Türkiye'de meydana gelen büyük endüstriyel kazaların analizi: Veri tabanı geliştirilmesi
Analysis of major industrial accidents in Türkiye: Database development
- Tez No: 842054
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ÇAKMAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kazalar, Mühendislik Bilimleri, Accidents, Engineering Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kazaların Çevresel ve Teknik Araştırması Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 148
Özet
Bu çalışmada büyük endüstriyel kazaların tekrar yaşanmaması için, veri analizine olanak tanıyan ulusal bir kaza veri tabanı tasarlanması ve çeşitli kaza verileri kullanılarak istatistiki kaza analizi yapılması amaçlanmıştır. Bu amaçla öncelikli olarak detaylı literatür taraması yapılmıştır. Büyük endüstriyel kazalar ile ilgili dünyada ve ülkemizde kullanılan mevzuat ve veri tabanları araştırılmıştır. İkinci olarak, kök neden analizi yöntemleri incelenmiş olup bu yöntemlerden sebep-sonuç diyagramı, 5 neden metodu ve insan performans değerlendirme analiz yöntemleri uygulanarak büyük endüstriyel kazalara ilişkin kök neden listesi ve her bir kök neden için mevzuat ve/veya düzeltici/önleyici faaliyet önerileri oluşturulmuştur. Geliştirilecek veri tabanında kullanılmak üzere ayrıca derleme çalışması yapılarak kimyasal proseslerde sıklıkla kullanılan proses ekipmanları listesi meydana getirilmiştir. Ardından, sistematik olarak düzenlenen kök neden listesini, kök nedenlere ilişkin önerileri, kimyasal proses ekipmanları listesini ve çok çeşitli kaza özelliklerini barındıran ve veri analizine olanak sağlayan bir veri tabanı internet sitesi geliştirilmiştir. MVC mimarisi ile hazırlanan veri tabanı internet sitesinin adı MiadaT (Major Industrial Accident Database in Türkiye) olarak belirlenmiştir. Veri tabanı oluşturma ve yönetme işlerinde MS SQL Server Management ve Studio 2019, web tasarımı ve web sitesi yapımında Visual Studio Community 2022 kullanılmıştır. Son olarak, temin edilebilen veriler veri tabanı sistemine girilmiş, betimleyici ve tahmin analizi (regresyon analizi) istatistiki analiz yöntemleri ile analizler yapılarak sonuçları sunulmuştur. Yapılan analizlere göre; en çok meydana gelen kaza türünün %55,6 oranla yangın olduğu, kazaya en fazla dâhil olan kimyasal madde çeşidinin %30 oranla alevlenir sıvılar olduğu, kazaya en fazla dâhil olan proses ekipmanlarının %17 oranla tanklar olduğu ve bakım ile ilgili kök nedenlerin tüm kök nedenlerin %25'ini oluşturarak ilk sırada yer aldığı gibi bir çok sonuç elde edilmiştir. Bu sonuçlar çerçevesinde hem yetkili otoritelere yasal düzenlemelerde yapılması gerekli iyileştirmeler ile ilgili hem de kuruluşlara bakım planlaması, iş düzenleme, titizlikle uyulması gereken mevzuatlar gibi birçok öneride bulunulmuştur. Yapılan çalışmanın, mevcut durumda ülkemizde büyük endüstriyel kazalara özgü bir veri tabanı çalışmasının bulunmaması sebebiyle başta çalışanlara, kuruluş işletmecilerine, proses güvenlik uzmanlarına, araştırmacılara ve tüm paydaşlara yararlı olacağı, toprağa, suya, diğer canlılara ve gelecek nesillere sağlayacağı fayda ve amacı göz önüne alındığında çevresel sürdürülebilirliğe katkı sunacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, it is aimed to design a national accident database that allows data analysis and performs statistical accident analysis using various accident data in order to prevent major industrial accidents from happening again. For this reason firstly, a detailed literature review is made and the matter evaluated thoroughly. In this manner, accident databases, regulations and legislations, which are being currently applied both in our country and in the World, are studied deeply. Secondly, by examining root cause analyzing methods, root cause list for major industrial accidents and legislation and/or corrective/preventive action recommendations for each root cause are created by applying to cause and effect diagram, 5 whys method and human performance evaluation analyzes techniques. To be used in the developed database, a frequently used chemical process equipments' list is generated by making a compilation. Followingly, a database website is effectuated that includes a systematically arranged root cause list, root causes suggestions, chemical process equipment list, and a wide range of accident characteristics and allows data analysis. The name of the database website that is constructed via MVC Structure is defined as 'MiadaT' (Major Industrial Accident Database in Türkiye). For the creation and management the database, MS SQL Server Management ve Studio 2019, and in design steps Visual Studio Community 2022, are used. Finally, the available data are entered into the database system, and the results are presented by performing analyzes with descriptive (statistical analysis) and predictive analysis (regression analysis) methods. According to the analyzes; many results have been obtained such as fire which is the most common type of accident with a rate of 55,6%, the most commonly involved chemical type in the accident is flammable liquids with a rate of 30%, the process equipment most involved in the accident is tanks with a rate of 17% and root causes related to maintenance are in the first place by forming 25% of all root causes. Within the framework of these results, many suggestions were made to both the competent authorities regarding the necessary improvements in the legal regulations, and the organizations such as maintenance planning, work arrangement, and legislation that should be followed meticulously. It is being hoped that currently in our country due to the fact that there is no specific database work to major industrial accidents, this study would be useful for the workers, businessmen, process security staff, researchers and sharers. Also, considering the benefit and purpose, it will provide to the soil, water, other living things and future generations. It is thought that it will contribute to environmental sustainability.
Benzer Tezler
- Doğal afetlerin ikincil etkileri ve kbrn afetlerine dönüşümü arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between secondary effects of natural disasters and vulnerability to cbrn disasters
TOLGA SAVAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Kazalarİskenderun Teknik ÜniversitesiKimyasal, Biyolojik, Radyolojik, Nükleer Tehditler Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EYYUPHAN YAKINCI
- Türkiye'de endüstriyel işletmelerde kimyasal madde yönetimi (KMY) ve bir uygulama örneği
Chemical substance management (CSM) in industrial facilities in Turkey; an application of case study
EMEL KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Çevre MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMET YUNUS PAMUKOĞLU
- An investigation on hazard and operability study (HAZOP) according to SEVESO III directive and special case studies
SEVESO III direktifi kapsamında yapılan tehlike ve işletilebilirlik analizi (HAZOP) çalışmalarının incelenmesi ve özel örneklemeler
PELİN GÜN
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Kimya Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HİKMET İSKENDER
- Evsel/endüstriyel atıksu arıtma tesislerinde iş güvenliği
Occupational safety in domestic/industrial wastewater treatment plants
İBRAHİM OĞUZ ÇİMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Çevre MühendisliğiEskişehir Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF YAVUZ
- Malatya şeker fabrikasında bir enerji verimliliği analizi
An energy efficiency analysis of malatya sugar factory
MEMNUNE DEMİREL ÖKKE
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE FİLİZ BAYTAŞ