Yeni kentsel yoksulluk bağlamında sosyal ve mekansal dışlanma: İstanbul Fikirtepe örneği
Social and spatial exclusion in the context of new urban poverty: The case of Fikirepe in İstanbul
- Tez No: 836399
- Danışmanlar: PROF. DR. NURGÜN OKTİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Yeni Kentsel Yoksulluk, Kentsel Dönüşüm, Sosyal Dışlanma, Mekansal Dışlanma, Fikirtepe, New Urban Poverty, Urban Transformation, Social Exclusion, Spatial Exclusion, Fikirtepe
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Maltepe Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 150
Özet
Günümüzün hızla değişen kentsel dokusu içerisinde, özellikle metropollerde oluşan yoğun göçler ve sermayenin kent mekanına müdahalesi, belirsizlik ve karmaşıklıkla karşımıza çıkan yeni kentsel yoksulluk sorununun önemli bir nedenidir. Bu sorun, yalnızca ekonomik alanda değil, aynı zamanda sosyal, kültürel, sağlık, eğitim ve politika alanlarında da çeşitli yönleriyle hissedilmektedir. Bu bağlamda, kentin sosyal dokusu, kültürel dinamikleri ve toplumsal yapılarından mahrum kalan bireylerin varoluşsal deneyimleri ve zorluklarla yüzleşmeleri, derinlemesine bir anlayışın ışığında incelenmeyi hak eden hayati bir mesele olarak karşımıza çıkmaktadır. Doktora tezi, İstanbul'un Kadıköy ilçesine bağlı Fikirtepe bölgesindeki kentsel dönüşümün, yeni kentsel yoksulluk olgusunu nasıl etkilediğini incelemektedir. Günümüzde kentsel dönüşüm süreçleri, şehirlerin fiziksel ve toplumsal dokusunu derinden etkileyen karmaşık değişimler getirmektedir. Araştırma, Fikirtepe'deki kentsel dönüşümün yerel nüfusun yaşam koşulları, sosyal ilişkileri ve mekansal düzenlemeleri nasıl etkilediğini analiz etmektedir. Tezin temel amacı, kentsel dönüşümün neden olduğu sosyal ve mekansal dışlanma süreçlerini yeni kentsel yoksulluk olgusu bağlamında anlamaktır. Araştırma, nitel bir yaklaşım benimseyerek derinlemesine mülakat ve gözlem yöntemlerini kullanmaktadır. Ayrıca, ikincil veri kaynakları da analiz edilerek daha kapsamlı bir görüş elde edilmektedir. Kotalı kartopu örnekleme tekniği ile 54 kişiyle yapılan derinlemesine görüşmeler, açık uçlu sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış bir görüşme formu vasıtasıyla İstanbul Fikirtepe'de gerçekleştirilmiştir. Kadın-erkek ve yaş aralığı dağılımına dikkat edilmiştir. Bulgular, kentsel dönüşümün sosyal ağları zayıflatabileceği, erişilebilir hizmetleri kısıtlayabileceği ve yerel toplulukları mekânsal olarak ayrıştırabileceği yönünde işaretler sunmaktadır. Derinlemesine bir analiz ve kapsamlı bir araştırma çerçevesinde, bu dışlanma süreçleri incelendiğinde, kentsel yoksulluğun yalnızca ekonomik bir boyutu olmadığı, aynı zamanda bireylerin sosyal aidiyet hissi, sağlık erişimi, eğitim olanakları ve politika ve sivil toplum örgütlerine katılım gibi temel yaşam alanlarını da etkilediği anlaşılmaktadır. Bu bağlamda, sadece gelir eşitsizliği değil, aynı zamanda bireylerin emek piyasasındaki konumu, konut, ilişki ağları, sosyal ve mekânsal dışlanma biçimleri ele alınmış ve çözüm arayışları bu derinlemesine anlayışın ışığında şekillendirilmiştir. Sonuç olarak, tezin, gelecekteki kentsel politikaların daha adil ve kapsayıcı olmasına yönelik önerilere ışık tutması umut edilmektedir.
Özet (Çeviri)
In today's rapidly changing urban landscape, the intensive migration to metropolises and the influence of capital on urban spaces stand as significant reasons for the emerging issue of new urban poverty marked by uncertainty and complexity. This challenge encompasses not only economic but also social, cultural, health, education, and political dimensions. In this context, the existential experiences and challenges faced by individuals marginalized from the city's social fabric, cultural dynamics, and societal structures highlight a critical matter deserving in-depth exploration. This doctoral thesis examines the effects of urban transformation on new urban poverty in the Fikirtepe region of Kadıköy district in İstanbul. Urban transformation processes today bring about intricate changes that profoundly impact the physical and societal fabric of cities. The research analyses the effects of the urban transformation in Fikirtepe on local residents' living conditions, social relationships, and spatial arrangements. The primary goal of this thesis is to comprehend the processes of social and spatial exclusion induced by urban transformation within the context of new urban poverty. The research adopts a qualitative approach, utilizing in-depth interviews and observation methods. Furthermore, secondary data sources are analysed to achieve a comprehensive perspective. In-depth interviews were conducted in Istanbul Fikirtepe through a semi-structured questionnaire consisting of open-ended questions, employing snowball sampling technique, involving 54 individuals, with attention to gender and age distribution. Findings suggest that urban transformation may weaken social networks, restrict access to services, and spatially segregate local communities. Through in-depth analysis and comprehensive research, it becomes evident that urban poverty not only entails an economic dimension but also influences fundamental aspects of individuals' lives, such as their sense of social belonging, access to healthcare, educational opportunities, and participation in politics and civil society organizations. In this context, income inequality, as well as labor market position, housing, relationship networks, and forms of social and spatial exclusion, are addressed and solutions are shaped within this profound understanding. In conclusion, the thesis aims to shed light on recommendations for more equitable and inclusive urban policies in the future.
Benzer Tezler
- Potentialities for and limits to inclusion by education: The case of Syrian children's education in Turkey and child labour
Eğitim tarafından içermede potansiyeller ve limitler: Türkiye'deki Suriyeli çocukların eğitimi ve çocuk işçiliği
YASEMİN KIZILOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Sosyal HizmetOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET OKYAYUZ
- The challenge of changing identity in urban transformation process: Kagithane case
Kentsel donüşümü sürecinde kimlik değişimi tartışmaları: Kağıthane örneği
NASIM HEIDARI
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELMİRA AYŞE GÜR
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- Relocation from an inner-city neighborhood to peripheral mass housing: From Kadifekale to Uzundere, İzmir
Kent merkezindeki bir mahalleden çeperdeki bir toplu konut alanına yerleştirme: Kadifekale'den Uzundere'ye, İzmir
ENSARI EROĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Kamu YönetimiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HEDİYE SİBEL KALAYCIOĞLU
- Urban transformation as political and ideological intervention in space: A case study in Diyarbakır
Mekana politik ve ideolojik bir müdahale olarak kentsel dönüşüm: Diyarbakır örneği
DİREN TAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BARIŞ MÜCEN