Antalya Traverten platosu toprak zonunun hidrojeokimyasal özelliklerinin incelenmesi
Investigation of hydrogeochemical characteristics in the soil zone of the Antalya travetine plateau
- Tez No: 84205
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET EKMEKÇİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Antalya, doygun olmayan bölge, doğal arındırma kapasitesi, toprak örtüsü, traverten, yealtısuyu kirliliği, Antalya, unasturated zone, natural attenuation capacity, soil cover, travertine, groundwater pollution
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 90
Özet
IV ÖZET Bu çalışmada, karstik bölgelerde yeraltısuyu için koruyucu bir örtü işlevi gören doygun olmayan bölge ve özellikle toprak zonunun yeraltısuyu kirliliği açısından önemi tartışılmıştır. Çalışmada karstik bir ortam özelliği gösteren Antalya Traverten Platosu topraklan incelenmiş ve traverten akifer üzerinde bulunan toprakların doğal arındırma süreçlerinde önemli rol oynayan bazı parametreler belirlenmiştir. Karstik alanlarda, doygun olmayan bölgenin göreli olarak kalın olmasına karşın sürülmenin hızlı bir şekilde meydana gelmesi, doğal arındırma süreçleri açısından olumsuz bir durum ortaya çıkarmaktadır. Bu nedenle doğal arındırma kapasitesi yüksek olan toprak zonu, karstik akiferler için koruyucu bir örtü işlevi görmektedir. Kirleticinin özellikle kimyasal ve biyolojik süreçlerle değişim ve dönüşümünün büyük bir kısmı doygun olmayan bölgenin en üst kesimini oluşturan ve ikincil açıklıklarda biriken toprak malzemede gerçekleşmektedir. Toprak zonu, genel olarak kirletici üzerinde fiziksel, kimyasal ve biyolojik süreçlerle sahip olduğu arındırma kapasitesi ile yeraltısuyu kalitesini doğrudan etkilemektedir. Antalya Traverten Platosu topraklarının önemli bir bölümünde gerçekleştirilen tarımsal amaçlı gübreleme ve ilaçlama faaliyetleri akifer için alansal bir kirletici kaynağı oluşturmaktadır. Bugüne kadar kanalizasyon sistemine sahip olmayan Antalya kenti ve çevresinde, halen temiz olan akiferden uzun süre yararlanabilmek, traverten ve üzerindeki toprak örtüsünün arındırma kapasitelerine bağlıdır. Antalya Traverten Platosu topraklarının doğal arındırma kapasitesini oluşturan ana süreçlerin belirlenmesi amacı ile oluşturulan örnekleme ağı kullanılarak alman 92 toprak örneği, toprak türü, yapısı, dokusu, jeohidrolojik özellikleri gibi parametreler kullanılarak alt gruplara ayrılmıştır. Ayrılan her grubu temsil eden topraklar için organik madde içerikleri, tane boyu dağılımı ve X- ışınları yöntemiyle belirlenen kil türü kullanılarak katyon değiştirme kapasiteleri, bazı evsel ve tarımsal kirleticilere ilişkin dağılım katsayıları ile kirletici hareketini geciktirme etkileri ortaya konmuştur. Sonuç olarak çalışma alanında görülen topraklar geciktirme etkileri, toprak kalınlığı ve yeraltısuyu seviyesine uzaklıklarına bağlı olarak üç gruba ayrılmıştır. Yüksek geciktirme etkisine sahip, kaim ve yeraltısuyuna uzklıklan fazla olan topraklar düşük kirlilik riski, akifer üzerinde yayılım gösteren yüksek arındırma etkisine sahip litozolik topraklar yüksek kirlilik riski ve beslenme alanında yayılım gösteren yüksek kalınlığa sahip topraklar veya yüksek geciktirme etkiseine sahip ince topraklar orta derecede kirlilik riski taşıyan topraklar olarak gruplandınlmıştır. Bölgede yeraltısuyu kalitesinin korunması amaçlı ileriye dönük çalışmalarda ve arazi kullanımının planlamasında bu bilgilerin dikkate alınması gerektiği ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The importance of the unsaturated zone and particularly the upper most part of it, the soil zone as a protective cover against groundwater are discussed in this study. In its context, the soil cover on the Antalya Travertine Plateau was investigated with regard to its role in the natural attenuation processes which lead to determine some of the parameters of this phenomenon. In karstic areas, the rapid infiltration is adversely effective on the natural attenuation capacity although the unsaturated zone is relatively thick. For this reason, soil zone which has a high natural attenuation capacity acts as a protective cover for karstic aquifers. Transformation and degradation of contaminants by particularly chemical and biological processes take place to a great extent in soil material, which not only forms the upper part but also fills in the secondary openings of the unsaturated zone. Soil zone directly controls the quality of groundwater by natural attenuation capacity by physical, chemical and biological processes. Agricultural areas where pesticides and fertilisers are applied are among the non-point sources of contamination for the Antalya Travertine aquifer. The high capacity of natural attenuation the soil material exists over and within the unsaturated zone explains why the groundwater of this aquifer is not yet above the limits of pollution although the domestic waste water of the Antalya city has long been injected into the ground due to the lack of sewage system. In order to determine the main processes of natural attenuation of Antalya Travertine Plateau soils, 92 soil samples were collected as to represent the whole study area. These soil samples were divided into groups in accordance with the soil type, structure, texture, and other geohydrological properties. The cation exchange capacity, distribution coefficient and retardation factor for some agricultural and domestic contaminants were determined using the organic matter content, clay minerals and grain size distribution for each representative soil group. Based on the results obtained from the analyses a risk map of the study area was prepared to be used as a base map by the design makers. Three main areas were differentiated using a combined effect of soil thickness, distance to groundwater and retardation factor which were then arbitrarily attributed ranks of high, medium, and low risk areas against groundwater pollution. Areas with thick soil having high retardation factor extending over a relatively thick unsaturated zone are ranked as low risk areas. Those with thin soil having either high retardation factor or extending over thick unsaturated zone were ranked as medium risk areas. Areas with either thin soils with high retardation factor or over thin unsaturated zone are ranked as high risk areas.
Benzer Tezler
- Antalya traverten platosu toprak örtüsünün jeohidrolojik özelliklerinin alansal değişimi
Areal variations in geohydrological properties of the soil cover of the Antalya travertine plateau
SELİM ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeoloji (Hidrejeoloji) Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET EKMEKÇİ
- Antalya Aksu-Altınova bölgesinde yer altı suyu kirlilik durumunun incelenmesi
Assessment of groundwater pollution in Antalya Aksu-Altinova region
GÖZDE KAÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Çevre MühendisliğiAkdeniz ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE MUHAMMETOĞLU
- Altınova akiferinin (Antalya) kirliliğe duyarlılığının değerlendirmesi
Assessment of vulnerability to contamination in Altinova aquifer (Antalya)
AYŞENUR AMİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NACİYE NUR ÖZYURT
DR. PINAR AVCI
- Antalya traverten platosunun jeolojik, hidrolojik hidrojeolojik ve hidrokimyasal özelliklerinin incelenmesi
Başlık çevirisi yok
ALİ SERDAR ÖZÜŞ
Doktora
Türkçe
1992
Jeoloji MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİZ ERTUNÇ
PROF. DR. SERVET YAMAN
- Altınova akiferinde (Antalya) yeraltısuyu kökeninin çevresel izleyici ve hidrokimya teknikleri ile araştırılması
Investigation of the origin of groundwater in Altinova (Antalya) aquifer with environmental tracer and hydrochemistry techniques
ÖZÜMCAN ALARA KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NACİYE NUR ÖZYURT