Timurlu ve Türkmen resimlerindeki hayvan figürlerine Çin süsleme sanatının etkileri: Topkapı Sarayı ve Diez albümlerindeki örnekler üzerinden bir değerlendirme
The influences of Chinese ornamental art on animal figures in Timurid and Turkoman pictures: An evaluation of the examples in the Topkapı Palace and Diez albums
- Tez No: 836156
- Danışmanlar: PROF. DR. EMEL EMİNE DÖNMEZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 374
Özet
Birbiriyle yakından ilişkili olan Topkapı Sarayı Albümleri (H. 2152, H. 2153, H. 2160) ile günümüzde Berlin Eyalet Kütüphanesi'nde muhafaza edilen Diez Albümleri'nde Çin sanatından esintiler taşıyan hayvan figürlerini betimleyen çizim ve resimler hatırı sayılır miktardadır. Bu resimlerin çoğu 14. ve 15. yüzyıllarda Timurlu veya Türkmen atölyelerinde üretilmiş ve Yavuz Sultan Selim'in Tebriz'i ele geçirmesinden sonra Osmanlıların himayesine geçmiştir. Bu albümlerde tasvir edilen Çin mitolojisinde ve sanatlarında önemli rolü olan ejderler, zümrüdü ankalar, kilinler, deniz atları, kaplanlar, aslanlar, su kuşları ve kaplumbağalar, farklı duruş, kompozisyon ve üsluplarla gösterilmiş, resimlerde bağımsız figür veya süsleme unsuru olarak kullanılmıştır. Bu hayvan figürlerinin olası menşeilerini, kullanım amaçlarını ve gelişimlerini incelemek için, bu resimlerle Çin prototipleri arasında ve ayrıca kendi aralarında ayrıntılı karşılaştırmalara ihtiyaç vardır. Böyle bir inceleme sayesinde Timurlu ve Türkmen sanatçılarının Çin hayvan motiflerini, özellikle Çin süsleme sanatındaki hayvan figürlerini, eserlerinde ne şekilde benimsedikleri ve uyarladıkları hakkında daha iyi fikir edinme imkanı ortaya çıkmaktadır. Çin süsleme sanatından etkilenmiş hayvan figürlerine, Osmanlı sanatında, özellikle 16. yüzyılda Osmanlı saray atölyelerinde öne çıkan bir üslup haline gelen Saz Üslubu'nda da rastlanmaktadır. Osmanlı sanatlarındaki bu örnekler, 14. ve 16. yüzyıllarda Celayirli, Timurlu, Türkmen ve Safevi sanatçılarının yaptığı resimlerde bulunan hayvan figürleriyle yakından ilgilidir. Topkapı Sarayı ve Diez albümlerinde görüldüğü gibi, Çin süsleme sanatı etkileri taşıyan ve Timurlu ve Türkmen sanatçılar tarafından benimsenen hayvan figürleri, Osmanlı sanatlarında yeniden tasvir edilmiş ve hayvan figürü temalarını zenginleştirmiştir.
Özet (Çeviri)
In the closely related Topkapı Palace Albums (H. 2152, H. 2153, H. 2160) and the Diez Albums currently found in the Berlin State Library, drawings and paintings depicting animal figures with influences from Chinese art are of considerable amount. Most of these pictures were produced in the Timurid or the Turkoman workshops during the 14th to the 15th centuries, and later obtained by the Ottomans after Sultan Selim I captured Tabriz. In these albums, dragons, phoenixes, qilins, sea horses, tigers, lions, water birds and turtles, which have important roles in Chinese mythology and arts, are depicted in different postures, compositions and styles, and used as independent figures or ornamental elements in the pictures. In order to examine the possible sources, the aims and the developments of the using of these animal figures, detailed comparisons between these pictures and their Chinese prototypes, also among themselves are required. Such an examination would enable us to gain insights into the Timurid and Turkoman artists' adoption and adaptation of the Chinese animal motifs, especially the animal figures found in Chinese decorative art. Animal figures influenced by Chinese decorative art are also found in Ottoman arts, especially in the Saz Style which became a prominent style in Ottoman palace workshops in the 16th century. These examples in Ottoman arts are closely related to the animal figures found in drawings and paintings made by the Jalairid, Timurid, Turkoman and Safavid artists during the 14th to the 16th centuries. As seen in the Topkapı Palace and Diez albums, animal figures which carry Chinese decorative art influences and which were adopted by Timurid and Turkoman artists were re-depicted in Ottoman arts and enriched their themes of animal figures.
Benzer Tezler
- Osmanlı'nın Timurlu-Türkmen dünyasına bakışı ekseninde mimari etkilenmeler (1402-1520)
Architectural influences in the axis of the view of Ottomans to the Timurid-Turkmen world (1402-1520)
MUSTAFA ÇAĞHAN KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGUT SANER
- XVI. yüzyıl Osmanlı yazma eserlerinde yer alan halkâr tezyînatının analizi
Analysis of halkâr ornamentations in 16th century Ottoman manuscripts
ŞEYMA OKUR
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2024
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. MÜNEVVER ÜÇER
- 15.-16. yüzyıl Timurlu, Türkmen ve Osmanlı Miraç tasvirleri
The 15th-16th century Timurid, Turkoman and Ottoman Mi'raj depictions
ESRA AKSAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP GEMUHLUOĞLU
- Timurlu Çağı sanatı ve Osmanlı mimarisi ile bir karşılaştırma denemesi
Art of the Timurid Era and an essay on analogies with Ottoman architecture
ELİF KÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Sanat TarihiAnkara ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. KENAN BİLİCİ
- 15. yüzyıl Karakoyunlu Türkmen minyatürleri (2 cilt)
15. century Qara-Quoyunlu Türkman miniatures
SEVAY ATILGAN
Doktora
Türkçe
2000
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖNÜL CANTAY