Geri Dön

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanılı erişkinlerde yeme bozukluğu belirtileri bilişsel esneklik ile ilişkili mi?

Are eating disorder symptoms associated with cognitive flexibility in adults diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder?

PDF İndir

  1. Tez No: 841520
  2. Yazar: SELİN KARAKAYA ÇADIRCİ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. BEDRİYE ÖNCÜ ÇETİNKAYA
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Psikiyatri, Psychiatry
  6. Anahtar Kelimeler: Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, bilişsel esneklik, duygu disregülasyonu, yeme bozukluğu, duygusal yeme, Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD), cognitive flexibility, emotional dysregulation, eating disorders, emotional eating
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Tıp Fakültesi
  11. Ana Bilim Dalı: Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 111

Özet

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Erişkinlerde Yeme Bozukluğu Belirtileri Bilişsel Esneklik ile İlişkili mi? Amaç: Erişkinlikte dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) yalnızca DSM ölçütleri arasında yer alan dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik ile değil aynı zamanda plan yapma, organizasyon, duygu ve davranışları düzenleme gibi başka alanlarda da oluşan zorluklarla seyreder. Başta alkol madde kullanım bozuklukları ve duygudurum bozuklukları olmak üzere sıklıkla başka psikiyatrik bozukluklarla birliktelik gösterir. Yeme bozuklukları (YB) da bunlardan biridir. YB'de DEHB'de görülen duyguları düzenleme sorunlarının sık görüldüğüne dair bulgular vardır. DEHB ile YB arasındaki bu ilişki her iki tabloda da bazı ortak mekanizmaların olabileceğini düşündürmektedir. Değişen durumlarda yeni koşulların farkında olma ve mevcut seçenekleri değerlendirme ile ilgili bir kavram olan ''bilişsel esneklik'' bu mekanizmalardan biri olabilir. Araştırmalar hem DEHB'de hem de yeme bozukluklarında bilişsel esneklikte sorunlar olduğuna işaret etmektedir. Bu çalışmanın amacı DEHB'de sıklıkla görülen yeme bozukluğu belirtilerinin bilişsel esneklik ile ilişkisini araştırmaktır. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya DEHB tanısı konmuş 76 kişi (%59,2 kadın, %40,8 erkek, yaş ort: 23,28 ± 4,64) ve 69'u sağlıklı kontrol grubu (%56,5 kadın, %43,5 erkek, yaş ort: 23,08 ± 3,56) dahil edilmiştir. Katılımcılar sosyodemografik veri formu, Wender-Reimherr Erişkin Dikkat Eksikliği Bozukluğu Öz Bildirim Ölçeği (WREDEBÖ), Wender Utah Derecelendı̇rme Ölçeğı̇ (WUDÖ), Duygusal Yeme Ölçeği (DYÖ), Hastane Anksiyete Depresyon Ölçeği (HADÖ) ve Bilişsel Kontrol ve Esneklik Ölçeğini (BKEÖ) ile değerlendirilmişlerdir. Katılımcılara Wisconsin Kart Eşleme Testinin (WKET) bilgisayar verisyonu olan Berg'in Kart Eşleme Testi (BKET) uygulanmıştır. Gruplar arasındaki farklılıklar karşılaştırılıp bilişsel esneklik ve yeme bozukluğu ilişkisi için Pearson korelasyon analizi yapılmış, DEHB grubunda öngörücülerin tespiti için çoklu doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Bulgular: DEHB grubunun DYÖ puanlarının (ort: 15,44 ± 7,62) kontrol grubuna göre (ort: 9,21 ± 6,26) daha yüksek, BKEÖ Duygu Üzerinde Kontrol ve Değerlendirme alt ölçek puanlarının ise daha düşük olduğu saptanmıştır (DEHB grubu ort: 58.34 ± 4,82, kontrol grubu ort: 60,76 ± 4,02). DEHB grubunda DYÖ puanlarının WREDEBÖ alt ölçeklerinden Dikkat Eksikliği (r= 0,34) ve Duygu Regülasyonu (r= 0,24) ile korele ve BKEÖ Duygu Üzerinde Kontrol ile Değerlendirme alt ölçeği ile ters korelasyon(r= - 0,28) gösterdiği görülmüştür. DYÖ toplam puanı ile depresyon puanları arasında ilişki saptanmazken, anksiyete puanları ilişkili bulunmuştur. Ayrıca DEHB grubunda yeme bozukluğu belirtilerinden kontrolsüz yemeden sonra kusma olan ve olmayanlar karşılaştırıldığında anlamlı olarak kusması olanların BKEÖ Başa Çıkma Esnekliği alt ölçek puanlarının düşük olduğu gösterilmiştir (Kusma olanlar ort: 35,00 ± 11,88, kusma olmayanlar ort: 42,82 ± 11,62). BKET ile DYÖ ilişkisi Pearson ve Spearman analizleri ile incelenmiş, ancak korelasyon saptanmamıştır. DEHB grubunda çoklu regresyon analizi yapılmış, analizi sonucu DYÖ toplam puanı ile anlamlı ilişkisi devam eden tek değişkenin WREDEBÖ Dikkat Eksikliği alt ölçek puanı olduğu görülmüştür. Kontrol grubunda DYÖ toplam puanının BKEÖ alt ölçekleri ile ilişkisi Pearson analizi ile incelenmiş, BKEÖ Duygu Üzerinde Kontrol ile Değerlendirme (r= -0,33) ve BKEÖ Başa Çıkma Esnekliği (r=-0,27) alt ölçek puanları ile ters korele olduğu görülmüştür. Sonuç: DEHB ile yeme bozukluğu belirtileri arasındaki ilişkide bilişsel esneklik rol oynayabilir. Ancak DEHB'nin duygu disregülasyonunu içeren karmaşık doğası, sıklıkla başka psikiyatrik bozuklukların eşlik etmesi bilişsel esneklik üzerinde etkili olabilir. Bu etkinin net bir şekilde anlaşılabilmesi için uzunlamasına çalışmalara ihtiyaç vardır.

Özet (Çeviri)

2. ABSTRACT Are Eating Disorder Symptoms Associated with Cognitive Flexibility in Adults Diagnosed with Attention Deficit Hyperactivity Disorder? Aim: In adulthood, Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) is not limited to the criteria of DSM, which included only inattention, hyperactivity, and impulsivity. It also manifests difficulties in other areas such as planning, organization, and regulating emotions and behaviors. It often coexists with other psychiatric disorders, particularly substance use disorders and mood disorders. Eating disorders (ED) are among these. There are findings suggesting that emotional regulation difficulties observed in ADHD are common in ED as well. This relationship between ADHD and ED implies the existence of common mechanisms in both conditions. 'Cognitive flexibility', a concept related to being aware of changing situations and evaluating available options, might be one of these mechanism. Studies indicate problems in cognitive flexibility both in ADHD and ED. The aim of this study is to investigate the relationship between frequently observed ED symptoms in ADHD and cognitive flexibility. Materials and Methods: The study included 76 individuals diagnosed with ADHD (59,2%female, 40,8%male, mean age: 23.28 ± 4.64) and 69 healthy control participants (56,5% female, 43,5% male, mean age: 23.08 ± 3.56). Participants were assessed using a sociodemographic data form, Wender-Reimherr Adult Attention Deficit Disorder Scale (WRAADDS), Wender Utah Rating Scale (WURS), Emotional Eating Scale (EES), Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS), and Cognitive Control and Flexibility Questionnaire (CCFQ). The computerized version of Wisconsin Card Sorting Test (WCST), known as Berg's Card Sorting Test (BCST), was administered. Differences between the groups were compared, and a Pearson correlation analysis was conducted to assess the relationship between cognitive flexibility and eating disorders. Furthermore, multiple linear regression analysis was performed in the ADHD group to identify predictors. Results: The findings indicate that the ADHD groups EES scores (mean 15.44 ± 7.62) were higher compared to control group (mean: 9.21 ± 6.26), while CCFQ subscale scores for Control over Emotion and Appraisal were lower (ADHD group mean: 58.34 ± 4.82, control group mean: 60.76 ± 4.02). In the ADHD group, EES scores were correlated with WRAADDS subscales of Inattention and Emotional Dysregulation and showed negative correlation with CCFQ Control over Emotion and Appraisal(r=-0.28). No relationship was found between the total EES score and depression scores, but there was a significant association with anxiety scores. Furthermore, in the ADHD group, those with vomiting after uncontrolled eating showed significantly lower scoresin the CCFQ Coping Flexibility subscale (Vomiting group mean: 35.00±11.88, No Vomiting group mean: 42.82± 11.62). The relationship between BCST and EES was examined through Pearson and Speearman analyses, but no correlation was found. Multiple regression analysis was conducted in ADHD group, revealling that the only variable with a significant ongoing relationship with EES total score was the WRAADDS Attention Deficit subscale score. In the control group, the relationship between total EES score and CCFQ subscales was examined through Pearson analysis, it was observed the EES total score was negatively correlated with CCFQ subscales scores of Control over Emotion and Appraisal (r= 0.33) and Coping Flexibility(r=-0.27). Conclusions: Cognitive flexibility might play a role in the relationship between ADHD and eating disorder symptoms. However, the complex nature of ADHD, involving emotional dysregulation, and its frequent comorbidity with other psychiatric disorders, could influence cognitive flexibility. Longitudinal studies are necessary to clearly understand this influence.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    734895

    Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda duygu düzenleme güçlüğünün yeme tutumları ve yeme bozukluğu ile ilişkisi

    The relationship between emotion regulation difficulty and eating attitudes and eating disorder in attention deficit hyperactivity disorder

    TUĞBA YENİÇERİ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    PsikiyatriSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Psikiyatri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖMER AKİL ÖZER

  2. Tez No

    478000

    Yeme bozukluğu hastalarında dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun klinik görüşme ve özbildirim ölçekleriyle değerlendirilmesi ve karşılaştırılması

    Evaluation and comparison of attention deficit hyperactivity disorder in eating disorder patients by clinical interview and self-report scales

    SELİN AKIŞIK GENÇ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Psikiyatriİstanbul Üniversitesi

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BAŞAK YÜCEL

  3. Tez No

    466912

    Erişkin dikkat eksikliği / hiperaktivite bozukluğunda gece yeme bozukluğu ve dürtüsellik ilişkisinin araştırılması

    An investigation of the relationship between night eating syndrome and impulsivity in adult attentive deficite / hyperactivity disorder patients

    SONAY ZABUN ERÇALIŞKAN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    PsikiyatriSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Psikiyatri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SERAP ERDOĞAN TAYCAN

  4. Tez No

    506709

    Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanılı erişkinlerde; belirti profili, belirti şiddeti, çalışma belleği, yakın ilişkilerde işlevsellik düzeyinin birbiri ile ilişkisinin incelenmesi

    Adult attention deficit and hyperactivity disorder: Relationship between symptom profile, symptom severity, romantic functioning and working memory

    NUR ÖZTÜRK KAYATURAN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    PsikiyatriSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLİZ ÖZGEN HERGÜL

    DOÇ. DR. UMUT MERT AKSOY

  5. Tez No

    866439

    Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanılı erişkinlerde yavaş bilişsel tempo semptomlarının depresif belirtiler ve duygu düzenleme güçlüğü ile ilişkisinin incelenmesi

    Investigation of the relationship of sluggish cognitive tempo symptoms with depressive symptoms and emotion regulation difficulties in adults diagnosed with attention deficit and hyperactivity disorder

    CENGİZ GÖKCE

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    PsikiyatriSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Psikiyatri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ENGİN EMREM BEŞTEPE

Geri Dön