Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı olan erişkinlerde emosyon regülasyonu ve agresyon arasındaki ilişkinin incelenmesi
The association between emotion regulation and aggression in adults with attention deficit hyperactivity disorder
- Tez No: 840579
- Danışmanlar: PROF. DR. ERGUVAN TUĞBA ÖZEL KIZIL
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Agresyon, agresif davranış, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, emosyonel disregülasyon, emosyon regülasyonu, Aggression, aggressive behavior, attention deficit hyperactivity disorder, emotional dysregulation, emotion regulation
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 87
Özet
Amaç: Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ile agresyon arasındaki ilişki iyi bilinmektedir. Bu ilişkinin altında yatan mekanizmalar içinde en sık çalışılmış olanlardan biri emosyonel disregülasyondur. Emosyonel disregülasyon (ED) çok boyutlu bir kavramdır; yüksek emosyonel tepkisellik, düşük sıkıntı toleransı, uyuma yönelik emosyon regülasyon stratejilerinin yetersiz kullanımı ve negatif sıkışıklık bu boyutlar arasındadır. Agresyonu belirleyen önemli etmenlerden biri ED'dir, ancak bu ilişki erişkin DEHB grubunda çocuklardaki kadar çalışılmamış olup alanyazında farklı sonuçlar bildirilmiştir. Bu çalışmada erişkinlerde farklı boyutlarıyla değerlendirilen ED'nin agresyon ile ilişkisinin ve DEHB tanısının bu ilişkiye aracılık edip etmediğinin araştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 43'ü DEHB tanısı alan ve 42'si sağlıklı gönüllü olmak üzere toplam 85 katılımcı dahil edilmiştir. Katılımcılara Yetişkinlerde DEHB İçin Tanısal Görüşme, Hamilton Depresyon Ölçeği, Hamilton Anksiyete Ölçeği, İşitsel Modalitede Adımlandırılmış Dizisel Toplama Testi Bilgisayar Versiyonu (PASAT-C) ve eş zamanlı deri iletkenliği düzeyi ölçümü, Emosyonel Dur-Sinyali Görevi, Erişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Kendi Bildirim Ölçeği, Duygu Düzenlemede Güçlükler Ölçeği (DDGÖ), Yetişkin Mizaç Ölçeği-Kısa Formu, Buss-Perry Saldırganlık Ölçeği (BPSÖ) ve Yaşam Boyu Saldırganlık Öyküsü (YBSÖ) uygulanmıştır. Agresyon ve ED ilişkisi yapısal eşitlik modellemesi ile, DEHB tanısının bu ilişkideki etkisi ise ortalayıcılı çoklu regresyon ile analiz edilmiştir. Bulgular: DEHB grubunun DDGÖ, BPSÖ ve YBSÖ puanlarının belirgin olarak daha yüksek olduğu saptanmıştır. İki grup arasında PASAT-C sırasındaki öznel sıkıntı düzeyi ve performans açısından DEHB aleyhine anlamlı fark varken deri iletkenliği düzeyleri benzer bulunmuştur. YBSÖ Türkçe versiyonunun iç tutarlığının yüksek olduğu, eş değer ölçek ve ayırt edici geçerliği bulunduğu saptanmıştır. Yapısal eşitlik modellemesinde agresif davranış sıklığındaki toplam varyansın önemli bir kısmı (%58.5) ED ile açıklanmıştır. Agresyon ve ED arasındaki ilişkiye DEHB tanısının aracılık etmediği görülmüştür. Sonuç: Emosyonel disregülasyonun agresyon üzerindeki etkisi büyüktür ve bu etki DEHB tanısından bağımsızdır. Agresyonun ve agresif davranış riskinin azaltılmasında emosyon regülasyon becerilerinin güçlendirilmesi etkili bir seçenek olabilir.
Özet (Çeviri)
Aim: The association between attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) and aggression is well-known. Emotional dysregulation is one of the most studied mechanisms underlying this relationship. Emotional dysregulation (ED) is a multifaceted construct with different aspects, including high emotional reactivity, low distress tolerance, ineffective use of adaptive emotion regulation strategies and negative urgency. ED is a key determinant of aggression, and this relation has been mostly studied with children. Different findings have been reported in studies with adults with ADHD. This study aims to evaluate the association between aggression and various aspects of ED in adults, and whether ADHD diagnostic status moderates this association. Materials and Methods: A total of 85 participants, 43 with ADHD and 42 healthy controls, were included in the study. Diagnostic Interview for ADHD in Adults, Hamilton Depression Scale, Hamilton Anxiety Scale, Paced Auditory Serial Addition Test-Computerized (PASAT-C) and simultaneous measurement of skin conductance levels, Emotional Stop-Signal Task, Adult ADHD Self-Report Scale, Difficulties in Emotion Regulation Scale (DERS), Adult Temperament Questionnaire-Short Form, Buss-Perry Aggression Questionnaire (BPAQ) and Lifetime History of Aggression (LHA) were used in the assessment. The association between ED and aggression, and the moderating effect of ADHD diagnostic status on this relationship were evaluated using structural equation modeling and moderated multiple regression. Results: DERS, BPAQ and LHA scores were significantly higher in ADHD group. ADHD group had poor performance and reported higher subjective distress levels during PASAT-C, but skin conductance levels were found to be similar. Turkish version of LHA showed good internal consistency, concurrent and discriminant validity. A significant portion (58.5%) of the total variation in aggressive behavior was explained by ED in SEM. The findings indicated that ADHD diagnostic status did not moderate the association between ED and aggression. Conclusions: Emotional dysregulation has a significant effect on aggression independent of ADHD diagnostic status. Improving emotional regulation skills to reduce aggression and the risk of aggressive behavior may be an effective strategy.
Benzer Tezler
- Erişkin DEHB'de yüz ve emosyon tanımanın normal kontrollere göre farklarının incelenmesi
The research of the differences of face and facial emotion recognition in adult attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) compared to normal controls
ZEYNEP BARAN TATAR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2012
Psikiyatriİstanbul ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN YARGIÇ
- Bipolar bozukluk tanılı hastalarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu eş tanısının klinik seyire yansımaları ve işlevselliğe etkisi
Reflections of attention deficit and hiperactivity disorder comorbidity on clinical course and its effect on functioning in patients with bipolar disorder
AYLİN ÇOMUT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriTrakya ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. CENGİZ TUĞLU
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı alan erişkin hastaların, nörobilişsel işlevler, dürtüsellik ve zihin kuramı açısından sağlıklı gönüllüler ile karşılaştırılması
Comparison of adults diagnosed with attention deficit and hyperactivity disorder with healthy controls on neurocognitive functions, impulsivity and theory of mind
TANER YILMAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2014
PsikiyatriMaltepe ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DEVRAN TAN
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan erişkinlerde ekran maruziyeti, biyolojik ritim örüntüsü ve uyku kalitesi ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between screen exposure, biological rhythm pattern and sleep quality in adults with attention deficit and hyperactivity disorder
AYLA CANLI İŞLER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MİHRİBAN DALKIRAN
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan erişkinlerde bağlanma ve affektif sistemler
Attachment styles and affective systems in adults with attention deficit/hiperactivity disorder
MEHDI BABAEIAGHDAM ALAMDARI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriAnkara ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEDRİYE ÖNCÜ ÇETİNKAYA