Çince karşılaştırmalı olarak Kaşgar bölgesi yer adları
Kashgar region place names in comparative Chinese
- Tez No: 837814
- Danışmanlar: PROF. DR. NEVZAT ÖZKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Kaşgar, yer adları, Doğu Türkistan, Uygur, Çince karşılaştırma, Kashgar, place names, East Turkestan, Uyghur, Chinese comparison
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 723
Özet
Eski Türk topraklarından biri olarak bilinen Kaşgar bölgesi, tarihsel gelişim sürecinde uygarlık merkezlerinden biri olmuş ve Orta Asya Türk varlığının izlerini taşımıştır. Bölgenin sınırları çeşitli dönemlerde farklılıklar oluşturarak günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Günümüzde Kaşgar Doğu Türkistan'ın (DT) il ve şehirlerinden Hoten, Aksu, Âtuş (Artuç) gibi il ve şehirler ve Tacikistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan gibi ülkeler ile komşudur. Kaşgar, DT'da önemli kültürel ve coğrafi konumu nedeniyle tarih boyunca iç çatışmaların merkezi olmuş ve düşmanların ilk hedefi haline gelmiştir. Bu nedenle Çin tarafından ilk ilhak edildiği 1877 yılından bu yana farklı yönetim tarzları altında yönetilmiştir. 1943 tarihine geldiğinde vilayet olarak ilan edilmiş ve bu statü 1949'dan sonraki Komünist Çin işgalinden sonra da devam etmiştir. 1949'dan sonraki dönemde Doğu Türkistan genelinde maddi ve manevi varlıklar siyasal nedenlerle sistematik bozguna uğratılmak istenmiştir. Bu kapsamda birçok tarihsel ve kültürel isimler Çinceleştirilmeye veya Çincenin telaffuz kurallarına uygun hale getirilmeye çalışılmıştır. 'Çince Karşılaştırmalı Olarak Kaşgar Bölgesi Yer Adlar' başlıklı bu çalışmanın amacı, Kaşgar bölgesinde mevcut olarak kullanılan yer adlarını anlamsal yönden incelemek, kültür zenginliklerini ortaya çıkartarak yer adları bilimine katkı sağlamak, sürekli devam eden Çinceleştirme politikası neticesinde Çince yer adları kültürüne dayanarak çoğalmaya başlayan ve 2015'ten sonra Çinceye değiştirilen veya Çince adlandırılan yer adlarını tespit etmek, Kaşgar bölgesinde Çin baskılarından dolayı unutulmaya yüz tutan tarihsel, dinsel ve milli görüş içeren bazı yer adlarının korunmasını sağlamaktır. Yukarda belirtilen amaç kapsamında bu çalışma, Giriş ve sonuç hariç iki bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında Çalışmanın amacı, önemi, sınırlıkları ve yöntem belirtilmiştir. Ⅰ. Bölümde Kaşgar bölgesi ve bu bölgeye bağlı bir şehir, 11 ilçe hakkında genel bilgilere yer verilmiştir. Ⅱ. Bölümde Kaşgar bölgesinde bulunan ilçeler, kasabalar, köyler ve mahallelerin adları Çince ile karşılaştırmalı bir şekilde verilmiş ve bu yer adlarının Çincesine göre tarihsel, anlam ve şekil bakımından incelenmiştir. Sonuç bölümünde ise, tespit ettiğimiz yer adları özelliklerine göre türlere ayrılmış ve kısaca analizi yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
The Kashgar region, known as one of the ancient Turkish lands, has been one of the centers of civilization in the historical development process and has carried the traces of Central Asian Turkish existence. The borders of the region have continued to exist until today by forming differences in various periods. Today, Kashgar is neighboring provinces and cities of East Turkestan (DT) such as Khoten, Aksu, Artuch (Atush) and countries such as Tajikistan, Afghanistan, Pakistan and India. Due to its important cultural and geographical location in the DT, Kashgar has been the center of internal conflicts throughout history and has become the first target of enemies. For this reason, since 1877, when it was first annexed by China, it has been governed under different forms of administration. In 1943, it was declared a province and this status continued after the Communist Chinese occupation after 1949. In the period after 1949, material and spiritual assets throughout East Turkestan have been systematically degraded for political reasons. In this context, many historical and cultural names were tried to be Chineseized or adapted to Chinese pronunciation rules. The aim of this study titled 'Place Names in Kashgar Region and Their Comparative Analysis with Chinese' is to examine the place names currently used in the Kashgar region in terms of semantics, to contribute to the science of place names by revealing the richness of culture, to identify the place names that have started to proliferate based on the Chinese place names culture as a result of the ongoing Chineseization policy and have been changed into Chinese or named in Chinese after 2015, and to ensure the preservation of some place names containing historical, religious and national views that are about to be forgotten due to Chinese oppression in the Kashgar region. Within the scope of the above-mentioned purpose, this study consists of two parts except the introduction and conclusion. In the introduction, the purpose, importance, limitations and methodology of the study are stated. Ⅰ. In the chapter, general information about Kashgar region and one city and 11 districts of this region is given. ⅠⅠ. In the chapter, the names of the districts, towns, villages and neighborhoods in the Kashgar region are given in a comparative way with Chinese and examined in terms of history, meaning and form according to the Chinese of these place names. In the conclusion section, the place names we have identified are divided into types according to their characteristics and briefly analyzed.
Benzer Tezler
- Tang Sülalesi devrinde İç Asya ile Çin'in kültürel ilişkileri: Müzik ve dans (618-906)
Inner Asian and Chinese cultural relations during Tang Dynasty: Music and dance (618-906)
TUĞÇE DEMİR
- Beş dilli Mançuca sözlük'te Uygurca bitki isimleri
Uyghur plant names in the Pentaglot dictionary
BÜŞRA EYÜBOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıBeykent ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MAĞFİRET YUNUSOĞLU
- Sarı Uygur Türkçesinin ağızları
Yellow Uygur Turkish Sub-dialects
MEİ GUO
Doktora
Türkçe
2017
DilbilimAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA SEMA ÖZÖNDER
- Çin'de Ming sülalesi döneminde Türk dili ile ilgili çalışmalar, faaliyetler ve İdikut Mahkemesi Sözlüğü
Studies and activities of Turkish languages in the Ming Dynasty of China and İdikut Court Dictionary
MAĞFİRET KEMAL
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. F. SEMA BARUTÇU ÖZÖNDER
