Türk ceza hukukunda organ ve doku ticareti suçu
The crime of organ and tissue trade in Turkish criminal law
- Tez No: 841441
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDULLAH BATUHAN BAYTAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 463
Özet
Organ ve doku nakli, yaşayan kişinin bedeninden ya da kadavradan çıkarılan organ veya dokunun alıcının vücuduna yerleştirildiği tıbbi bir operasyondur. İlk uygulama örnekleri 17. yüzyıla kadar gitmekte olup, ülkemizde ise Necdet Koçak ve ekibinin 1968 yılında ve Mehmet Haberal ve ekibinin 1970'li yıllardaki çalışmaları öncü rol oynamıştır. Alıcıya sağladığı sağlıklı yaşam olanakları ve konforu nedeniyle cazip ve tercih edilen bir yöntem haline geldiği gibi, organ ve dokuların ticari meta haline gelmesine de yol açmıştır. Organ ve doku nakli uygulamalarında yaşanan gelişmeler üzerine, ülkemizde ilk olarak 29/05/1979 tarihinde kabul edilen 2238 sayılı“Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkında Kanun”ile yasal çerçeve belirlenmiştir. ODNK'nda tıp bilimi ve ortaya çıkan ihtiyaçlar itibariyle, sonuncusu 15/11/2018 tarihli ve 7151 sayılı Kanunla olmak üzere çeşitli değişiklikler yapılmıştır. ODNK'nın 15. maddesinde yapılan bu son değişiklik ve yapılan atıf nedeniyle, artık organ ve doku alınması, nakli ve ticaretine ilişkin suçlar bakımından TCK'nin 91-93. maddeleri uygulanacaktır. TCK'nin 91. maddesinde“yaşayan kişiden hukuken geçerli rızaya dayalı olmaksızın organ veya doku alınması”,“hukuka aykırı olarak ölüden organ veya doku alınması”,“organ veya dokuyu satın alma, satma, satılmasına aracılık etme”,“hukuka aykırı olarak alınmış organı veya dokuyu saklama, nakletme ve aşılama”ve“belirli bir çıkar karşılığı organ veya doku teminine yönelik ilan veya reklam verme veya yayınlama”suçları olmak üzere beş suç tipi düzenlenmiştir. Yaşayan vericinin ölmesi halinde TCK'nin kasten öldürmeye ilişkin hükümlerinin uygulanacağı, yine belirtilen suçların örgüt faaliyeti kapsamında işlenmesi hali nitelikli hal olarak düzenlenmiştir. Ayrıca, 92. maddede verici yönünden zorunluluk hali ve 93. maddede etkin pişmanlık hali düzenlenmiştir. Bu kapsamda, organ veya doku nakline ilişkin modeller ve hukuki çerçeve incelenmiş, iç hukukumuzda nakil amacıyla yaşayan kişiden veya ölüden organ ve doku teminine yönelik mevzuat ve hukuki çerçeve açıklanmış, akabinde hukuka aykırı yollarla organ veya doku alınması ve ticaretini cezalandıran TCK'nin 91-93. maddeleri ve bu maddelerde düzenlenen suçlar incelenmiş, gerek kanun yapım tekniği ve gerekse uygulamalara dönük önerilere yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Trading organs and tissues is a medical operation in which organs or tissues are taken from an alive human body or cadaver and then placed into the recipient body. The first application of it dates back to the 17th century, while on our country the studies of Necdet Koçak and his team in 1968, and the studies of Mehmet Haberal and his team in 1970 have played a key role in our country. It has not only become a conspicuous and most preferred method for the recipients in terms of the opportunities of comfort in life and healthy life, but also caused the organs and tissues turning into merchandised goods. The first legal framework in our country has been decided with the legislation of the law no 2238“The Law for Removal of the Organs and Tissues, Storage, Vaccination and Transfering”on 29/05/1979 after the improvements on Organ and Tissue Transplantation. However, this Law has to be updated and modified, lastly 15/11/2018 in accordance with the law no 7151, in terms of medical science and emerging needs on Organ and Tissue Transplantation. Because of the last modification and reference in the article 15 of this law, those involved in the incidents about the trading organs and tissues will be punished in accordance with the articles 91-93 in the Turkish Penal Code with regard to crimes relating to transport and trade. In the article 91 of the Turkish Penal Code , 5 different crime types were categorized as following:“removal of the organs or tissues from an alive human without the legal consent”,“ removal of the organs or tissues from a dead human illegally”,“purchasing, selling and interceding for selling the organs or tissues”,“storage, vaccination and transferring of the illegally removed organs and tissues”and“notice, advertising or broadcasting for organ and tissue supply for a certain benefit”. In the event of the death of a donor while removing the organs and tissues is regulated as willful murder and related provisions will be applied under Turkish Panel Code. In addition, it is regulated as aggravated crime if the crime is committed in an organizational action. Additionally, there has been an arrangement on the special regulation related to obligation circumstances in terms of the donor in Article No:92, and effective remorse condition also takes part in Article No:93. Models and legal framework related to Organs and Tissue Transplantation were analyzed and the legal basis and legal framework in our domestic law related to the supplying organs and tissues from the dead or alive for transplantation purposes were explained within the scope. In the sequel, the articles 91-93 of the Turkish Panel Code, which punishes the illegal transplantation and trading of the organs and tissues, and the crimes regulated in these articles were analyzed, and suggestions are placed in both legislation methods and performance oriented subjects.
Benzer Tezler
- Türk hukukunda organ ve doku nakli
Organ and tissue transplantation in Turkish law
ABDÜLGAFFAR VURAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
HukukAnkara ÜniversitesiDisiplinlerarası Adli Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜROL CANTÜRK
- Türk Ceza Kanununda organ ve doku ticareti suçları
Organ and tissue trade crimes in the Turkish Penal Code
HAZAL ALGAN
- Türk ve Irak Hukukunda organ ve doku naklinin hukuki ve cezai boyutu
Local and criminal dimensions of organ and tissue transplant in Turkish and Iraq Law
ALHAM AL-ZUHAİRİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
HukukÇankaya ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ELVAN KEÇELİOĞLU
- Bir tıbbi müdahale şekli olarak organ ve doku naklinin hukuki sınırları
Organ and tissue transplantation as a type of medical intervention and its limits
GİZEM GÖZÜBÜYÜK