Yapay zekâ tabanlı otonom sistemlerde ayrımcılık sorunu
Discrimination in AI based autonomous systems
- Tez No: 835874
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEHRA BAŞER DOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bahçeşehir Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bilişim Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Yapay zekâ yaşadığımız çağın en önemli aktörlerinden biri haline gelmiştir. Otonom sistemler her gün kimin işe alınacağı, bankadan kimin ne kadar kredi alacağı, suç işleme konusunda kimin ne kadar tehlikeli olduğu ve hastaya hangi tedavi yönetimin uygulanacağı gibi hayati konularda kararlar vermektedir. Bugüne kadar yapılan çalışmalar çoğunlukla yapay zekanın bir bilince sahip olup olamayacağı, hukuki veya cezai sorumluluğunun gündeme gelip gelemeyeceği veya bir kişiliğe sahip olup olamayacağı hususları üzerinde yoğunlaşmış olsa da otonom karar veren sistemler, yarattıkları önyargı ve ayrımcılık sebebiyle hali hazırda insanların temel hak ve özgürlüklerini birçok yönden ihlal etmektedir. Yapay zekanın her geçen gün gelişen ve değişin karmaşık yapısı, otonom sistemlerin sebep olduğu ayrımcılık sorununu önlemek için geleneksel hukuki yaklaşımlar yetersiz kalmaktadır. Bu sebeple Yapay Zekanın hukuki ve/veya cezai sorumluluğu olacak mı ya da Yapay zekâya bir hukuki kişilik atfedilecek mi gibi sorulardan önce Yapay zekâ destekli otonom sistemleri nasıl daha şeffaf ve adil hale getirilebilir sorusuna odaklanılması gerekmektedir. Bu çalışmada yapay zekâ ve onun bir alt kırılımı olan makine öğrenmesi teknolojilerinin temel yapısı ve çalışma şekli; somut örnekler üzerinden ve teknik detaylara girmeyecek şekilde irdelenecek hukuki değerlendirmelerde göz önünde bulundurulması gereken hususlar vurgulanacaktır. Daha sonra konu bağlamında ayrımcılık kavramı, ayrımcılık türleri ve ayrımcılık yasağı hukukunun arka planı ve otonom karar veren sistemlerin günlük hayatta neden olduğu ayrımcılık örnekler üzerinden ortaya koyulacaktır. Son bölümde ise otonom sistemlerin sebep olduğu ayrımcılığa karşı ulusal ve uluslararası düzeyde ve farklı hukuk dallarındaki düzenlemeler ve çözüm yolları ele alınacaktır.
Özet (Çeviri)
Artificial intelligence has emerged as one of the pivotal actors in the contemporary era. Autonomous systems are entrusted with making crucial decisions on a daily basis, ranging from the determination of employment candidates, the allocation of credit by financial institutions, the assessment of individual propensities for criminal activities, to the selection of medical treatment regimens for patients. While the majority of prior research has predominantly concentrated on inquiries regarding whether artificial intelligence can possess consciousness, whether it can be held accountable under legal or criminal law, or whether it can assume a legal person, it is presently evident that autonomous decision-making systems are, to a considerable extent, transgressing the fundamental rights and liberties of individuals due to the bias and discrimination they engender. The ever-evolving and intricate nature of artificial intelligence necessitates a focal point on the question of how artificial intelligence-supported autonomous systems can be rendered more transparent and equitable, prior to addressing inquiries concerning the potential legal and/or criminal liability of artificial intelligence or the attribution of legal personality thereto. Within the scope of this study, the fundamental structure and operational mechanisms of artificial intelligence, including its subcategory, machine learning technologies, will be scrutinized, while avoiding a deep dive into technical intricacies. This examination will be facilitated through the utilization of tangible illustrations, while underscoring the salient considerations indispensable for legal assessments. Subsequently, within the context of this subject, the concept of discrimination, its various manifestations, the historical underpinnings of anti-discrimination legal frameworks, and instances of discrimination wrought by autonomous decision-making systems in everyday life will be elucidated. Finally, the concluding section will address the regulations and remedies, both at the national and international levels and across divergent legal domains, designed to counteract discrimination stemming from autonomous systems.
Benzer Tezler
- The impact of digitalisation on company law
Dijitalleşmenin şirketler hukukuna etkisi
AYBÜKE KESKİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Hukukİstanbul Medeniyet ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MELTEM KARATEPE KAYA
- Neural network based multi-carrier receiver design and doppler estimation
Yapay sinir ağı tabanlı çok taşıyıcılı alıcı tasarımı ve doppler kestirimi
YASİN YILDIRIM
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik ÜniversitesiElektronik ve Haberleşme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN ALİ ÇIRPAN
DR. SEDAT ÖZER
- Otonom sistemler için sensör füzyon ve görsel tabanlı konumlandırma
Sensor fusion and visual-based localization for autonomous systems
ABDULLAH YUSEFI
Doktora
Türkçe
2024
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolKonya Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMİL SUNGUR
DOÇ. DR. AKİF DURDU
- Kapalı ortamlarda otonom insansız hava sistemlerinin geliştirilmesi
Development of autonomous unmanned aerial systems in indoor environments
MUHAMMET FATİH ASLAN
Doktora
Türkçe
2022
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiKonya Teknik ÜniversitesiElektrik ve Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AKİF DURDU
DOÇ. DR. KADİR SABANCI
- Türevlenebilir işleme ile kamera yeniden konumlandırma
Camera relocalization via differentiable rendering
MUHAMMED KERİM SOLMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİskenderun Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET SARIGÜL