Yapı-faillik kavramları çerçevesinde Türk sinemasında evlilik (1960-1980)
Marriage in Turkish cinema within the framework of structure-agency (1960-1980)
- Tez No: 837574
- Danışmanlar: PROF. DR. SERDAR ÖZTÜRK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Radyo-Televizyon, Sahne ve Görüntü Sanatları, Sosyoloji, Radio and Television, Performing and Visual Arts, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Radyo-Televizyon ve Sinema Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 428
Özet
Sinema, günlük hayatın sıradan konularını ekrana taşıyan ve izleyicilere bunlar üzerinde düşünme fırsatı sunan bir sanattır. Evlilik, filmlerde sıkça tasvir edilen konulardan biridir. Günlük hayatta pek üzerinde durulmayan evlilik olgusu üzerine üretilen filmlerle izleyicinin bu konu hakkında düşünmesi sağlanmaktadır. Sinema bunu seyircilere sunduğu farklı perspektifler ile yapar. Bu yol ile sinema seyircilerin evlilik gibi yaşamın önemli bir parçası olan konuları derinlemesine düşünmelerine yardımcı olur. Türk Sineması'nda evlilik meselesini sorgulamaya açan ve üzerine düşünmemizi sağlayan filmlere rastlanmaktadır. Bu çalışma, Türk Sineması içinde evlilik meselesinin nasıl ele alındığını ve filmler aracılığıyla bu meselenin nasıl sorgulandığını incelemektedir. Bu sorgulamanın anlaşılır kılınması amacıyla evlilik meselesi, yapı-fail kavramları çerçevesinde ele alınmıştır. Evlilik, bir yapı olarak kabul edilmekte ve faillerin eylemlerinden bağımsız bir şekilde var olmadığı düşünülmektedir. Bu bağlamda, Anthony Giddens'ın“Yapılaşma Kuramı”bu karşılıklı ilişkinin anlaşılması için temel bir referans noktası olarak alınmıştır. Araştırma dönemi olarak belirlenen 1960-1980 yılları içinde Türk Sineması'nda evlilik kurumunun nasıl sorgulandığını anlamak amacıyla, bu konunun toplumsal normlarla ve değişen toplumsal dinamiklerle nasıl ilişkilendirildiği üzerinde de durulmuştur. İnceleme sırasında, kota örneklem yöntemi ile belirlenen filmler, karakterlerin evlilik kararlarına nasıl ulaştıkları, duygusal bağlarını nasıl geliştirdikleri, kişisel kimliklerini nasıl inşa ettikleri, failliklerini nasıl ortaya koydukları, yapılara nasıl direndikleri, yeniden evlilik ve ikinci evliliğin gerçekleşme koşulları konuları üzerinden ele alınmıştır. Bu analizde, evlilikle ilgili kararların toplumsal yapı ve normlar tarafından nasıl şekillendirildiği ve bireylerin evlilik içerisinde hangi durumlarda failliklerini ortaya koydukları da göz önünde bulundurulmuştur. Çalışmada, filmlerin evlilik meselesini kendi gerçekliği içerisinde sunduğu görüşünden hareket ederek felsefe ve sosyolojinin argümanlarından da yararlanmıştır. Bu bağlamda, film felsefesi ve film sosyolojisi, tezin merkezinde yer almış ve filmler tarihsel, sosyolojik ve sinematografik eleştiri yöntemiyle incelenmiştir. Bu analitik yaklaşım ile Türk Sineması'nda evlilik meselesi, yeniden evlilik ve ikinci evlilik meselesi yapı-fail kavramları içerisinde derinlemesine incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Cinema is an art that brings ordinary issues of everyday life to the screen and offers viewers the opportunity to reflect on them. Marriage is one of the issues frequently portrayed in movies. With the films produced on the phenomenon of marriage, which is not often emphasized in daily life, the audience is made to think about this issue. Cinema does the act of thinking through the different perspectives it offers to the audience. In this way, cinema helps the audience think deeply about issues such as marriage, which is an important part of life. There are films in Turkish Cinema that open the subject of marriage to question and make us think. This study examines how the issue of marriage is handled in Turkish Cinema, and how this issue is questioned through films. In order to make this inquiry understandable, the issue of marriage has been handled within the framework of the concepts of structure-agent. Marriage is considered a structure and is not thought to exist independently of the actions of agents. In this context, Anthony Giddens'“Structuration Theory”is taken as a basic reference point for understanding this interrelationship. In order to understand how the institution of marriage was questioned in Turkish Cinema during the years 1960-1980, which was determined as the research period, it was also emphasized how this issue was associated with social norms and changing social dynamics. During the analysis, the films determined by the purposive sampling method were discussed on the topics of how the characters reach their marriage decisions, how they develop their emotional bonds, how they build their personal identities, how they reveal their agency, how they resist the structures, remarriage and the conditions for second marriage. This analysis also considered how decisions about marriage are shaped by social structures and norms, and in which situations individuals assert their agency within marriage. The study also draws on arguments from philosophy and sociology, starting from the view that films present the issue of marriage in their own realities. In this context, film philosophy and film sociology are at the center of the thesis and the films are analyzed through historical, sociological and cinematographic criticism. With this analytical approach, the issues of marriage, remarriage, and second marriage in Turkish Cinema have been analyzed in depth within the concepts of structure-agent.
Benzer Tezler
- Disiplinlerarası zeminde eleştirel mekânsal pratiklerin denemeci açılımları: Mimari deneme filmi
Essayistic expansions of critical spatial practices on interdisciplinary terrain: Architectural essay film
AYGEN EROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PELİN DURSUN ÇEBİ
- İnsan sonrası perspektifle şantiye sahasının anlatısı
A post-humanist narrative of the construction site
MİNE ÖZTÜRK DİNÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİZAM ONUR SÖNMEZ
- Geleneksel bir balıkçı konstrüksiyonu olan dalyanın mekan üretme potansiyellerini temsille incelemek
A traditional fishing structure: Revisiting dalyan's potentials on acts of space production with representation
ZEYNEP İREM ŞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELTEM AKSOY
DR. SEVGİ TÜRKKAN SROKA
- Reconstructing the political: A study on contemporary Alevi politics from a generative structuralist perspective
Siyasi olanın yeniden inşası: Doğurgan yapısalcılığın bakış açısından günümüz Alevi siyaseti üzerine bir çalışma
EMRAH GÖKER
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
Siyasal Bilimlerİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TAHİRE ERMAN
- Yapı ve fail ilişkisinden hareketle ataerkil ideoloji ve toplumsal cinsiyet etkileşimini anlamak
Understanding the interaction between patriarchal ideology and gender from the structure/agency relationship
AYBEN SONER
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
SosyolojiAdnan Menderes ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜLHAN DEMİRİZ