I. Meşrutiyet dönemi Osmanlı mebuslarıyla ilgili prosopografik bir inceleme
A prosopographic analysis of the Ottoman deputies of the First Constitutional period
- Tez No: 840663
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ AKYILDIZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 336
Özet
Osmanlı İmparatorluğunun ilk parlamento denemesi olan I. Meşrutiyet döneminin baş aktörleri olan mebuslar bu çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Bu tez ile Meclis-i Mebusana seçilmiş üyelerin hayat hikâyelerinden, kimliklerinden, faaliyetlerinden, eserlerinden ve sosyal çevrelerinden yola çıkarak prosopografik bir çalışma ortaya konulmaya çalışılacaktır. Aynı zamanda bu çalışma literatürde yer alan birçok ön kabule bir karşı çıkışın da çabası olacaktır. Yeni Osmanlılar Cemiyeti ve Midhat Paşa'nın özel çabaları sayesinde ve konjonktürün de uygun olması sebebiyle ilan edilen Kanun-ı Esasiyle birlikte devletin yönetim tarzında önemli bir değişiklik yapılmış, padişah ve merkez bürokrasisinin yanında onları denetleyecek ve üyeleri halk tarafından seçilecek bir meclis açılmıştı. Parlamento olgusu teoride Osmanlıların ulusal çapta ilk denemesi gibi gözükse de aslında zaman içinde buna hazırlık aşaması olarak sayılabilecek aşamalardan geçilmiş; özellikle Tanzimat döneminden itibaren seçim ve meclis işleyişi açısından tecrübeler edinilmişti. Çünkü yurtdışı ile kurulan irtibatın artması sonrası dünyadaki diğer yönetim tarzları artık biliniyordu. Ayrıca taşra teşkilatı yeniden düzenlenirken birimlere ayrılan vilayetlerin her birinde önemli bir kısmı halkın temsilcileri tarafından seçilen üyelerden oluşan meclisler açılmıştı. En yaşlısından en gencine kadar Tanzimat döneminin yetiştirdiği bir nesil olan I. Meşrutiyet mebuslarının önemli bir kısmı bahsi geçen bu meclislerde görev almış veya bunların yönettiği vilayetlerde bulunmuş olması itibariyle bu tecrübeyi en yakından yaşamışlardı. Nitekim bu birikim meclise girdikleri andan itibaren kendisini gösterecek gerek yerli gerekse de yabancı müşahitlerce mebusların meclis işleyişindeki yetkinliği hayretle ve takdirle karşılanacaktı. En zengin bankerlerden nispeten orta dereceli tüccarlara ve ünlü ailelerin üyelerinden yereldeki orta halli memurlara kadar toplumun neredeyse her kesiminden üyenin bulunduğu I. Meşrutiyet Mebusan Meclisi, aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğunun çok dinli ve dilli yapısının da bir toplamıydı. Tüm bu farklılıklara rağmen Osmanlıcılık ve Türkçe dili ortak paydasında bir araya gelen meclis üyeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede devlet işlerine dahil olmuş ve gerektiği zamanlarda merkez bürokrasisine sert muhalefet yapmaktan geri kalmamıştı. Nitekim bu sert muhalefet meclisin kapatılmasında en önemli nedeni oluştururken onların ortaya koyduğu bu ilk parlamento performansı Jön Türkler ve İttihad ve Terakki için ilham kaynağı olmuş ve II. Meşrutiyet'e giden yolun yapı taşlarını oluşturmuştu.
Özet (Çeviri)
The deputies, who were the main actors of the First Constitutional Period, the first parliamentary trial of the Ottoman Empire, is the focus of this study. With this thesis, it will be tried to put forward a prosopographic study based on the life stories, characteristics, identities, works and social circles of the members elected to the parliament. At the same time, this study will be an effort to oppose many presuppositions in the literature. Thanks to the special efforts of the Young Ottomans and Midhat Pasha, and with the Constitution of the Ottoman Empire (Kanun-ı Esasi), which was announced due to the conjuncture, a significant change was made in the Empire's management style, and a parliament was opened alongside the Sultan and the central bureaucracy, whose members would be elected by the people. Although the phenomenon of parliament seems to be the first attempt of the Ottomans on a national scale in theory, it actually passed through stages that can be counted as a preparatory stage over time. Especially since the Tanzimat period, the Ottomans were experienced in terms of elections and parliamentary functioning. Because after the increase in contact with abroad, other management styles in the world were now known. The provincial organization was reorganized. An assembly was opened in each of the provinces divided into units, and a significant part of the members of these assemblies were elected by the people. From the oldest to the youngest, most of the members of the First Constitutional Monarchy, who were the generation of the Tanzimat period, were among those who lived this experience most closely, as they had served in these assemblies or had been in the provinces governed by them. As a matter of fact, this accumulation would show itself from the moment they entered the parliament, and the competence of the deputies in the functioning of the parliament would be met with astonishment and admiration by both local and foreign observers. The assembly, which included members from almost every segment of society, from the wealthiest bankers to middle-class merchants and members of famous families to local middle-class civil servants, was also a mosaic of the multi-religious and linguistic structure of the Ottoman Empire. Despite all these differences, the members of the assembly, who came together on the common ground of Ottomanism and Turkish language, were involved in state affairs to an extent that was not expected of them and did not hesitate to oppose the central bureaucracy when necessary. As a matter of fact, while this harsh opposition was the most important reason for the closure of the parliament, this first parliamentary trial put forward by them became a source of inspiration for the Young Turks and the Union and Progress, and important bridges were built on the way to the Second Constitutional Monarchy.
Benzer Tezler
- I. Meşrutiyet dönemi Osmanlı Mebusan Meclisi'nde gayrimüslim unsurların siyasal temsili
Political representation of non-Muslims in the Ottoman Mebusan Assembly during the First Constitutional Monarchy period
ASLIHAN ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Kamu YönetimiKaradeniz Teknik ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN SADOĞLU
- II. Meşrutiyet dönemi Osmanlı hukuki belgelerinde siyasi af (1908-1913)
Political amnesty in the legal documents of the Ottoman Empire during the Second Constitutionalist period (1908-1913)
ÖMER FARUK BULUT
- II. Meşrutiyet Dönemi Osmanlı-Türk aydınında batı eleştirisi: Sırat-ı Müstakim örneği
The criticism of the West in the Ottoman-Turkish Intellectuals of the Second Constitutional Period: The case of Sırat-ı Müstakim
BİRGÜL KOÇAK
- Iı. meşrutiyet dönemi Osmanlı modernleşmesinin kadınla ilgili ayetlerin yorumlarına yansıması
The reflection of Ottoman modernisation on the comments of the quranic verses related to the women in the time of the ii. constitution
AYŞEGÜL ESKİKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. İSMAİL ALBAYRAK
- II. Meşrutiyet Dönemi Osmanlı ordusunda modernizasyon (1908-1918)
The era of the second Constitutional period: Modernization in the Ottoman army (1908-1918)
ALİ ATİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihAydın Adnan Menderes ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TANJU DEMİR