Azerbaycan matbuatında bir devir: Ünsizadeler (1842-1903)
Unsizade's for a period in Azerbaijan press (1842-1903)
- Tez No: 841102
- Danışmanlar: PROF. DR. OKAN YEŞİLOT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Türk Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
XIX. yüzyılın sonu XX.yüzyılın başları Çarlık Rusya yönetiminde yaşayan diğer Türk toplumlarında olduğu gibi Azerbaycan Türkleri için de milli, iktisadi, sosyo-kültürel birçok alanda yeni ve farklı gelişmelerin yaşandığı bir dönem olmuştur. Bu gelişmelere paralel olarak basın yayın faaaliyetleri de gelişmiş, toplumun önde gelen kimseleri tarafından Azerbaycan Türkçesinde birçok gazete ve dergi basılmıştır. Hasan Melikzade Zerdabi'nin Ekinci'si ile başlayan bu süreç Hacı Said Ünsizade öncülüğünde Ünsizade kardeşlerin kurmuş olduğu matbaalar, çıkarmış oldukları Ziya (1879-1880), Ziya-yı Kafkasya (1880-1884), Keşkül (1883-1890), Mezher (1908-1917) gazeteleri sayesinde ilerleme kaydetmiştir. Çar sansürünün oldukça yoğun olduğu bu dönemde Ünsizade kardeşlerin yapmış olduğu bu girişimler Azerbaycan matbuat tarihi için önemli bir devirdir. Buna rağmen 1905 öncesi dönemde basın yayın ve eğitim faaliyetlerinde önemli işler yapan Ünsizade kardeşlerin hayatı ve faaliyetleri yeteri kadar bilinmemektedir. Azerbaycan'daki faaliyetleri sadece basın yayın konularıyla paralel şekilde ele alınmakta şahsi hayatları geri planda kalmaktadır. Kurdukları matbaalarda basmış oldukları Ziya, Ziya-yı Kafkasya ve Keşkül gazeteleri bile tam olarak anlaşılamamış, içerik bakımından dönemin toplumu için ne öneme sahip olduğu ortaya koyulamamıştır. Türkiye'de Ünsizadeler ve çıkardıkları gazete ve dergiler hakkında henüz bir çalışma yapılmış değildir. Azerbaycan'ın milli kültürel uyanış dönemini daha iyi anlama noktasında Ünsizade kardeşlerin hayatlarının, fikirlerinin, faaliyetlerinin ve eserlerinin tespit edilip incelenmesi önemlidir. Bu çalışma Ünsizadeleri merkeze alarak, basın faaliyetlerine atılmadan önceki hayatlarını, Türkiye'deki yaşamlarını, kurmuş oldukları matbaalarda Ziya, Ziya-yı Kafkasya ve Keşkül gibi basmış oldukları gazetelerin içeriğini, konularını, yazmış oldukları yazıları, basmış oldukları kitapları ve fikir dünyalarını ele almaktadır.
Özet (Çeviri)
The end of the XIX century and the beginning of the XX century was a period of new and different developments in many national, economic, socio-cultural fields for Azerbaijani Turks, as in other Turkic communities living under Tsarist Russia. In parallel with these developments, media activities also developed, and many newspapers and magazines were published in Azerbaijani Turkish by the leading figures of the society. This process, which started with Hasan Melikzade Zerdabi's Ekinci, made progress thanks to the printing houses established by the Ünsizade brothers under the leadership of Hacı Said Ünsizade and the newspapers Ziya (1879-1880), Ziya-yı Kafkasya (1880-1884), Keşkül (1883-1890), Mezher (1908-1917). In this period when the censorship of the Tsar was quite intense, these initiatives made by Unsizade Brothers are an important period for the history of Azerbaijani press. Despite this, the life and activities of the Ünsizade brothers, who did important work in the press and education activities in the period before 1905, are not sufficiently known. Their activities in Azerbaijan are handled only in parallel with the press and broadcasting issues, and their personal lives remain in the background. Even the newspapers Ziya, Ziya-yı Kafkasya and Keşkül, which were printed in the printing houses they established, could not be fully understood and the importance of their content for the society of the period could not be revealed. No study has yet been conducted on Unsizades and the newspapers and magazines they published. In order to better understand the period of Azerbaijan's national cultural awakening, it is important to identify and analyse the lives, ideas, activities and works of the Unsizade brothers. This study focuses on the Unsizades, their lives before they started their press activities, their lives in Turkey, the content of the newspapers they published such as Ziya, Ziya-yı Kafkasya and Keşkül in the printing houses they established, their subjects, the articles they wrote, the books they published and their world of ideas.
Benzer Tezler
- Azerbaycan matbuatında Füyûzat dergisi
Füyûzat' magazine in Azerbaijani press
ZEMİNE ZİYAVEYA
Doktora
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN UYGUR
- Celil Mehmetkuluzade (1866-1932) ve Molla Nasreddin Dergisi (1906-1931)
Celil Mehmetkuluzade (1866-1932) and Molla Nasreddin Journal (1906-1931)
AYNUR ASKEROVA
- 20. yüzyıl Azerbaycan edebiyatında Osmanlı Devleti ve Millî Mücadele dönemi
The Ottoman State and the National Struggle period in 20th century Azerbaijan literature
GÜNAY MAMMADOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN UYGUR
- Azerbaycan Yurt Bilgisi dergisi (İstanbul): Muhtevası, yazarları, Azerbaycan edebiyatı incelemeleri
Azerbaycan Yurt Bilgisi magazine (İstanbul): Content, author, Azerbaijan literature reviews
BEDİRHAN GELMEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıKafkas ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AFİNA BARMANBAY
- Azerbaycan'ın ilk pedagojik dergisi: Debistan (1906-1908)
The first pedagogical journal of Azerbaijan: Debistan (1906-1908)
SİNEM ÖZMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESRİN SARIAHMETOĞLU