Aile sağlığı merkezine başvuran hastalarda sağlık okuryazarlığı ve akılcı ilaç kullanımının ilişkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship between health literacy and rational drug use in patients admitting to a family health center
- Tez No: 842298
- Danışmanlar: UZMAN MERTHAN TUNAY
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Sağlık okuryazarlığı, akılcı ilaç kullanımı TSOY-32, Health literacy, rational drug use, TSOY-32
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Adana Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 90
Özet
Amaç: Bireylerin sağlık durumunun korunmasında, sağlık hizmetlerine erişiminde, tedavi sürecine katılımında ve doğru ilacın, doğru zamanlamayla, doğru miktarda kullanımı olarak tanımlanan akılcı ilaç kullanımında yaşanabilecek sorunların sağlık okuryazarlığı düzeyi ile ilişkili olabileceğini göstermektir. Gereç ve Yöntem: Araştırmamızın tasarım tipi kesitsel olup Adana Seyhan Yenibey 2 No'lu Aile Sağlığı Merkezi'ne başvuran gönüllü katılımcılar araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. İstatistiksel bir program ile örneklem büyüklüğü en az 263 olacak şekilde hesaplanmış ve araştırma kriterlerine uyan 300 kişi çalışmaya dahil edilmiştir. Katılımcılara araştırma kapsamında yüz yüze görüşülerek sosyodemografik veriler ve akılcı ilaç kullanım ilkeleri ile ilgili 31 sorudan oluşan bir anket ve sağlık okuryazarlığı düzeyinin tespiti için Türkiye Sağlık Okuryazarlığı ölçeği (TSOY-32) uygulamıştır. Sağlık okuryazarlığı araştırmamızın bağımlı değişkenlerini, sağlık durumu, ilaç alışkanlıkları araştırmamızın bağımsız değişkenlerini oluşturmaktadır. Bulgular: Katılımcıların ortalama yaşı 42.09±13,63, katılımcıların %67,3'ü kadınlardan, katılımcıların %52,3 lise ve üstü eğitim düzeyi olan katılımcılardan oluşmaktadır. Katılımcıların %39,7'sinde en az bir kronik hastalık vardı. Katılımcıların %75'i doktora danışmadan ilaç kullanmakta, %92'si evde ilaç bulundurmaktadır. Katılımcıların akılcı olmayan ilaç kullanımı yaş ve cinsiyet durumundan sınırlı düzeyde etkilenirken, eğitim düzeyi akılcı olmayan ilaç kullanım durumunu daha fazla etkilemektedir. Tüm katılımcıların TSOY-32 ölçeğinden aldıkları ortalama puan 28,5±7,7 olup, %64,3'ünün sağlık okuryazarlığı düzeyi yetersiz veya sorunluydu. Katılımcıların ölçekten aldıkları puan yaş cinsiyet ve eğitim düzeyinden etkilenmekteydi. Genel olarak sağlık okuryazarlığı düzeyi yüksek olan katılımcıların rasyonel ilaç kullanım eğiliminde olduğu saptanmıştır. Katılımcıların %45,7'sinin son bir yılda 14'den fazla poliklinik başvurusu bulunmakta olup sağlık okuryazarlığı yüksek olanların diğerlerine göre daha az poliklinik başvurusu olduğu saptanmıştır. Sonuç: Araştırmamız sağlık okuryazarlığı düzeyinin düşük olduğunu ve irrasyonel ilaç kullanım durumunun yaygın olduğunu göstermiştir. Akılcı ilaç kullanımının arttırılabilmesi, sağlık okuryazarlığı düzeyinin arttırılmasına bağlıdır. Genel sağlık düzeyinin arttırılması için bu iki temel konuda bireyin ve toplumun eğitimi ve farkındalık düzeyinin arttırılması ve daha fazla çalışmanın yapılması gereklidir.
Özet (Çeviri)
Aim: To demonstrate that issues in maintaining individuals' health status, accessing health services, participating in the treatment process, and the rational use of medication-defined as the correct drug being used in the correct amount and timing-may be associated with the level of health literacy. Materials and Method: Our research design is cross-sectional and involves voluntary participants who presented at Adana Seyhan Yenibey No. 2 Family Health Center. The sample size was calculated using a statistical program to be at least 263, and 300 individuals meeting the research criteria were included in the study. Participants were surveyed face-to-face regarding sociodemographic data and principles of rational drug use through a questionnaire consisting of 31 questions, and the Turkey Health Literacy Scale (TSOY-32) was administered to determine the level of health literacy. In our research, health literacy comprises the dependent variables, while health status and medication habits constitute the independent variables. Results: The average age of participants was 42.09±13.63; 67.3% were female, and 52.3% had a high school education or higher. At least one chronic illness was present in 39.7% of the participants. 75% of them used medications without consulting a doctor, and 92% stored medications at home. While the irrational use of medication was slightly affected by age and gender, it was more influenced by the level of education. The average score obtained by all participants on the TSOY-32 scale was 28.5±7.7, with 64.3% having an insufficient or problematic level of health literacy. The scores from the scale were influenced by age, gender, and education level. It was generally determined that participants with a higher level of health literacy tended to use medication rationally. 45.7% of the participants had more than 14 outpatient clinic visits in the last year, with those having higher health literacy making fewer visits. Conclusion: Our study has shown that the level of health literacy is low, and the condition of irrational drug use is widespread. Increasing rational drug use depends on improving the level of health literacy. To enhance the overall health level, it is necessary to increase individuals' and society's education and awareness of these two fundamental issues and to conduct more studies.
Benzer Tezler
- Hipertansiyon tedavisi alan hastalara hemşire tarafından verilen eğitimin akılcı ilaç kullanımı ve sağlık okuryazarlığına etkisinin değerlendirilmesi
Evaluate the effects of education given by nurses on rational drug use and health literacy of patients receiving hypertension treatment
VAHİDE ÇAKMAK
Doktora
Türkçe
2019
HemşirelikManisa Celal Bayar ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEZGİ ÇINAR PAKYÜZ
- Aile sağlığı merkezine başvuran hastalarda sağlık okuryazarlığı ile birinci basamak sağlık hizmetlerinden memnuniyet düzeyi arasındaki ilişkinin araştırılması
Investigation of the relationship between health literacy and satisfaction level with primary health care services in patients applying to family health center
SÜMEYYE NUR KAYA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiAtatürk ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN ÇAYIR
- Aile hekimliği polikliniğine başvuran hastalarda sağlık okuryazarlığı düzeyi ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi
Evaluation of health literacy levels in patients who apply to family medicine clinic and the factors related to this level
HAKAN MUT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALUK MERGEN
UZMAN UMUT GÖK BALCI
- Bir eğitim aile sağlığı merkezine kayıtlı nüfusta aşı reddi ve ilişkili faktörlerin araştırılması
Population vaccine rejected to a educational family health center and investigation of related factors
CAN MUGAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN DEMİRCİ
- Erişkin hastalarda sağlık okuryazarlığı düzeyinin birinci basamak sağlık hizmetlerini kullanımı üzerine etkisi
The effect of health literacy level on the use of primary health services in adult patients
ÖMER FARUK AKPINAR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEÇİL ARICA