Bulaşıcı olmayan hastalıklar ve risk faktörlerinin sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık statüsü göstergeleri üzerindeki etkilerinin incelenmesi
Investigation of the effects of non-communicable diseases and risk factors on health services utilization and health status indicators
- Tez No: 837687
- Danışmanlar: PROF. DR. SIDIKA KAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sağlık Kurumları Yönetimi, Health Care Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 437
Özet
Bu çalışmada, Türkiye'de bulaşıcı olmayan hastalıklar (BOH) ve BOH risk faktörlerinin sağlık hizmeti kullanımı ve sağlık statüsü göstergeleri üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bir diğer amaç bireysel özelliklerin BOH'lar ve BOH risk faktörleri üzerindeki etkisinin saptanmasıdır. Ayrıca risk faktörleri ve BOH birlikteliklerinin de ortaya çıkarılması hedeflenmektedir. Söz konusu çalışma amaçlarına ulaşabilmek için Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Türkiye evrenini temsil edecek şekilde 2014, 2016 ve 2019 yıllarında toplanılan Türkiye Sağlık Araştırması (TSA) veri setinden faydalanılmıştır. BOH risk faktörleri ve BOH birlikteliklerine ise birliktelik kuralları analizi ile bakılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre tüm yıllarda tütün ve alkol kullanımı dışında BOH risk faktörleri açısından ileri yaş grubunda bulunan, genellikle kadınların, herhangi bir işte çalışmayan veya aktif çalışma hayatı içerisinde bulunmayan ve eğitim durumu okuma yazma bilmeyen veya bir okul bitirmedi/ilkokul olan bireylerin riskli olduğu belirlenmiştir. Tütün ve alkol kullanımında ise tam tersi özelliklere sahip genç yaş gruplarında, aktif çalışma hayatı içerisinde ve gelir düzeyi nispeten yüksek bireylerin daha riskli olduğu saptanmıştır. BOH'lar açısından değerlendirildiğinde ise 45 yaş ve üzeri, kardiyovasküler hastalıklarda erkeklerin diğer hastalıklarda ise kadınların, herhangi bir işte çalışmayan veya aktif çalışma hayatı içerisinde bulunmayan, eğitim durumu okuma yazma bilmeyen veya bir okul bitirmedi/ilkokul olan ve medeni durumu evli veya eşi öldü olanların söz konusu hastalıklar açısından daha riskli olduğu belirlenmiştir. Sağlık hizmeti kullanım durumu ve sıklığına ilişkin sonuçlarda BOH risk faktörlerinden hipertansiyon, yüksek kolesterol/trigliserid, aşırı kiloluluk/obezite ve yetersiz fiziksel aktivitenin ve neredeyse tüm BOH'ların sağlık hizmeti kullanımını artırdığı tespit edilmiştir. Söz konusu bulguların yanı sıra risk faktörleri ve BOH'ların daha kötü sağlık statüsü, günlük ve enstrümental yaşam aktivitelerinin kısıtlanması, bedensel ağrı ve depresif bozukluk üzerinde etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Çalışma amaçları doğrultusunda son olarak BOH risk faktörleri ve BOH birliktelikleri değerlendirilmiş ve hipertansiyon, aşırı kiloluluk/obezite ve yetersiz fiziksel aktivitenin BOH'lar ile en fazla birlikteliğe sahip risk faktörleri olduğu saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the impact of non-communicable diseases (NCDs) and risk factors for NCDs on health service utilisation and health status indicators in Turkey. Another aim is to determine the effect of individual characteristics on NCDs and risk factors for NCDs. It is also aimed to reveal the associations of risk factors for NCDs and NCDs. In order to achieve the aims of the study, the Turkiye Health Survey (THS) data set, which was collected by the Turkish Statistical Institute (TURKSTAT) in 2014, 2016 and 2019 to represent the population of Turkey, was used. According to the results of the study, in terms of risk factors for NCDs other than tobacco and alcohol use in all years, it was determined that individuals in the older age group, generally females, individuals who were not employed or were not in active working life, and individuals whose educational status was illiterate or did not complete a school/primary school were more risky. In terms of tobacco and alcohol use, it was found that individuals in younger age groups, in active working life and with relatively high income level were more risky. In terms of NCDs, it was determined that individuals aged 45 years and over, males in cardiovascular diseases and females in other diseases, individuals who were not employed or not in active working life, illiterate or did not complete a school/primary school and married or widowed were more risky. In the results related to health service utilisation status and frequency, it was found that hypertension, high cholesterol/triglycerides, overweight/obesity and inadequate physical activity among risk factors for NCDs and almost all NCDs increased health service utilisation. In addition to these findings, risk factors for NCDs and NCDs were found to have an impact on poorer health status, limitation of daily and instrumental life activities, physical pain and depressive disorder. Finally, the associations of risk factors for NCDs and NCDs were evaluated and it was found that hypertension, overweight/obesity and insufficient physical activity were the risk factors with the highest association with NCDs.
Benzer Tezler
- Güneydoğudaki özel tip cezaevlerindeki erkek hükümlülerin sağlıklarını etkileyen faktörlerin araştırılması
Factors affecting male prisoner's health in private type jail in southeast
AGAH DURTAŞ
- Derin öğrenme ve büyük veri analitiği yöntemleriKullanarak Covid-19 yayılımının ileriye dönük tahmini
Forecasting the spread of covid-19 using deep learning and big data analytics methods
CYLAS KIGANDA
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolGazi ÜniversitesiBilgisayar Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET ALİ AKCAYOL
- Comparative analysis of noncommunicable diseases and their risk factors among Syrian refugees in Turkey and Turkish population
Türkiye'deki Suriyeli mülteciler ile Türklerin bulaşıcı olmayan hastalıklar ve risk faktörleri açısından karşılaştırmalı analiz
MEVLÜDE GÜL MENET
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
DemografiHacettepe ÜniversitesiDemografi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ALİ ERYURT
- Koroner arter hastalarında, bir risk belirteci olarak serum osmolalitesi kullanılması
The utility of serum osmolality as a risk marker in coronary artery patients
ELİF SEDA TOPUZOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGUT KARABAĞ
- A novel method of combining local and global data sources to estimate local impact of behavioral interventions on disease burden
Başlık çevirisi yok
ANGI GHANEM
Doktora
İngilizce
2019
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiKoç ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA ÖZDEN GÜR ALİ