pilot temelli bir bilgi yönetim model önerisi oluşturulmuş ve varsayım doğrulanmıştır.
Özet (Çeviri)
The civil aviation sector has been cumulatively increasing its activities around the world for more than a century. Investments and technological advancements during and after the Second World War facilitated the development of cockpit and knowledge management systems in aircraft, strengthened air/ground communication systems and eradicated the risks of misinformation and disinformation in decision-making processes. Furthermore, aircraft have witnessed significant improvements in speed, range, size, passenger capacities, quality standards and safety parameters. Today, civil aviation has emerged as a prominent mode of transportation, driven by factors such as speed, safety and time advantages, leading to its widespread global use. Furthermore, the phenomenon of globalization and increased competition has rendered it a relatively economical transportation option. Pilots continue to play a central role in flight operations, as they have done in the past. Ensuring accurate, uninterrupted and real-time access to essential information throughout the flight using information technologies and automated cockpit systems is an indisputable necessity to optimize the safety-cost-time triangle. In addition, experienced captain pilots skillfully leverage their extensive flight experience, knowledge, and expertise, adeptly evaluating both explicit and tacit knowledge while integrating data from the aircraft's automated systems. This allows them to make prompt and precise decisions. Moreover, the process of converting pilots' tacit knowledge into explicit knowledge, contributing to the institutional memory and recording it, holds the potential to enhance safety and uphold high standards in future flight operations. Over the years, technological advancements have led to changes in various aspects of flight operations, including the number of personnel involved, pilot's job functions, cockpit workload, and required knowledge sources. In the future, as artificial intelligence technologies continue to advance alongside information technology, automation systems are expected to play an increasingly prominent role in decision-making processes during flight operations, potentially bringing about fundamental changes in the future of the civil aviation sector. In this context, significant alterations to the pilot's role, job description and functions are being evaluated based on different flight concepts developed for the future. One fundamental element that will remain constant for pilots is the necessity for lifelong learning. The dynamic nature of the aviation sector, the rapid pace of information change, evolving aircraft types to meet operational needs and advancements in cockpit and other aircraft systems drive pilots to continuously seek information. Pilots swiftly access accurate and reliable sources to keep their knowledge up-to-date and in line with their information requirements. Building on these points, the assumption of this study is that“Pilot's ability to access to real-time knowledge by using cockpit systems based on information technologies and automation systems, and evaluating this knowledge they possess with explicit/tacit knowledge as a whole, apart from contributing to flight safety, will affect dramatically the pilot's future role, task description and functions”has been made. To establish the theoretical background for the study, a literature review was conducted, encompassing historical processes in civil aviation worldwide and in Türkiye, developments in the civil aviation sector, information technology-based cockpit systems and the information sources essential for pilots. The information and data obtained from structured interviews conducted with participants were analyzed and evaluated during the research process. Based on the information and data gathered from the research, a pilot-centered knowledge management model proposal was developed and the assumption was confirmed.
Benzer Tezler
- Akıllı uçuş haritaları yönetim sistemi tasarımı: II. faz geliş ve yaklaşma haritalarının üretimi ve standartlaştırılması
Smart aeronautical chart management system design: 2nd phase arrival and approach chart production and standardization
YUSUF CELİL KONAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAHMİ NURHAN ÇELİK
- İnsansız hava araçlarının hesaplamalı akışkanlar dinamiği ile analizi
Computational fluid dynamics analysis of unmanned aerial vehicles
BERKAY ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Havacılık MühendisliğiMarmara ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ATMACA
- Otomatik bağımlı gözetim-yayını güvenlik analizi
Automatic dependent surveillance-broadcast security analysis
EREN KOCAAĞA
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Savunma ve Savunma Teknolojileriİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgi Güvenliği Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMED OĞUZHAN KÜLEKCİ
- Havacılık sektöründe bilgi teknolojileri uygulamaları ve bilgi güvenliği inceleme detayı: Yer hizmetleri (Ground handling)
Information technology applications and information security in aviation sector review detail: Ground handling
FATİH YILMAZ AKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sivil Havacılıkİstanbul Bilgi ÜniversitesiBilişim ve Teknoloji Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET BEDİİ KAYA
- Factors affecting user behavioral intention to adopt self-service kiosks in airports: A structural equation modeling (SEM) approach
Havaalanlarında self servis kiosklarını benimsemeye yönelik kullanıcı davranışsal niyetini etkileyen faktörler: Yapısal eşitlik modellemesi (YM) yaklaşımı
MISAGH HAJI AMIRI
Doktora
İngilizce
2024
Sivil Havacılıkİbn Haldun Üniversitesiİşletme (İngilizce) Ana Bilim Dalı
PROF. ALİ OSMAN KUŞAKCI