Antalya traverten platosu toprak örtüsünün jeohidrolojik özelliklerinin alansal değişimi
Areal variations in geohydrological properties of the soil cover of the Antalya travertine plateau
- Tez No: 84214
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET EKMEKÇİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji (Hidrejeoloji) Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 143
Özet
IV ÖZET Gözenekli ortamın tamamen su ile doygun olmayan ve yeraltısuyu seviyesinin üzerinde bulunan kesimine hidrojeolojide“Doygun Olmayan Bölge”adı verilir. Doygun olmayan bölge, yeraltısuyu besleniminin başlangıç noktasını oluşturduğu için hidrojeolojide özel bir öneme sahiptir. Bu nedenle hem nicelik, hem de nitelik açısından doygun olmayan bölgede girdi ve çıktıların iyi bilinmesi gerekir. Bu bölgenin en üst kesimini oluşturan toprak kuşağı, yüzey sularının çeşitli fiziksel, kimyasal ve biyolojik süreçlerle değişime uğradıkları ilk kesimi oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Antalya Traverten Platosu üzerinde bulunan ve akiferin gerek beslenme rejiminde, gerekse kirlilikten korunmasında önemli rol oynayan toprakların jeohidrolojik özellikleri incelenmiştir. Bu amaç doğrultusunda, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan 1:100000 ölçekli arazi varlığı haritası, 1:25000 ölçekli topoğrafik haritalar, hava fotoğrafları ve arazi gözlemleri deneştirilerek 1:50000 ölçekli toprak örtüsü haritası oluşturulmuştur. Buna göre, çalışma alanında toprak örtüsünü alüvyal topraklar, kolüvyal topraklar ve kırmızı kahverengi akdeniz topraklan olmak üzere üç ana toprak grubu oluşturmaktadır. Toprak örtüsünün beslenme rejimine etkisinin belirlenmesi amacıyla arazide ve laboratuvarda, alam temsil edecek şekilde kurulan ölçüm ve örnekleme ağı üzerinde jeohidrolojik amaçlı deneyler gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda, toprakların tane boyu dağılımı, gözeneklilik, sızma kapasitesi, soğurma kapasitesi, hidrolik iletkenlik, özgül tutma, özgül verim ve kılcal iletkenlik gibi toprak bölgesini tanımlayan fiziksel özellikleri tayin edilmiş, deney ve ölçüm sonuçlan akiferin beslenme rejiminin aydınlatılmasına katkıda bulunacak şekilde değerlendirilmiştir. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlara göre traverten platosu üzerindeki toprak örtüsünü heterojen silt - ince kum boyu malzeme oluşturmaktadır. Ortalama tane boyu (medyan) değerine (D50) göre yapılan sınıflama, çalışma alanındaki toprak örtüsünü % 39.5oranında çok ince kum, % 30.2 oranında ise silt boyu malzemenin oluşturduğunu ortaya koymuştur._Gözenekliliği 0.28 ile 0.57 arasında değişen toprak örtüsü, 0.15 - 0.37 aralığında dağılım gösteren özgül tutma değerlerine sahiptir. 0.013-0.34 aralığında özgül verim değerlerine sahip toprak örtüsünün hidrolik iletkenliği de 10'7 m/s - 10"5 m/s arasında değişmektedir. Buna göre traverten platosu üzerindeki toprak örtüsünü düşük hidrolik iletkenliğe sahip, yarı geçirimli bir malzeme oluşturmaktadır. Antalya Traverten Platosu üzerindeki toprak örtüsünden meydana gelebilecek akımı tanımlayan Richards denkleminin sayısal çözümü için gerekli parametreleri belirlemek amacıyla toprak-su karakteristik eğrileri çizilmiştir. Arazide ölçülen negatif basınç yükü değerleri için Gardner yaklaşımı kullanılarak kılcal iletkenlik değerleri hesaplanmıştır. Süzülme hesabında kullanılan Green- Ampt ve Richards denkleminin analitik çözümünü veren Horton ile Philip yöntemleri için gerekli parametreleri belirlemek amacıyla çift halka infiltrometre deneyleri yapılmış, elde edilen veriler bu yöntemlerle değerlendirilmiştir. Standart sızma eğrileri oluşturularak Horton, Philip ve Green- Ampt yaklaşımları kullanılarak 1 saatlik yağışlarda meydana gelebilecek süzülme miktarları hesaplanmıştır. Arazinin fiziksel koşullarından en az seviyede etkilendiği için, hidrojeolojik çalışmalarda kullanılabilecek süzülme değerleri, 5., 10, 30. dakikalar ve 1., 6., 24. saatler için Green- Ampt yaklaşımı kullanılarak hesaplanmıştır. Philip yöntemine göre soğurma kapasitesi, 10 ve 30. dakikalar ile 1 ve 6. saatler için sızma hızı değerleri belirlenmiş, göllenme am analizi yapılmıştır. Buna göre, süresi 5 dakikayı aşmayan yağışlarda yüzeyde göllenme meydana gelmemektedir. Daha uzun süreli yağışlarda ise, ölçüm noktalarına göre 5. ile 14. dakika arasında değişen sürelerde yüzeyde göllenme başlamaktadır.
Özet (Çeviri)
VI ABSTRACT The zone above the water table which is partially saturated with water is called as the Unsaturated Zone. The unsaturated zone has a special importance in hydrogeology because of its role in groundwater recharge. Therefore, the inputs and the outputs should be defined quantitatively and qualitatively. The soil cover which forms the uppermost layer of this zone, is the section where the surface water is exposed to some physical, chemical and biological changes. In this study, the geohydrological properties of the soils which have a great influence on the groundwater recharge and protection of the Antalya Travertine Plateau were investigated. For the purpose, soil cover map is prepared by interpretation of topographic and agricultural maps, aerial photographs and the field observations. The soil cover in the study area, is composed of alluvial, colluvial and red-brown mediterranean soils. In order to determine the influence of the soil cover on the groundwater recharge, some geohydrological experiments are performed both in the field and laboratory. Physical properties defining the soil cover such as grain size distribution, porosity, infiltration capacity, sorptivity, hydraulic conductivity, specific retention, specific yield and capillar conductivity are determined and experimental results are interpreted to contribute to clarification of the groundwater recharge. The soil cover of the Antalya Travertine Plateau is constituted of heterogenous, silty - sandy fine material. Classification based on the median grain size (D50) revealed that the major structural constituents are very fine sand (39.5 %) and silt (30.2 %). In the study area where the porosity values range between 0.28 - 0.57, the distribution of the specfic retention and specific yield are 0.15 - 0.37 and 0.013 - 0.34, respectively. The hydraulic conductivity values ranging between 10"7 m/s - 10*5 m/s indicated that the soil cover ofvu the Antalya Travertine Plateau is formed by a semi-pervious material having low hydraulic conductivity. In order to determine the parameters necessary for the numerical solution of the Richards equation defining the flow which may occur through the soil cover of Antalya Travertine Plateau, the soil-water characteristics are plotted. For the negative pressure values measured in the field, capillar conductivities are calculated according to Gardner (1958). Double ring infiltrometer tests have been realized to determine the parameters required for Green-Ampt (1911), Horton (1933) and Philip (1969) methods which yield the analytical solution of the Richards equation. The data obtained are interpreted with these methods of solution. The infiltration curves are plotted and cumulative infiltration depths are calculated for precipitations of 1 hour duration. Infiltration depths are calculated for 5th, İÖ*, 30th minutes and for 1st, 6th, 24* hours according to Green-Ampt method in order to be used in hydrogeological studies. The sorption capacity values and infiltration rates are calculated for 10th and 30th minutes, 1st and 6th hours by using Philip method. Ponding time analysis has been realized and it has been determined that ponding will not occur for precipitations during less than 5 minutes and ponding will start after between 5th and 14th minute according to the measurement point.
Benzer Tezler
- Antalya Traverten platosu toprak zonunun hidrojeokimyasal özelliklerinin incelenmesi
Investigation of hydrogeochemical characteristics in the soil zone of the Antalya travetine plateau
AYLİN BAŞAL
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET EKMEKÇİ
- Antalya Aksu-Altınova bölgesinde yer altı suyu kirlilik durumunun incelenmesi
Assessment of groundwater pollution in Antalya Aksu-Altinova region
GÖZDE KAÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Çevre MühendisliğiAkdeniz ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE MUHAMMETOĞLU
- Altınova akiferinin (Antalya) kirliliğe duyarlılığının değerlendirmesi
Assessment of vulnerability to contamination in Altinova aquifer (Antalya)
AYŞENUR AMİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NACİYE NUR ÖZYURT
DR. PINAR AVCI
- Antalya traverten platosunun jeolojik, hidrolojik hidrojeolojik ve hidrokimyasal özelliklerinin incelenmesi
Başlık çevirisi yok
ALİ SERDAR ÖZÜŞ
Doktora
Türkçe
1992
Jeoloji MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİZ ERTUNÇ
PROF. DR. SERVET YAMAN
- Altınova akiferinde (Antalya) yeraltısuyu kökeninin çevresel izleyici ve hidrokimya teknikleri ile araştırılması
Investigation of the origin of groundwater in Altinova (Antalya) aquifer with environmental tracer and hydrochemistry techniques
ÖZÜMCAN ALARA KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NACİYE NUR ÖZYURT